Long-term air temperature and precipitation variability in the Warta River catchment area

• Autorzy: Ilnicki P. , Farat R. , Górecki K. , Lewandowski P.

Identyfikatory

DOI

10.1515/jwld-2015-0019

Warianty tytułu

PL

Wieloletnia zmienność temperatury powietrza i opadów atmosferycznych w zlewni rzeki Warty

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

The variability of the mean annual air temperature and precipitation totals in three periods: 1848–2010, 1951–2010 and 1981–2010 was investigated in the large Warta River basin, being the area with lowest rainfall in Poland. For the purposes of research, nine meteorological stations with the longest measurement series were selected. Air temperature increase in this river basin was similar than in neighbouring countries. In the last 30 years this trend kept increasing. The precipitation in the whole studied period was slightly increasing in the northern part of the Warta River basin, but decreasing in the southern part. The mean annual precipitation totals in the catchment area did not change visible. In the period 1981–2010, the precipitation totals show a small increase in the winter and spring and a decrease in summer. A negative influence of this climate change was not visible in the Warta River discharge. The main objectives of this study were the collection long-term records of air temperature and precipitation in the Warta River basin, and the statistical analysis of climate variability.

PL

W zlewni rzeki Warty, położonej w rejonie o najniższych w Polsce opadach atmosferycznych, analizowano zmienność średnich rocznych wartości temperatury i sum opadów w latach 1848–2010, 1951–2010 i 1981–2010. W tym celu wykorzystano dane z dziewięciu stacji meteorologicznych dysponujących najdłuższymi seriami pomiarowymi. Głównym celem tych badań było zebranie wieloletnich danych dotyczących temperatury powietrza i sumy opadów atmosferycznych w zlewni Warty i statystyczna analiza ich zmienności. Temperatura powietrza wzrastała w tej zlewni w podobny sposób, jak w sąsiednich krajach. W ostatnich 30 latach zaobserwowano nasilenie się tego trendu. Opady atmosferyczne w całym badanym okresie nieco wzrosły w północnej i zmalały w południowej części zlewni, ale średnia roczna suma opadów w całej zlewni nie zmieniła się istotnie. W latach 1981–2010 roczna suma opadów nieco wzrastała zimą i wiosną oraz malała latem. W średnich rocznych przepływach Warty negatywny wpływ tych zmian nie był widoczny.

Słowa kluczowe

EN

precipitation totals; air temperature; trend analysis; Poland; Warta River basin

PL

analiza trendów; opady atmosferyczne; Polska; temperatura powietrza; zlewnia rzeki Warty

• Wydawca: Wydawnictwo ITP
• Czasopismo: Journal of Water and Land Development
• Rocznik: 2015
• Tom: no. 27
• Strony: 3--13
• Opis fizyczny: Bibliogr. 30 poz., rys., tab.

Twórcy

autor

Ilnicki P.

• Poznań University of Life Sciences, Department of Environmental Protection, Dąbrowskiego 159, 60-594 Poznań, Poland

autor

Farat R.

• Institute of Meteorology and Water Management, Dąbrowskiego 174/176, 60-594 Poznań, Poland

autor

Górecki K.

• Poznań University of Life Sciences, Department of Environmental Protection, Dąbrowskiego 159, 60-594 Poznań, Poland

autor

Lewandowski P.

• Poznań University of Life Sciences, Department of Environmental Protection, Dąbrowskiego 159, 60-594 Poznań, Poland

