Shale oil – nowy aspekt poszukiwania niekonwencjonalnych złóż węglowodorów w formacjach łupkowych

• Autorzy: Bieleń W. , Matyasik I.

Warianty tytułu

EN

Unconventional shale oil petroleum systems in polish shale rocks

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W ostatnich latach prowadzone są w Polsce prace związane z poszukiwaniem gazu w formacjach łupkowych (shale gas), natomiast tematyka shale oil nie była do tej pory przedmiotem większego zainteresowania od strony oceny możliwości akumulacyjnych i eksploatacyjnych. Prace dotyczące shale oil są kontynuacją i nawiązaniem do badań związanych z poszukiwaniem shale gas. Jest to kolejny krok zmierzający do szerszego rozpoznania systemów naftowych, uwzględniających kombinację elementów naftowych różniących się charakterystyką ośrodka skalnego. Tematyka shale oil często odnosi się do już rozpoznanych złóż węglowodorów, w przypadku których możliwości całkowitego pozyskania do niedawna wydawały się ograniczone. Pełne wykorzystanie złóż typu shale oil oraz shale gas pozwoliłoby zdywersyfikować źródła energii w Polsce. W niniejszym artykule zostały przedstawione ogólne zagadnienia dotyczące istoty niekonwencjonalnych systemów shale oil oraz omówiono metody badawcze niezbędne przy pracach służących do szacowania zasobów i możliwości ich występowania z uwagi na typ i stopień dojrzałości substancji organicznej. Zainteresowanie systemami naftowymi w sensie shale oil nie ogranicza się tylko do utworów paleozoicznych syluru i ordowiku (tak jak w przypadku shale gas), ale powinno obejmować także utwory młodsze, które mogą mieć znaczący potencjał produkcji w tego typu systemach naftowych.

EN

In recent years work related to shale gas exploration are being conducted in Poland. However, shale oil has not yet been the subject of much interest. Work on shale oil are a continuation of those associated with the search for shale gas. This is another step towards a wider diagnosis of petroleum systems. The shale oil issue refers often to the already identified hydrocarbon reserves, of which total acquisition, until now, seemed to be limited. Full exploitation of shale oil and shale gas deposits would diversify energy sources in Poland. This article provides general is-sues concerning the nature of shale oil unconventional systems and discusses the research methods (for the estimation of hydrocarbons resources and the possibility of their exploitation). Interest in shale oil petroleum systems should not be limited to Paleozoic formations (Silurian and Ordovician shale gas plays), but should also include younger formations, that may have significant production potential in petroleum systems of this type.

Słowa kluczowe

PL

shale oil; shale gas; szacowanie zasobów

EN

shale oil; shale gas; resources estimation

• Wydawca: Instytut Nafty i Gazu - Państwowy Instytut Badawczy
• Czasopismo: Nafta-Gaz
• Rocznik: 2013
• Tom: R. 69, nr 12
• Strony: 879--886
• Opis fizyczny: Bibliogr. 21 poz., il.

Twórcy

autor

Bieleń W.

• Zakład Geologii i Geochemii, Instytut Nafty i Gazu – Państwowy Instytut Badawczy

autor

Matyasik I.

• Zakład Geologii i Geochemii, Instytut Nafty i Gazu – Państwowy Instytut Badawczy

