Wydobycie węgla i destrukcja górotworu w Górnośląskim Zagłębiu Węglowym

• Autorzy: Konopko W.

Warianty tytułu

EN

Coal output and rock mass destruction in Upper Silesian Coal Basin

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Pustka wytworzona w górotworze w rezultacie wybrania złoża likwidowana jest poprzez zawał skał stropowych lub podsadzenie i osiadanie skał nadległych, sprasowujących rumowisko zawałowe lub wprowadzoną do zrobów podsadzkę. Osiadające nad zrobami skały ulegają destrukcji (spękaniu, rozluzowaniu) o nasileniu stopniowo zmniejszającym się wraz ze zwiększeniem odległości do stropu pokładu ku powierzchni terenu. Niezależnie od sposobu likwidacji zrobów, osiadanie powierzchni terenu - przy dostatecznie dużej głębokości eksploatacji - jest mniejsze od grubości wybranego złoża. W górotworze pozostaje rozproszona pustka poeksploatacyjna, w przeważającej swej wartości zlokalizowana w zrobach w pobliżu spągu wybranego złoża. W artykule podjęto próbę oszacowania wartości i lokalizacji rozproszonej pustki poeksploatacyjnej w GZW wytworzonej w rezultacie eksploatacji pokładów węgla kamiennego dokonanej w latach 1945-2009.

EN

The goaf created in the rock mass, as result of deposit working out, is liquidated by roof fall or stowing and subsidence of overlying rocks, pressing caved material or stowing introduced in the goaf. The rocks subsiding over the goaf undergo destruction (cracking, looseness) with intensity gradually decreasing along with increase of the distance from seam roof to the surface - at sufficiently big depth of exploitation - it is smaller than the thickness of the worked out deposit. The dispersed goaf remains in the rock mass, in its overwhelming value located in the goaf close to floor of the worked out deposit. An attempt is taken to estimate the value and location of goaf in Upper Silesian Coal Basin as result of coal seams exploitation in the years 1945-2009.

Słowa kluczowe

PL

eksploatacja podziemna; górnictwo węgla kamiennego; Górnośląskie Zagłębie Węglowe; pustki poeksploatacyjne

EN

goafs; hard coal mining; underground mining; Upper Silesian Coal Basin

• Wydawca: Stowarzyszenie Inżynierów i Techników Górnictwa
• Czasopismo: Przegląd Górniczy
• Rocznik: 2010
• Tom: T. 66, nr 11
• Strony: 1--10
• Opis fizyczny: Bibliogr. 25 poz., rys., wykr.

Twórcy

autor

Konopko W.

