Kategoria bezpieczeństwa zdrowotnego w naukach o bezpieczeństwie

• Autorzy: Kuczabski Mateusz

Identyfikatory

DOI

10.37055/sbn/146375

Warianty tytułu

EN

Health safety category in safety sciences

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Artykuł poświęcono zbadaniu miejsca i istotności bezpieczeństwa zdrowotnego w naukach o bezpieczeństwie w oparciu o analizę literatury wielu dziedzin i dyscyplin naukowych. Poszukiwano odpowiedzi na pytanie o ujęcia badawcze bezpieczeństwa zdrowotnego w naukach o bezpieczeństwie. Konteksty bezpieczeństwa zdrowotnego analizowano po dokonaniu przeglądu przyczyn zmian w postrzeganiu problemów bezpieczeństwa – również w oparciu o literaturę. Dla badań bezpieczeństwa zdrowotnego w kontekście bezpieczeństwa narodowego znaczenie badawcze ma ujmować badania w obszarach: zdrowie obywateli i zdrowie narodu, społeczeństwa (kontekst demograficzny), zdrowie jako cel sam w sobie, jako jeden z wymiarów interesu narodowego i wartość pożądana oraz zdrowie jako zasób strategiczny (czynnik narodowego potencjału strategicznego, wzrostu gospodarczego, potencjału społecznego, np. zasoby mobilizacyjne dla wojska, odporność społeczeństwa). Artykuł ma charakter przeglądowy.

EN

The article is devoted to examining the place and importance of health security in security sciences based on the analysis of the literature of many fields and scientific disciplines. They were looking for an answer to the question about research approaches to health security in security sciences. Health security contexts were analyzed after reviewing the causes of changes in the perception of safety problems – also based on literature. For health security research, when the context is national security, research significance is to include research in the areas of: with the health of citizens and the health of the nation, society (demographic context), with health as an end in itself (one of the dimensions of national interest, desirable value): a healthy nation - a happy nation and withdraw as a strategic resource (factor of national strategic potential, economic growth, social potential, e.g. mobilization resources for the military, resilience of society): a healthy nation – it is a strong nation. The article is for a review.

Słowa kluczowe

PL

bezpieczeństwo zdrowotne; bezpieczeństwo narodowe; nauki o bezpieczeństwie

EN

health security; national security; safety science

• Wydawca: Wojskowa Akademia Techniczna im. Jarosława Dąbrowskiego
• Czasopismo: Studia Bezpieczeństwa Narodowego
• Rocznik: 2021
• Tom: R. 11, Nr 21
• Strony: 11--31
• Opis fizyczny: Bibliogr. 83 poz., wykr.