Bibliografia

• [1] Buniak A., Kiersnowski H., Kuberska M.: Perspektywy poszukiwan zloz gazu ziemnego w piaskowcach czerwonego spagowca o slabych wlasciwosciach zbiornikowych w strefie Poznan-Konin-Kalisz. IV Krajowy Zjazd Branzy Gornictwa Naftowego, Lagow Lubuski 11-13.09.2008, materialy konferencyjne, s. 125-138.
• [2] Chen Junhong, Fu jiamo, Sheng Guoying, Dehan Liu: Diamondoid hydrocarbon ratios: novel maturity indices for highly mature crude oils. Organic Geochemistry 1996, vol. 25, no. 3/4, pp. 179-190.
• [3] Ciechanowska M., Matyasik I., Such P., Kasza P., Lubas J.: Uwarunkowania rozwoju wydobycia gazu z polskich formacji lupkowych. Nafta-Gaz 2013, nr 1, s. 7-17.
• [4] Gorecki W., Lapinskas P., Lashkov E., Lashkova L., Reicher B., Sakalauskas K., Strzetelski W.: Petroleum perspectives of the Baltic Syneclise. Polish J. Miner. Res. 1992, vol. 1, pp. 65-88.
• [5] Grotek I.: Dojrzalosc termiczna materii organicznej z utworow pokrywy osadowej pomorskiego odcinka TESZ, basenu baltyckiego oraz obszarow przyleglych. Prace Panstwowego Instytutu geologicznego 2006, t. 186, s. 253-270.
• [6] Hunt J. M.: Petroleum Geochemistry and Geology. Seconf Ed., New York, Freeman, 1996.
• [7] Jarvie D. M., Hill R. J., Pollastro R. M., Wavrek D. A., Bowker K. A., Claxton B. L., Tobey M. H.: Evaluation of unconventional natural gas prospects: The Barnet Shale fractured shale gas model (abs). 21st IMOG, September 8-12, 2003, Krakow, Poland, Book of Abstracts, Part II, pp. 3-4.
• [8] Jarvie D. M., Hill R. J., Ruble T. E., Pollastro R. M.: Unconventional shale gas systems: The Mississippian Barnett Shale of north-central Texas as one model for thermogenic shale gas assessment. AAPG Bulletin 2007, vol. 191, no. 4, pp. 475-501.
• [9] Karnkowski P.: Zloza gazu ziemnego i ropy naftowej w Polsce. Tom 1 - Niz Polski. Towarzystwo Geosynopt. GEOS AGH, Krakow 1993, s. 214.
• [10] Klimuszko E.: Utwory syluru poludniowo-wschodniej Polski jako skaly potencjalnie macierzyste dla dewonskich rop naftowych. Biuletyn Panstwowego Instytutu Geologicznego 2002, nr 402, s. 75-100.
• [11] Kowalski A., Wieclaw D., Grotek I., kotarba M. J., Kosakowski P.: Habitat and hydrocarbon potential of the lower Paleozoic source rocks in the Polish part of the Baltic region. Geological Quarterly 2010, vol. 54(02), pp. 159-182.
• [12] Matyasik I., Sloczynski T.: Niekonwencjonalne zloza gazu - shale gas. Nafta-Gaz 2010, nr 3, s. 167-177.
• [13] Panstwowy Instytut Geologiczny - Pierwszy raport: OCena zasobow wydobywalnych gazu ziemnego i ropy naftowej w formacjach lupkowych dolnego paleozoiku w Polsce (basen baltycko-podlasko-lubelski). Warszawa 2012.
• [14] Poprawa P.: Niekonwencjonalne zloza gazu ziemnego - zarys perspektyw poszukiwan w Polsce. Niepublikowany raport Panstwowego Instytutu Geologicznego, Departament Geologii i Koncesji Geologicznych Ministerstwa Srodowiska 2006, s. 13.
• [15] Poprawa P.: Potencjal wystepowania zloza gazu ziemnego w lupkach dolnego paleozoiku w basenie baltyckim i lubelsko-podlaskim. Przeglad Geologiczny 2010, vol. 58, nr 3, s. 226-249.
• [16] Poprawa P.: Analiza osadow ilasto-mulowcowych w Polsce pod katem mozliwosci wystepowania w nich niekonwencjonalnych nagromadzen gazu ziemnego. Biuletyn Panstwowego Instytutu Geologicznego 2010, nr 439, s. 159-172.
• [17] Poprawa P., Kiersnowski H.: Perspektywy poszukiwan zloza gazu ziemnego w skalach ilastych (shale gas) oraz gazu ziemnego zamknietego (tight gas) w Polsce. Biuletyn Panstwowego Instytutu Geologicznego 2008, nr 429, s. 145-152.
• [18] Poprawa P., Sliaupa S., Stephenson R. A., Lazauskiene J.: Late vendian-Early Palaezoic tectonic evolution of the Baltic Basin: regional tectonic implications from subsidence analysis. Tectonophysics 1999, vol. 314, pp. 219-239.
• [19] Swadowska E., Sikorska M.: Historia pogrzebania skal kambru na podstawie refleksyjnosci maceralow witrynitopodobnych w polskiej czesci platformy wschodnioeuropejskiej. Przeglad Geologiczny 1998, vol. 46, nr 8, s. 699-706.
• [20] Szymanski B.: Zapis litologiczny i mikrofacjalny osadow euksynicznych kambru gornego i tremadoku obnizenia baltyckiego (polnocna Polska). Biuletyn Panstwowego Instytutu geologicznego 2008, nr 430, s. 113-154.
• [21] Zelichowski A. M., Kozlowski S. (red.): Atlas geologiczno-surowcowy obszaru lubelskiego. Instytut Geologiczny, Warszawa, Wydawnictwa geologiczne, 1983.