Rola Brdy i Kanału Bydgoskiego w powstaniu i rozwoju Bydgoszczy

• Autorzy: Jeleniewski Marek K.

Identyfikatory

DOI

10.5281/zenodo.19310

Warianty tytułu

EN

The role of the Brda River and the Bydgoszcz Canal in the rise and the development of Bydgoszcz

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Już w XIV wieku Bydgoszcz była dużym portem rzecznym. Należała zawsze do najważniejszych w kraju ośrodków handlu zbożem. Produktami, z handlu którymi bydgoszczanie przez wiele stuleci słynęli również na cały kraj i nie tylko, było drewno, sól i ceramika. Jedną z pierwszych, jaką podjął pruski zaborca, była decyzja o budowie Kanału Bydgoskiego – sztucznej drogi wodnej łączącej Noteć z Brdą, a dalej Odrę z Wisłą. Oddany do użytku w roku 1774 stał się źródłem sporych dochodów miasta. Gdy w roku 1851 doprowadzono do Bydgoszczy linię kolejową, znamienną w skutkach decyzją było stworzenie nowego portu rzecznego na wschodnim krańcu miasta. To umożliwiło optymalne wykorzystanie obydwu środków transportu: wodnego i kolejowego. Aż do lat 60. XX stulecia transport wodny stanowił znaczną część transportu krajowego. Od tej pory notujemy systematyczny spadek przewozów. Dziś Bydgoszcz nie czerpie korzyści z bliskości rzeki i kanału.

EN

Bydgoszcz started to play an important role as a river port in XIVth century. It was always one of the leading centres in the coutry in grain trade. Along the centuries Bydgoszcz was also known of it’s wood, salt and ceramics trade, not only in the country, but also abroad. After the annexation of Bydgoszcz by Prussia in 1772, one of the first decision made by Prussian authorities was to build a Bydgoski Canal to connect Noteć and Brda rivers, and further Odra and Wisla. It is used since 1774 and gave huge incomes to the city. When in 1851 rails connected Bydgoszcz with other cities, a significant decision of building new river port placed in the Eastern edge of the city was made. This enabled an optimal usage of both means of transport – train and shipping. Till the end of 60’s transport by the river played a huge role in state’s transport. Since this moment we register the systematic decrease of river transport. For today, Bydgoszcz does not gain profits from the closeness to river and canal.

Słowa kluczowe

PL

Bydgoszcz; Brda; Kanał Bydgoski; Pomorze; korzyści z rzeki

EN

Bydgoszcz; Brda river; Pomerania; closeness of river; Bydgoszcz Canal

• Wydawca: Wydawnictwo Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego
• Czasopismo: Geography and Tourism
• Rocznik: 2014
• Tom: Vol. 2, No. 2
• Strony: 7--18
• Opis fizyczny: Bibliogr. 21 poz.

Twórcy

autor

Jeleniewski Marek K.

• Uniwersytet Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy, Instytut Prawa, Administracji i Zarządzania

Bibliografia

• Akta Archiwalne RZGW w Poznaniu, 1970-1988, RZGW Poznań, Zarząd Zlewni Noteci w Bydgoszczy.
• Archiwum Główne Akt Dawnych, Archiwum rodzinne Poniatowskich, nr akt 222.
• Archiwum Państwowe w Gdańsku, nr akt 300 D/6 112.
• Biskup M., red., 1991. Historia Bydgoszczy, t. I, Bydg. Tow. Nauk., PWN, Warszawa, s. 160-161.
• Gierszewski S. 1982, Wisła w dziejach Polski, Wyd. Morskie, Gdańsk, s. 74.
• Hedinger, brak daty, wyd. Der Getreidehandel in der Provinz Posen, s. 36-37.
• Jeleniewski M. K., 2002. Z biegiem lat z biegiem Brdy, Wyd. Margrafsen, Bydgoszcz, s. 7.
• Kościński K., 1909. Przewodnik po Poznaniu i Wielkim Księstwie Poznańskiem, Wyd. Księgarnia św. Wojciecha, Poznań, s. 95-96.
• Kroniki Wielkopolskie o zdradzie dzierżącego gród bydgoski Teodoryka, 1970. Monumenta Poloniae Historia series nova, t. 8, Warszawa, s. 123.
• Księga Adresowa m. Bydgoszczy, 1926. Rocznik 1926, Bydgoszcz, s. 31.
• Księga Adresowa m. Bydgoszczy, 1936. Rocznik 1936/37. Bydgoszcz, s. 13.
• Maciejewski J., 1996. Lokacja Miasta Bydgoszczy, [w:] M. Grzegorz (red.), Bydgoszcz 650 lat praw miejskich, Wyd. WSP, Bydgoszcz, s. 31.
• Polkowski I., 1872. Bydgoszcz: kilka historycznych wspomnień o zamku i mieście odczytał na dochód Ochronki Bydgoskiej Ignacy Polkowski w Bydgoszczy dnia 29 stycznia i 8 lutego 1871 r., Wyd. T. H. Daszkiewicza, Poznań, s. 21-24.
• Preussiches Urkundenbuch B-de 1-6 Königsberg, 1882. Marburg/L 1986, t. 1/1, nr 130.
• Przywilej Lokacyjny m. Bydgoszczy z 19 kwietnia 1346 r., 1996. Wyd. Komitet Obchodów 650-lecia Miasta Bydgoszczy, Bydgoszcz, s. 12.
• Rozporządzenie w sprawie przebiegu granic obszarów dorzeczy i regionów wodnych z dnia 27 czerwca 2006 roku, Dz. U. 2006 Nr 126 poz. 878.
• Rutkowski J., 1927. Podział dochodów w żupach ruskich za Zygmunta Augusta, Wyd. PAU, Poznań, s. 56 i 149.
• Wilder J. A., 1936. Polski projekt budowy Kanału Bydgoskiego, Przegląd Bydgoski, Bydgoszcz, z. 1-2, s. 6, 7.
• Winid W., 1928. Kanał Bydgoski, Wyd. Kasy im. Mianowskiego, Instytut Popierania Nauki, Warszawa, s. 233.
• Woźny J., 1997. Fordon w świetle źródeł archeologicznych, [w:] Z. Biegański (red.), Dzieje Fordonu i okolic, Wyd. Kuj. Pom. Tow. Kulturalne, Bydgoszcz, s. 27.
• Zintegrowany Europejski Program Działań na Rzecz Żeglugi Śródlądowej, 2006. Komunikat W Sprawie Promocji Żeglugi Śródlądowej „NAIADES”, SEC (2006) 34, 17 stycznia 2006 r.