Bibliografia

• BALLING R.C., VOSE R.S., WEBER G.R. 1998. Analysis of long-term European temperature records 1751–1995. Climate Research. Vol. 10. Iss. 3 p. 193–200. DOI: 10.3354/cr010193
• BRÁZDIL R., CHROMA K., DOBROVOLNÝ P., TOLASZ R. 2009. Climate fluctuations in the Czech Republic during the period 1961–2005. International Journal of Climatology. Vol. 29 p. 223–242. DOI: 10.1002/joc.1718
• BROHAN P., KENNEDY J.J., HARRIS I., TETT S.F.B., JONES P.D. 2006. Uncertainty estimates in regional and global observed temperature changes: a new data set from 1850. Journal of Geophysical Research. Vol. 111. Iss. D12 p. 1–26. DOI: 10.1029/2005JD006548
• BRYŚ K., BRYŚ T. 2010. Reconstruction of the 217-year (1791–2007) Wrocław air temperature and precipitation series. Bulletin of Geography. Physical Geography Series. Nr 3 p. 121–171.
• DEGIRMENDŽIĆ J., KOŻUCHOWSKI K., ŻMUDZKA E. 2004. Changes of air temperature and precipitation in Poland in the period 1951–2000 and their relationship to atmospheric circulation. International Journal of Climatology. Vol. 24. Iss. 3 p. 291–310. DOI: 10.1002/joc.1010
• DOBROVOLNÝ P., MOBERG A., BRÁZDIL R., PFISTER C. et al. 2010. Monthly, seasonal and annual temperature reconstructions for Central Europe derived from documentary evidence and instrumental records since AS 1500. Climatic Change. Vol. 101. Iss. 1 p. 69–107. DOI: 10.1007/s10584-009-9724-x.
• HOHENDORF E. 1966. Opady atmosferyczne w ostatnim stuleciu w Bydgoszczy [Precipitation in the last century in Bydgoszcz]. Bydgoskie Towarzystwo Naukowe. Ser. B. Nr 5(2) p. 169–269.
• ILNICKI P., FARAT R., GÓRECKI K., LEWANDOWSKI P. 2012. Mit stepowienia Wielkopolski [Myth of the steppe forming process in the Wielkopolska region from the viewpoint of long investigations of water circulation]. Poznań. UP. ISBN 978-83-7160-672-4 pp. 396.
• ILNICKI P., FARAT R., GÓRECKI K., LEWANDOWSKI P. 2014. Impact of climatic change on river discharge in the driest region of Poland. Hydrological Sciences Journal. Vol. 59. Iss. 6 p. 1117–1134. DOI: 10.1080/02626667.2013.831979.
• JONES P.D., LISTER D.H. 2009. The influence of the circulation on surface temperature and precipitation patterns over Europe. Climate of the Past. Vol. 5 p. 259–267.
• KLEIN TANK A.M.G., WIJNGAARD J.B., KÖNNEN G.B., BÖHM R. et al. 2002. Daily dataset of 20th-century surface air temperature and precipitation series for the European Climate Assessment. International Journal of Climatology. Vol. 22. Iss. 12 p. 1444–1453. DOI: 10.1002/joc.773.
• KLEIN TANK A.M.G., KÖNNEN G.P., SELTEN F.M. 2005. Signals of anthropogenic influence on European warming as seen in the trend patterns of daily temperature variance. International Journal of Climatology. Vol. 25. Iss. 1 p. 1–16. DOI: 10.1002/joc.1087.
• LORENC H. 2000. Studia nad 220-letnią (1779–1998) serią temperatury powietrza w Warszawie oraz ocena jej wiekowych tendencji [Research of 220-years (1779–1998) series of air temperature in Warsaw and assessment of centuries tendencies]. Materiały Badawcze IMGW. Ser. Meteorologia. Nr 31. ISSN 0239-6262 pp. 104.
• ŁABĘDZKI L., BĄK B., SMARZYŃSKA K. 2014. Spatiotemporal variability and trends of Penman-Monteith reference evapotranspiration (FAO-56) in 1971–2010 under climatic conditions of Poland. Polish Journal of Environmental Studies. Vol. 23. No. 6 p. 2083–2091. DOI: 10.15244/pjoes/27816.
• NABYVANETS J., SERENCO L., ZHELEZNYAK M. 2011. Reducing vulnerability to extreme floods and climate change in the Dniester river basin. Pilot project. Core group of the pilot projects on adaptation to climate change in transboundary basins under the UNECE Water Convention [online]. Second meeting Geneva, 23–24 November 2011. [Access 30.09.2015]. Available at: https://www2.unece.org/ehlm/platform/download/attachments/24707075/Dniester_Nabyvanets.pdf?version=2&modificationDate=1322568876766
