Przekształcenia najbliższego otoczenia zamku piastowskiego w Legnicy po II wojnie światowej

• Autorzy: Dudzic-Gyurkovich Karolina , Gyurkovich Jacek

Identyfikatory

DOI

10.48234/WK65LEGNICA

Warianty tytułu

EN

Transformations of the immediate surroundings of the Piast Castle in Legnica after the Second World War

• Języki publikacji: PL EN

Abstrakty

PL

Na przemiany struktury przestrzennej miast wpływa wiele czynników; należą do nich także działania wojenne, które są zaliczane do tzw. megatrendów. Najtrwalszym elementem tej struktury jest plan urbanistyczny historycznych obszarów miasta, natomiast procesowi destrukcji i wymiany najczęściej ulega wypełniająca go tkanka zabudowy. W artykule przedstawiono studium przypadku odbudowy centrum Legnicy po zniszczeniach wojennych i powojennych, obrazujące zmianę paradygmatu związanego z kreowaniem współczesnego środowiska urbanistycznego w ostatnich 60 latach w odniesieniu do cennego dziedzictwa architektoniczno-urbanistycznego. W przywołaniu pamięci nieistniejącej struktury miasta pomocna okazuje się retrowersja. Jednak koegzystencja zabytków i współczesnych obiektów o historyzującym kostiumie zawsze budzi kontrowersje i pytania o granice autentyzmu w architekturze. Współczesne, twórcze interpretacje klimatu architektury historycznej, dzięki technologiom i rozwiązaniom materiałowym oraz możliwościom ekonomicznym, dają nadzieję na przywrócenie genius loci dawnej Legnicy.

EN

Transformations of the spatial structure of towns and cities are affected by numerous factors. One of them is warfare, classified as a “megatrend.” The urban plan of historic urban areas turn out to be the most durable element of this structure, the process of destruction and replacement most often affects its building tissue. This paper presents a case study of reconstruction Legnica’s center after the war, depicting a paradigm shift associated with the process of creating a contemporary urban environment over the last sixty years, with reference to valuable architectural and urban heritage. Retroversion is a tool that proves to be useful in restoring memory of no longer existing urban infrastructure. Nevertheless, the coexistence of historic and contemporary buildings clad in a historicizing costume is always controversial and raises questions as to limits of authenticity in architecture. Contemporary, creative interpretations of the climate of historical architecture, thanks to the available technologies and material solutions as well as economic opportunities, give hope for restoring the genius loci of former Legnica.

Słowa kluczowe

PL

rewitalizacja; zniszczenia wojenne; retrowersja; kontekst historyczny; modernizm; postmodernizm; Legnica

EN

revitalization; war damage; retroversion; historical context; modernism; Postmodernism; Legnica

• Wydawca: Zarząd Główny Stowarzyszenia Konserwatorów Zabytków
• Czasopismo: Wiadomości Konserwatorskie
• Rocznik: 2021
• Tom: Nr 65
• Strony: 66--77
• Opis fizyczny: Bibliogr. 32 poz., rys.