Twórcy

autor

Kuczabski Mateusz

• Akademia Sztuki Wojennej w Warszawie

Bibliografia

• [1] Ameljańczyk A., Ameljańczyk T., 2012. System monitorowania bezpieczeństwa zdrowotnego w państwie i jego zagrożeń, „Kolegium Analiz Ekonomicznych”, z. 25.
• [2] Balcerowicz B., 2002. Pokój i nie-pokój na progu XXI wieku, Dom Wydawniczy ,,Bellona”, Warszawa.
• [3] Baldwin, D., 1997. “The Concept of Security”, in Review of International Studies, No. 23, pp. 5-26.
• [4] BBN, Biała Księga Bezpieczeństwa Narodowego Rzeczypospolitej Polskiej. Warszawa 2013.
• [5] Beaufre, A., 1965, Deterrence and Strategy. New York.
• [6] Białynicki-Birula P., 2007. Wpływ zdrowia na kształtowanie się społecznego dobrobytu, Biuletyn Ekonomiczny e-GAP nr 3, S.1.
• [7] Bober B., 2016. Bezpieczeństwo zdrowotne jako istotny komponent bezpieczeństwa Państwa, „Studia nad bezpieczeństwem”, nr 1, Wyd. AP, Słupsk.
• [8] Borkowski M., 2017. Pacjent (konsument) i jego miejsce w systemie bezpieczeństwa zdrowotnego, [w] Państwo dobrze urządzone. Aspekty etyczne i prawne bezpieczeństwa zdrowotnego społeczeństwa, red. J. Zieliński, A. Opalska, M. Piątek, KPP Monografie, Olsztyn. https://wpia.uwm.edu.pl/czasopisma/sites/default/files/uploads/KPP-Monografie/8/76-83.pdf [dostęp: 22.11.2021].
• [9] Brodi B., 1959. Strategy in the Missle Age. Princeton University Press.
• [10] Brodie B., 1946. War in the Atomic Age [in:] The Absolute Weapon: Atomic Power and World Order, ed. B. Brodie, Harcourt and Company, New York.
• [11] Brzezinski M., 2009. Kategoria bezpieczeństwa w: Bezpieczeństwo wewnętrzne państwa. Wybrane zagadnienia pod red. S. Sulowskiego, M. Brzezińskiego, Elipsa.
• [12] Buzan B., Hansen L., 2009. The Evolution of International Security Studies, Cambridge.
• [13] Buzan B., Waver B.O., J de Wilde, 1998. Security. A New Framework for Analysis, Lynne Rinner, Boulder.
• [14] Cieślarczyk M. (2009) Teoretyczne i metodologiczne podstawy badania problemów bezpieczeństwa i obronności państwa. Siedlce.
• [15] Cieślarczyk M., Filipek A., Świderski A.W., Ważniewska J. (red. nauk) 2011. Wybrane problemy bezpieczeństwa zdrowotnego obywateli w Polsce, Siedlce.
• [16] Cieślarczyk M., Teoria i praktyka zrównoważonego rozwoju w naukach o bezpieczeństwie, https://repozytorium.uph.edu.pl/bitstream/handle/11331/3275/Cieslarczyk.M.Teoria_i_praktyka_zrownowazonego_rozwoju_w_naukach_o_bezpieczenstwie.pdf?sequence=1, [dostęp: 18.11.2021].
• [17] Cieślarczyk M., Trzpil I.A., Zbroszczyk D. (red.) 2017. Bezpieczeństwo zdrowotne w Polsce. Uwarunkowania personalne i strukturalne, Siedlce.
• [18] Czaputowicz J., 1998. System czy nieład? Bezpieczeństwo europejskie u progu XXI wieku, WNPWN, CSM, Warszawa.
• [19] Debata nt. Zdrowie publiczne to warunek bezpieczeństwa narodowego, w 2016 r. zorganizowanej przez Polską Unię Onkologii. Za: https://www.rynekzdrowia.pl/Polityka-zdrowotna/Ekspercizdrowie-publiczne-to-warunek-bezpieczenstwa-narodowego,168085,14.html [dostęp: 24.11.2021].
• [20] Domaradzki J., 2013. O definicjach zdrowia i choroby, Folia Medica Lodziensia, 2013, 40/1:5-29, (PDF) O definicjach zdrowia i choroby (researchgate.net), [dostęp: 24.11.2021].
• [21] Drabik K., 2017. Poczucie bezpieczeństwa człowieka w dobie upadku „Wielkich narracji”, [w:] K. Drabik K., Żyła M. (red. nauk.) Bezpieczeństwo personalne wobec współczesnych zagrożeń i wyzwań, Wyd. ASW, Warszawa.
• [22] Felińczak A., Fal A.M., (red.). 2010. Zdrowie publiczne, Wrocław 2010.
• [23] Florczak A., 2016. Psychologiczne mechanizmy bezpieczeństwa zdrowotnego, Nr 2(2) desecuritate.uph.edu.pl.