• NYĆKOWIAK J., LEŚNY J., OLEJNIK J. 2014. Change in meteorological conditions in a Polish city, 1848–2009. Polish Journal of Environmental Studies. Vol. 23. No. 1 p. 149–155.
• PESETA project 2008. Impacts of climate change in Europe. Final results Reports. JRC European Commission IPTS. Project: Impacts of climate change on agriculture [online]. [Access 30.09.2015]. Available at: http://peseta.jrc.ec.europa.eu/results.html
• RADZIEJEWSKI M., KUNDZEWICZ Z.W. 2000. Hydrospectsoftware for detecting changes in hydrological data. In: Detecting trend and other changes in hydrological data, 151–152 (appendix 2). Eds. Z.W. Kundzewicz, A. Robson. World Climate Programme – Water, WCDMP-45, WMO/TD No. 1013 Geneva.
• RADZIEJEWSKI M., KUNDZEWICZ Z.W. 2004. Development, use and application of the HYDROSPECT data analysis system for the detection of changes in hydrological time series for use in WCP-Water and National Hydrological Services WCASP-65, Hydrospect, ver. 2.0. User’s Manual, WMO Geneva.
• ROHDE R., MULLER R.A., JACOBSEN R., MULLER E., PERLMUTTER, ROSENFELD A., WURTELE J., GROOM D. WICKHAM C. 2013. A new estimate of the average earth surface land temperature spanning 1753 to 2011. Geoinfor Geostat: An overview 1:1. DOI: 10.4172/2327-4581. 1000101
• RUTGERSSON A., JAAGUS J., SCHENK F., STENDEL M. 2014. Observed changes and variability of atmospheric parameters in the Baltic Sea region during the last 200 years. Climate Research. Vol. 61 p. 177–190. DOI: 10.3354/cr01244
• SCHERRER S.C., APPENZELLER C., LININGER M.A., SCHÄR C. 2005. European temperature distribution changes in observations and climate change scenarios. Geophysical Research Letters. Vol. 32. Iss. 19 p. 1–5. DOI: 10.1029/2005GL024108.
• SCHÖNWIESE CH.D., JANOSCHITZ R. 2008. Klimatrendatlas Deutschland 1901–2000 [The climate trend atlas Germany 1901–2000] [online]. Berichte d. Inst. Atmosph. Umwelt, Univ. Frankfurt/M. Nr 4 pp. 63. [Access 30.09.2015]. Available at: http://www.uni-frankfurt.de/45447808/Inst_Ber_4_21. pdf
• SMOSARSKI W. 1925. Temperatura i opady w Wielkopolsce [Temperature and precipitation in the Wielkopolska region]. Prace Komisji Matematyczno-Przyrodniczej PTPN. Ser. A. Nr 2 p. 75–176.
• SURYAVAVANSHI S., PANDEY A., CHAUBE U.CH., JOSHI N. 2014. Long-term historic changes in climatic variables of Betwa Basin, India. Theoretical and Applied Climatology. Vol. 117 (3–4) p. 403–418. DOI: 10.1007/s00704-013-1013-y
• TRENBERTH K.E., JONES P.D., AMBENJE P., BOJARIU R. et al. 2007. Observations: Surface and atmospheric climate change. In: The physical science basis. Eds. S. Solomon, D. Qin, M. Manning et al. Contribution of Working Group I to the Fourth Assessment Report of the IPCC, Climate change [online]. [Access 30.09.2015]. Available at: https://www.ipcc-wg1.unibe.ch/publications/wg1-ar4/wg1-ar4.html
• WIBIG J., FORTUNIAK K., KŁYSIK K. 2004. Rekonstrukcja serii temperatury powietrza w Łodzi z okresu 1903–2000 [The reconstruction of the air temperature record in Łódź for the period 1903–2003]. Acta Geographica Lodziensia. Nr 89. Łódź. Wyd. Łódzkie Tow. Nauk. p. 19–33.
• WIBIG J., RZEPA M. 2007. Rekonstrukcja serii dobowych sum opadu w Łodzi w latach 1904–2000. W: 200 lat regularnych pomiarów i obserwacji meteorologicznych w Gdańsku [Reconstruction of a series of daily precipitation totals in Łódź in the years 1904–2000]. Eds. M. Miętus, J. Filipiak, A. Wyszkowski. Ser. Monografie IMGW. Warszawa p. 92–99.
• ZHANG Q., PENG J., XU C.Y, SINGH V.P. 2014. Spatiotemporal variations of precipitation regimes across Yangtze River Basin, China. Theoretical and Applied Climatology. Vol. 115. Iss. 3–4 p. 703–712. DOI: 10.1007/s00704-013-0916-y
• ŻMUDZKA E. 2004. Tło klimatyczne produkcji rolniczej w Polsce w drugiej połowie XX wieku [The climatic background of the agricultural production in Poland in the second half of 20th century]. Acta Agrophysica. Vol. 3. Iss. 2 p. 399–408.

Uwagi

PL

Opracowanie ze środków MNiSW w ramach umowy 812/P-DUN/2016 na działalność upowszechniającą naukę.