Twórcy

autor

Dudzic-Gyurkovich Karolina

• Wydział Architektury Politechniki Krakowskiej

• https://orcid.org/0000-0002-9610-7288

autor

Gyurkovich Jacek

• Wydział Architektury Politechniki Krakowskiej

• https://orcid.org/0000-0003-2167-6424

Bibliografia

• Teksty źródłowe / Source texts
• 1. Chorowska Małgorzata, Eysymontt Rafał, Firszt Stanisław, Goliński Mateusz, Młynarska-Kaletynowa Marta, Lasota Czesław, Niedzielenko Andrzej, Rozpędowski Jerzy, Wiszewski Przemysław, Legnica, z. 9, [w:] Atlas historyczny miast polskich, t. 4: Śląsk, red. Marta Młynarska-Kaletynowa, Wrocław 2009.
• 2. Dąbrowski Stanisław, Legnica – zarys monografii miasta, Wrocław–Legnica 1998.
• Opracowania / Secondary sources
• 3. Chorowska Małgorzata, Rezydencje średniowieczne na Śląsku. Zamki, pałace, wieże mieszkalne, Wrocław 2003.
• 4. Dudzic-Gyurkovich Karolina, Authenticism and imitation in public places of historical city, [w:] Palmero Iglesias Luis (red.), Reuso. III Congreso Internacional sobre Documentación, Conservación, y Reutilización del Patrimonio Arquitectonico y Paisajistico, València 2015.
• 5. Dudzic-Gyurkovich Karolina, Subject of tissue continuity in different urbanization periods in Europe. Selected aspects, „Technical Transactions” 2017, vol. 7.
• 6. Gaczoł Andrzej, Kryteria dotyczące wpisu obiektów architektonicznych z II połowy XX wieku do rejestru zabytków. Teoria i praktyka, „Wiadomości Konserwatorskie – Journal of Heritage Conservation” 2017, nr 49.
• 7. Godula-Węcławowicz Róża, Gdy dom nie jest domem. Kraków w cieniu Lwowa, „Journal of Urban Ethnology” 2019, nr 17.
• 8. Guerquin Bohdan, Zamki w Polsce, Warszawa 1974.
• 9. Gyurkovich Jacek, Restoring destroyed urban structures, [w:] Palmero Iglesias Luis (red.), Reuso. III Congreso Internacional sobre Documentación, Conservación, y Reutilización del Patrimonio Arquitectonico y Paisajistico, València 2015.
• 10. Gyurkovich Jacek, Współczesne środowisko mieszkaniowe – w poszukiwaniu klimatu miejskości, „Teka Komisji Urbanistyki i Architektury PAN Kraków” 2018, t. 46.
• 11. Gyurkovich Mateusz, Kamień Pomorski – health resort on the waterfront – transformations of the public space of the town after 1945, „IOP Materials Science and Engineering” 2019, vol. 471.
• 12. Kadłuczka Andrzej, Ochrona dziedzictwa architektury i urbanistyki: doktryny, teoria, praktyka, Kraków 2018.
• 13. Książek Sławomir, Szuszczewicz Michał, City profile Wrocław, „Cities” 2017, vol. 65.
• 14. Matusik Agnieszka, Racoń-Leja Kinga, Gyurkovich Mateusz, Dudzic-Gyurkovich Karolina, Hydrourban spatial development model for a resilient inner-city. The example of Gdańsk, „ACE: Architecture, City and Environment” 2020, R. XV, nr 4.
• 15. Mironowicz Izabela, Modele transformacji miast, Wrocław 2016.
• 16. Racoń-Leja Kinga, Impact of wartime destruction and postwar politics on the social reconstruction of a modern city - on the example of Magdeburg, „IOP Conference Series: Materials Science and Engineering” 2019, vol. 471.
• 17. Racoń-Leja Kinga, Miasto i wojna: wpływ II wojny światowej na przekształcenia struktury przestrzennej i współczesną kondycję urbanistyczną wybranych miast europejskich, Kraków 2019.
• 18. Rose Jonathan F.P., The Well-Tempered City. What Modern Science, Ancient Civilizations and Human Nature Teach Us About the Future of Urban Life, New York 2017.
• 19. Rudnicka-Bogusz Marta, Key qualities of 19th-century barrack complexes on the example of Legnica’s Grenadier Barracks, „Technical Transactions” 2020, vol. 117.
• 20. Rykwert Joseph, Pokusa miejsca. Przeszłość i przyszłość miast, Kraków 2013.
• 21. Węcławowicz-Gyurkovich Ewa, Powroty do przeszłości w centrach miast historycznych, „Wiadomości Konserwatorskie – Journal of Heritage Conservation” 2018, nr 56.
• Akty prawne / Legal acts
• 22. Ustawa z 9 października 2015 o rewitalizacji, tekst jednolity Dz.U. 2020, poz. 802, 1086.
• Źródła elektroniczne / Electronic sources
• 23. doi.org/10.37705/TechTrans/e2020038.
• 24. encyklopedia.pwn.pl/haslo/Legnica;3931330.html.
• 25. encyklopedia.pwn.pl/haslo/Legnickie-Pole;3931334.html.
• 26. encyklopedia.pwn.pl/haslo/Wisla;3996729.html.
• 27. legnica.naszemiasto.pl/legnica-zaraz-po-ii-wojnie-swiatowej-zupelnie-innemiasto/ar/c17484627.
• 28. portal.legnica.eu.
• 29. urbanity.pl/dolnoslaskie/legnica/galeria-piastow,b1290.
• 30. zabytki.legnica.eu.
• 31. zabytki.legnica.eu/kamienica-scholza.
• 32. zabytki.legnica.eu/studiumhistoryczne.

Uwagi

Opracowanie rekordu ze środków MNiSW, umowa Nr 461252 w ramach programu "Społeczna odpowiedzialność nauki" - moduł: Popularyzacja nauki i promocja sportu (2021).