• [24] Frei D., 1977. Sicherheit: Grundfragen der Weltpolitik, Stuttgart: Verlag W. Kohlhammer.
• [25] Fukuyama F., 1989. The End of History? The National Interest, No. 16 (Summer 1989), pp. 3-18 (16 pages), Published By: Center for the National Interest, https://www.jstor.org/stable/24027184, [dostęp: 01.11.2021]
• [26] Gębska M., 2019. Trendy w bezpieczeństwie zdrowotnym w skali globalnej w XXI w. wg Światowej Organizacji Zdrowia w kontekście badań i nowoczesnych technologii, w: (red.) M. Kuczabski, Nowoczesne technologie a bezpieczeństwo sektora ochrony zdrowia, Akademia Sztuki Wojennej, Warszawa, ISBN: 978-83-7523-748-1. (18) (PDF) Trendy w bezpieczeństwie zdrowotnym w skali globalnej w XXI w. wg Światowej Organizacji Zdrowia w kontekście badań i nowoczesnych technologii. Available from: https://www.researchgate.net/publication/349989515_Trendy_w_bezpieczenstwie_zdrowotnym_w_skali_globalnej_w_XXI_w_wg_Swiatowej_Organizacji_Zdrowia_w_kontekscie_badan_i_nowoczesnych_technologii [dostęp: 02.02.2022].
• [27] Gil R., Dziedziczko A., 2004. Pojęcie świadomości zdrowotnej, zdrowia i choroby, Zdrowie Publiczne Nr 2.
• [28] Gould J., Kolb W.J., Dictionary of the Social Sciences, https://unesdoc.unesco.org/ark:/48223/ pf0000218343, [dostęp: 02.11.2021].
• [29] Grzywna P., 2015. Bezpieczeństwo zdrowotne. Wprowadzenie do problematyki, „Studia Politicae Universitatis Silesiensis” T. 14, wersja elektroniczna: ISSN 2353-9747.
• [30] Grzywna P., 2017. Bezpieczeństwo zdrowotne w nauce o polityce społecznej. Wprowadzenie. Do dyskusji, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice.
• [31] Harari P., Legge K., 2001, Psychology and Health, Heinemann Educational Publishers, Oxford.
• [32] Harasim K., 2018. Bezpieczeństwo zdrowotne vs dobrostan psychospołeczny - aspekty aksjologiczne i funkcjonalne Kultura Bezpieczeństwa. Nauka-Praktyka-Refleksje nr 29, 57-69.
• [33] HUMAN DEVELOPMENT REPORT 1994, http://hdr.undp.org/sites/default/files/reports/255/hdr_1994_en_complete_nostats.pdf, [dostęp: 21.11.2021].
• [34] International Alert 20 years of peacebuilding, 2008, https://www.international-alert.org/sites/default/files/20anniversary_0.pdf, [dostęp: 02.01.2020].
• [35] Jarmoszko S., 2017. O bezpieczeństwie zdrowotnym z perspektywy antropologii bezpieczeństwa, w: Bezpieczeństwo zdrowotne w Polsce. Uwarunkowania personalne i strukturalne, red. M. Cieślarczyk, I.A. Trzpil, D. Zbroszczyk, Siedlce.
• [36] Jones C., 2001. “Why have Health Expenditures as a Share of GDP Risen So Much?”, Stanford University, Stanford.
• [37] Jones C.I. 2004. Why Have Health Expenditures as a Share of GDP Risen So Much?, Department of Economics, U.C. Berkeley and NBER, May 5, 2004 – Version 3.0.
• [38] Kanownik G., 2017. Bezpieczeństwo pacjenta a dostępność do usług zdrowotnych Finanse, Rynki Finansowe, Ubezpieczenia nr 1(85).
• [39] Kardasz A., 2021, Systemowe rozwiązania w korelacjach między bezpieczeństwem ekologicznym i bezpieczeństwem zdrowotnym Polski, https://www.vistula.edu.pl/nauka-i-badania/wp-content/uploads/sites/4/2021/09/093-kardasz-artykua.pdf [dostęp: 02.02.2022].
• [40] Keck Margaret E., Sikkink Kathryn. 1999. “Transnational advocacy networks in international and regional politics”, International Social Science Journal, Vol. 51, Issue 159, March 1999.
• [41] Kitler W., 2002. Obrona narodowa III RP. Pojęcie. Organizacja. System, Warszawa.