• Główny Instytut Górnictwa, Katowice

Bibliografia

• 1. Biliński A.: Obudowa ścianowa wyrobisk wybierkowych chodników eksploatacyjnych. Zasady jej doboru do warunków pola eksploatacyjnego. Nakład własny. Katowic, 2005.
• 2. Borecki M., Romanowicz E., Szpetkowski S., Tyrała A.: Wyniki badań wpływów eksploatacji w filarze ochronnym dla szybu Szymon kopalni Halemba. Praca GIG. Komunikat 428, 1967.
• 3. Chmielewski J., Kozek B.: Praktyczne doświadczenia z eksploatacji pokładu 385/2 o miąższości poniżej 2,0 m w LW Bogdanka S.A. Materiały Szkoły Eksploatacji Podziemnej 2007. Wydawnictwo IGSMiE PAN. Kraków, 2007.
• 4. Halinowski J., Rogusz Z.: Określenie wielkości parametrów deformacji powierzchni w zależności od charakteru górotworu i ich wpływ na kształtowanie się odkształceń terenu [nie publ. Bez daty].
• 5. Jarosz J.: Słownik historyczny kopalń węgla na ziemiach polskich. Wydanie II poprawione i zaktualizowane. Śląski Instytut Naukowy, Katowice, 1984.
• 6. Kasprzak J., Kozek B.: Ścianowy kompleks mechanizacyjny o wydajności 20 tysięcy ton na dobę w kopalni „Bogdanka”. Materiały Szkoły Eksploatacji Podziemnej 2004. Wydawnictwo PAN IGSMiE, Kraków, 2004.
• 7. Knothe s.: Prognozowanie wpływów eksploatacji górniczej. Wydawnictwo Śląsk, 1984.
• 8. Kompleksowa metoda oceny skłonności do tąpań górotworu w Górnośląskim Zagłębiu Węglowym. Praca zbiorowa pod redakcją M. Bukowskiej. Wydawnictwo GIG, Katowice, 2009.
• 9. Konopko W.: O dopuszczalnym zawisaniu stropu w ścianach z obudowami zmechanizowanymi. Prz. Gór. Nr 1, 1977.
• 10. Konopko W.: O przemieszczeniach górotworu nad polami ciągłej eksploatacji. Problemy ochrony terenów górniczych. Prace Naukowe GIG, seria Konferencje, 2002.
• 11. Konopko W.: Osiadanie stropu nad polami eksploatacji z podsadzką hydrauliczną. Geomechaniczne problemy eksploatacji złóż i budownictwa specjalnego. XXI Zimowa Szkoła Mechaniki Górotworu. Zakopane - Kościelisko, 1998.
• 12. Konopko W., Bukowska M.: Parametr tgβ jako miara skłonności górotworu do tąpań. Górnictwo i geoinżynieria. Kwartalnik AGH, zeszyt 1, str. 139÷152. 2008.
• 13. Konopko W., Kostyk T., Skórka J.: Projektowanie sposobów obudowy w ścianach z podsadzką hydrauliczną. Prace GIG seria dodatkowa, Katowice, 1976.
• 14. Kryteria doboru schematów obudowy indywidualnej i zmechanizowanej dla wyrobisk ścianowych. Praca zbiorowa pod kierunkiem A. Bilińskiego, wykonana przez zespół w składzie: W. Konopko, T. Kostyk, J. Smołka, R. Śmieja i E. Żurek. GIG, 1973.
• 15. Krysik M.: Wielkość ściśliwości podsadzki hydraulicznej w zależności od rodzaju materiałów i ich procentowego udziału. Materiały Sympozjum nt. Technologia wybierania złóż o dużych miąższościach. Wydawnictwo GIG, 1971.
• 16. Lisowski A.: Podsadzka hydrauliczna w polskim górnictwie. Wydawnictwo Śląsk Sp. z o.o., Katowice, 1997.
• 17. Niełacny P., Stefaniak R., Janik M.: Przezbrajanie wyposażenia wysoko wydajnego kompleksu ścianowego - doświadczenia KWK Ziemowit. Prz. Gór. Nr 11-12, 2009.
• 18. Niełacny P., Janik M., Domagała J., Kuska J.: Mechanizacja, automatyzacja i wizualizacja procesów eksploatacyjnych węgla kamiennego w parceli F pokład 209 w KWK Ziemowit (przeszłość, teraźniejszość i przyszłość), Szkoła Eksploatacji Podziemnej 2008. IGSMiE PAN, AGH. Kraków 2008.
• 19. Ostrihansky R.: Eksploatacja podziemna złóż węgla kamiennego. Wydawnictwo Śląsk Sp. z o.o., Katowice, 1996.
• 20. Pawłowicz K.: Rozkład powierzchni osłabionej spoistości, metoda oznaczania trwałości próba klasyfikacji stropów pokładów węgla w Górnośląskim Zagłębiu Węglowym. Prace GIG, Komunikat.
• 21. Ropski S., Zdański J.: Zachowanie się stropu nad pokładem wybieranym z zawałem. Prz. Gór. Nr 10, 1965.
• 22. Statystyka przemysłu węglowego w Polsce w latach 1945÷2009 (niezależnie od zmiany tytułu opracowania statystycznego i wydawcy).
• 23. Szczurowski A.: Dotychczasowy rozwój sposobów wybierania pokładów węgla w Górnośląskim Zagłębiu Węglowym. Prz. Gór. Nr 6/1986.
• 24. Turek M.: Techniczna i organizacyjna restrukturyzacja kopalń węgla kamiennego. Wydawnictwo GIG, Katowice, 2007.
• 25. Znański J.: Zasady podziemnej eksploatacji złóż. Wydawnictwo Śląsk, Katowice, 1974.