Od krzywej błędu do menzurandu

• Autorzy: Fotowicz P.
• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Metodyka opracowania danych pomiarowych ma już swoją długą historię. Zaczyna się wraz z wykonywaniem pomiarów w sposób naukowy i rozwojem myśli matematycznej. Współcześnie kojarzona jest z pojęciem niepewności pomiaru, jako matematycznego parametru związanego ze zmienną losową. Pierwotnie odnosiła się do zagadnienia zmienności błędu pomiaru w postaci krzywej jego rozkładu. Obecnie odnosi się do pojęcia menzurandu jako matematycznego opisu każdego pomiaru, niezależnie od stopnia jego złożoności. To podejście pozwala na przedstawienie wyniku pomiaru w postaci zbioru możliwych wartości dla wielkości mierzonej, obliczanej na postawie modelu pomiaru, którego składowymi są zmienne losowe o określonych rozkładach prawdopodobieństwa.

EN

Evaluation of measurement data in metrology is associated with term of measurement uncertainty. The measurement uncertainty is a parameter characterizing the dispersion of the quantity values being attributed to a measurand. The measurand is a quantity intended to be measured and is expressed as an output quantity in a measurement model. This quantity is treated as a set of possible values expressing a measurement result. Mathematically the measurand is a random variable calculated by the propagation of distributions through the measurement model. Usually, the measurement model is the form of measurement equation consists of many components. Any component is also a random variable with a prescribed probability distribution. One component is associated with a series of observations as a random effect, but another components are an systematic effect. Historically, the first of this components was associated with curve of error.

Słowa kluczowe

PL

dane pomiarowe; opracowanie danych; błędy pomiarowe

EN

measurement data; data processing; measurement errors

• Wydawca: Główny Urząd Miar
• Czasopismo: Metrologia i Probiernictwo : biuletyn Głównego Urzędu Miar
• Rocznik: 2014
• Tom: nr 4 (7)
• Strony: 14--21
• Opis fizyczny: Bibliogr. 13 poz., wykr.

Twórcy

autor

Fotowicz P.

• Biuletyn GUM, dział Technika i Pomiary

Bibliografia

• [1] Laplace P. S., Mémoire sur la probabilité des causes par les événemens, Paris 1774.
• [2] Legendre A. M., Nouvelles méthods pour la détermination des orbites des comètes, Paris 1805.
• [3] Gauss C. F., Theoria motus corporum coelestium in sectionibus conicis solum ambientium, Hamburg 1809.
• [4] Laplace P. S., Memoire sur les approximations des formules qui sont fonctions de tres grands nombres et sur leur application aux probabilites, Paris 1810.
• [5] Airy G. B., On the algebraic and numerical theory of errors of observations and the combination of observations, London 1875.
• [6] Student, The probable error of a mean [w:] “Biometrika“, vol. 6 (1908).
• [7] Welch B. L., The generalization of Student’s problem when several different population variances are involved[w:] “Biometrika”, vol. 34 (1947).
• [8] Satterthwaite F. E., An approximate distribution of estimates of variance components [w:] “Biometrics Bulletin”, vol. 2 (1946).
• [9] Dietrich C. F., Uncertainty, calibration and probability. The statistics of scientific and industrial measurement. The Adam Hilger Series on Measurement Science and Technology, Second edition 1991.
• [10] Guide to the Expression of Uncertainty in Measurement. ISO 1993, 1995 (corrected and reprinted). JCGM 100:2008.
• [11] Supplement 1 to the “Guide to the expression of uncertainty in measurement” - Propagation of distributions using a Monte Carlo method. JCGM 101:2008.
• [12] Supplement 2 to the “Guide to the expression of uncertainty in measurement” - Extension to any number of output quantities. JCGM 102:2011.
• [13] Fotowicz P., Omówienie międzynarodowego dokumentu JCGM 102:2011 dotyczącego wyrażania niepewności pomiaru [w:] Biuletyn GUM, nr 3 (2014).