• [42] Kitler W., 2013. Identyfikacja, klasyfikacja, podział bezpieczeństwa państwa (narodowego) w: Identyfikacja, klasyfikacja, podział i uzasadnienie pojęcia, istoty, składników i zakresu bezpieczeństwa państwa (narodowego) red. J. Gryz, W.Kitler, Warszawa. Available from: https://www.researchgate.net/publication/330015586_Identyfikacja_klasyfikacja_podzial_bezpieczenstwa_panstwa_narodowego [dostęp: 18.11.2021].
• [43] Kitler W., Skrabacz A., 2010. Bezpieczeństwo ludności cywilnej. Pojęcie, organizacja i zadania w czasie pokoju, kryzysu i wojny, Towarzystwo Wiedzy Obronnej, Warszawa 2010.
• [44] Konieczny, J., 2016. Bezpieczeństwo zdrowia publicznego w zagrożeniach środowiskowych. Studium metodologiczno-edukacyjne w perspektywie zrównoważonego rozwoju, Poznań.
• [45] Konieczny, J., Dajerling, L., 2019. Bezpieczeństwo zdrowotne 4.0. Postępy metodologii badań, w: Między historią, bioetyką i medycyną (red.) K. Prętki, A. Czabański, E. Baum, K. Głodowska, Poznań.
• [46] Konstytucja Światowej Organizacji Zdrowia, Porozumienie zawarte przez Rządy reprezentowane na Międzynarodowej Konferencji Zdrowia i Protokół dotyczący Między-narodowego Urzędu Higieny Publicznej, podpisane w Nowym Jorku dnia 22 lipca 1946 r., Dz.U. 1948, Nr 61, poz. 477. Akt dostępny online: http://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=wdu19480610477, [dostęp: 24.11.2021].
• [47] Kromołowski H., 2017. Problematyka Bezpieczeństwa Zdrowotnego Ludności w Polsce w Latach 1918-2017 w świetle Wybranych Reform W Systemach Ochrony Zdrowia, Politechnika Częstochowska, Częstochowa.
• [48] Kruszewska J., 2020. Współczesne uwarunkowania prawne i statystyczne bezpieczeństwa zdrowotnego w Polsce, Pomorskie forum bezpieczeństwa, nr I (8).
• [49] Kuczabski M., 2020a. Bezpieczeństwo Zdrowotne w: Wyzwania i zagrożenia dla bezpieczeństwa międzynarodowego w XXI wieku. Wymiar pozamilitarny (red.) M. Gębska, H. Świeboda, L. Drab, cz. 2, Difin.
• [50] Kuczabski M.J., 2020b. Problemy metodologii badań wobec przyszłości, w: Bezpieczeństwo międzynarodowe, Aspekty metodologiczne i systemowe, pod red. P. Bajora, Wyd. Uniwersytetu Jagiellońskiego.
• [51] Kuczabski, M., 2020c. Bezpieczeństwo psychiczne jednostki jako podstawa humanistycznego podejścia do bezpieczeństwa narodowego w: Humanistyczne aspekty bezpieczeństwa red. K. Drabik, Warszawa ASzWoj, s.255-275.
• [52] Leowski Jerzy, 2018. Polityka zdrowotna a zdrowie publiczne (wyd. IV), CeDeWu.
• [53] Lutostańki M., 2017. Zarys systemu tworzenia rezerw strategicznych ochrony bezpieczeństwa zdrowotnego w: Bezpieczeństwo zdrowotne w Polsce. Uwarunkowania personalne i strukturalne, red. M. Cieślarczyk, I.A. Trzpil, D. Zbroszczyk, Siedlce.
• [54] Lutostański M., 2012. Rezerwy strategiczne a bezpieczeństwo zdrowotne w polityce oraz nauce o bezpieczeństwie, w: M. Kucharski, (red.) Bezpieczeństwo – dyscyplina w obszarze nauk społecznych. Studia i monografie, SAN, Łódź-Warszawa.
• [55] Marciniak E., 2009. Psychologiczne aspekty poczucia bezpieczeństwa [w:] Bezpieczeństwo wewnętrzne państwa. Wybrane zagadnienia, red. S. Sulowski, M. Brzeziński, Warszawa.
• [56] Maslow A., 1990. Motywacja i osobowość, Instytut Wydawniczy PAX Warszawa.
• [57] Maszczak T., 2005. Zdrowie jako wartość uniwersalna, Roczniki Naukowe AWF w Poznaniu, zeszyt 54-2005, s.73-81.
• [58] Neu C.R., Wolf Ch., jr, 1994.The Economic Dimensions of National Security, RAND, Santa Monica.
• [59] Nowicka P., M., Kocik J., 2018. Zewnętrzne zagrożenia bezpieczeństwa zdrowotnego Polski, Studia BAS www.bas.sejm.gov.pl Nr 4(56) 2018, s. 103–121.
• [60] Nye J.S., 2004. Soft Power. The Means to success in World Politics, New York.
• [61] Opolski K., Dykowska G., Możdżonek M., 2005. Zarządzanie przez jakość w usługach zdrowotnych. Teoria i praktyka, Warszawa.
• [62] Robakowski P., Pogorzelczyk K., 2020. Rola i zadania szpitali publicznych w procesie kształtowania bezpieczeństwa zdrowotnego, Rocznik Bezpieczeństwa Międzynarodowego 2020, vol. 14, nr 2.
• [63] Rojek R., 2010. Bezpieczeństwo publiczne w Polsce – wnioski z badań, Warszawa.
• [64] Rozporządzenie Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z dnia 20 września 2018 r. w sprawie dziedzin nauki i dyscyplin naukowych oraz dyscyplin artystycznych, Dz.U. 2018, poz.1818.
• [65] Rozporządzenie Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z dnia 8 sierpnia 2011 r. w sprawie obszarów wiedzy, dziedzin nauki i sztuki oraz dyscyplin artystycznych, Dz.U.2011, nr 179, poz.1065.
• [66] Ruszkowski J., 2010. Zwiększenie bezpieczeństwa zdrowotnego, Ekspertyza finansowana ze środków projektu nr POPT.03.04.00-00-019/07 w ramach Programu Operacyjnego Pomoc Techniczna 2007-2013 wykonana na zlecenie Ministerstwa Rozwoju Regionalnego, Warszawa.
• [67] Słownik terminów z zakresu bezpieczeństwa narodowego, 2002. AON, Warszawa.
• [68] Sochala C., 2017. Rozwiązania prawno-organizacyjne oraz zdolności systemu zdrowotnego jako determinanty obrony narodowej w Polsce w: Bezpieczeństwo zdrowotne w Polsce. Uwarunkowania personalne i strukturalne (red. MCieslarczyk, I.A. Trzpil, D. Zbroszczyk, Siedlce.
• [69] Stańczyk J., 1996. Współczesne pojmowanie bezpieczeństwa, ISP PAN, Warszawa.
• [70] Stańczyk J., 2017. Formułowanie kategorii pojęciowej bezpieczeństwa, Wyd. FNCE, Poznań.
• [71] Stańczyk J., 2011. Współzależność kategorii bezpieczeństwa i zdrowia jako problem teoretyczno- praktyczny, w: Cieślarczyk M., Filipek A., Świderski A.W., Ważniewska J. (red. nauk), Wybrane problemy bezpieczeństwa zdrowotnego obywateli w Polsce, Siedlce.
• [72] Szeleściło D., 2017. Zmierzch decentralizacji. Instytucjonalny krajobraz opieki zdrowotnej w Europie po nowym zarządzaniu. Wyd. Naukowe Scholar, Warszawa.
• [73] Szpyra R., 2012. Bezpieczeństwo militarne państwa, AON, Warszawa.
• [74] Świeboda H., 2020. Badania systemowe w naukach o bezpieczeństwie w: Bezpieczeństwo międzynarodowe, Aspekty metodologiczne i systemowe, pod red. P. Bajora, Wyd. Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków.
• [75] Świeboda H., Kuczabski M., 2020. Heurystyczna rola analizy systemowej w badaniach bezpieczeństwa narodowego, w: Jednoczenie wiedzy w naukach o bezpieczeństwie, red. A. Glen, Siedlce.
• [76] Waver Ole (1995), “Securitization and Securitization”, w: Ronnie D. Lipschutz (ed.), On Security (New York: Columbia University Press.
• [77] Wasiuta O., Klepka R., Kopeć R. (2018), Vademecum bezpieczeństwa, Wydawnictwo LIBRON, Kraków.
• [78] Wolanin J., 2005. Zarys teorii bezpieczeństwa obywateli, Wyd. Danmar.
• [79] World Health Organization: The World Health Report 2007 — A Safer Future: Global Public Health Security in the 21st Century, s. IX [https://www.who.int/whr/2007/whr07_en.pdf (dostęp: 02.02.2022).
• [80] Woynarowska B., 2008. Edukacja zdrowotna, Wyd. PWN, Warszawa.
• [81] Wożniak Z., 2004. W stronę zdrowia społeczności - socjologiczny kontekst nowej polityki zdrowotnej, Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny 66, 2004, z. 1, s. 161-187.
• [82] Zbroszczyk D., 2017. Problematyka bezpieczeństwa zdrowotnego, Kultura Bezpieczeństwa Nr 7/2017.
• [83] Zięba R., 2008. Pozimnowojenny paradygmat bezpieczeństwa międzynarodowego w: Bezpieczeństwo międzynarodowe po zimnej wojnie, red. R. Zięba, Wyd. Akademickie i Profesjonalne, Warszawa.