BazTech - Yadda

1

Comprehensive musealization of archaeological and architectural heritage on the example of Wiślica

Stala Klaudia, Kołodziejczyk Katarzyna

Przestrzeń i Forma

|

2024

|

nr 57

125--144

EN

The article presents an analysis of the ongoing changes of revitalization of the city of Wiślica, taking into account the inclusion of the archaeological and architectural heritage resource. As a result, the revitalization was based on the musealization of individual historical areas, carried out in stages in order to rebuild the tourist and economic potential of the region. The above-mentioned project, which priority is the protection of heritage, and then its promotion as well as universal education and accessibility, is carried out in Wiślica, based on contemporary standards of revalorization and modernization of public spaces. This example is an important in the development of a sustainable policy for the management and protection of historical heritage, and monitoring the effects the city's development is an important training element.

PL

Artykuł przedstawia analizę zachodzących zmian związanych z rewitalizacją miasta Wiślica, z uwzględnieniem włączenia w ten proces zasobu dziedzictwa archeologiczno-architektonicznego. W efekcie rewitalizacja oparła się na muzealizacji poszczególnych obszarów historycznych, przeprowadzanej w sposób etapowy, w celu odbudowy potencjału turystycznego oraz ekonomicznego regionu oraz wzrostu dobrostanu lokalnej społeczności. Wspomniane działania, których priorytetem jest ochrona dziedzictwa, a następnie jego promocja oraz powszechna edukacja i dostępność wykonywana jest w Wiślicy w oparciu o współczesne standardy rewaloryzacji i modernizacji przestrzeni publicznych. Niniejszy przykład stanowi ważny etap w rozwoju zrównoważonej polityki zarządzania i ochrony dziedzictwa historycznego, a monitorowanie efektów rozwoju miasta jest ważnym elementem szkoleniowym.

2

Przemiany funkcjonalno-przestrzenne terenów dawnego hutnictwa szkła na ziemi kłodzkiej

Baszak Agata, Latocha-Wites Agnieszka

Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego

|

2024

|

nr 50 (2)

21--47

PL

Celem artykułu jest identyfikacja przekształceń funkcjonalno-krajobrazowych i zmian zagospodarowania prze¬strzennego terenów, które niegdyś były związane z przemysłem szklarskim na terenie ziemi kłodzkiej. Kolejnym celem jest krytyczna ocena tych przekształceń ze szczególnym uwzględnieniem stanu istniejącego, funkcjonowania i aktualnego zagospodarowania terenów poprzemysłowych. Badania oparto na przeglądzie literatury, analizie do-kumentów archeologicznych i archiwalnych, badaniach porównawczych różnych źródeł kartograficznych, a także badaniach terenowych, które obejmowały inwentaryzację pozostałości hut szkła oraz dokumentację fotograficzną. Dokładna analiza zmian funkcjonalno-krajobrazowych terenów dawnego przemysłu szklarskiego prowadzi do wniosku, że tereny te obecnie są rzadko zagospodarowane, co wpływa na degradację przestrzeni. Nieruchomo-ści są wyburzane, a ich potencjał pozostaje niewykorzystany. Nie podjęto żadnych projektów rewitalizacyjnych, a postindustrialne dziedzictwo kulturowe nie zostało należycie zachowane w krajobrazie.

EN

The article aims to identify functional and landscape transformations and spatial management changes in areas formerly asso¬ciated with the glassworking industry in the Kłodzko region. A further aim of the paper is to critically evaluate the functional and spatial transformations of the post-industrial sites with special consideration given to their existing state, functioning and current management. The research was based on a literature review, an analysis of archeological and archival documents, comparative studies of various cartographic sources, and also field surveys, which included an inventory made of the remnants of glass factories and photographic documentation. The thorough analysis of the functional and spatial planning changes of the areas of the former glass industry leads to a conclusion that these areas are nowadays rarely developed, which has an impact on the degradation of this space: properties have been demolished and their potential remains untapped. No revitalization projects have yet been undertaken, nor has the post-industrial cultural heritage been properly preserved in the landscape.

3

Wybrane zagadnienia ochrony dziedzictwa kulturowego zespołu architektonicznego Jaszowiec w Ustroniu

Radziewicz-Winnicki Rafał

Builder

|

2024

|

R.28, nr 3

11--15

PL

Artykuł przedstawia obecną sytuację zespołu wypoczynkowego w Ustroniu Jaszowcu. Po okresie prosperity ośrodków wczasowych będących we władaniu przedsiębiorstw państwowych nastał okres prywatyzacji i przekształceń. Zaprojektowany kompleksowo w latach sześćdziesiątych zespół architektoniczny w wyniku braku ochrony prawnej oraz jednolitej wizji władz samorządowych został poddany miejscowym działaniom inwestorów prywatnych. Zagrażają one spójności założenia i zdaniem autora należy podjąć zdecydowane działania zapobiegające postępującej dezintegracji zespołu architektonicznego. Celem artykułu jest określenie kierunków ochrony wartości kulturowych Jaszowca. Najważniejsze postulaty to pilna potrzeba wykonania Studium Rewitalizacji i Rozwoju Dzielnicy Wczasowej oraz wpis zespołu do rejestru zabytków.

EN

The article outlines the current situation of the resort complex in Ustroń Jaszowiec. After a period of prosperity of holiday resorts owned by state enterprises, a period of privatization and transformation has followed. The architectural complex was designed comprehensively in the 1960s. In case of the lack of legal protection and a unified vision of local authorities, the complex has been subjected to local actions of private investors. They threaten the coherence of the assumption and, according to the author, decisive actions should be taken to prevent the progressive disintegration of the architectural complex. The aim of the article is to formulate guidelines for the protection of the Jaszowiec cultural values. The most important demands are the urgent need to carry out a Study on the Revitalization and Development of the Holiday District and the entry of the complex into the register of monuments.

4

Rewitalizacja warszawskiego torowiska

Wolańska Katarzyna, Wolański Piotr

Zieleń Miejska

|

2023

|

Nr 3

23--25

PL

Tramwaje Warszawskie przeprowadziły pod koniec roku 2022 bardzo udaną rewitalizację w samym centrum stolicy. Istniejące torowisko, obsypane tłuczniem, zostało zamienione na zielone torowisko z rozchodników. To, jak dotąd, jedna z niewielu rewitalizacji istniejącego torowiska tramwajowego w Polsce, gdzie zastosowano taką technologię.

5

Przepraszam, czy tu betonują?

Szwedkowski Witold

Zieleń Miejska

|

2023

|

Nr 3

16--18

PL

W dawnych czasach niegrzeczne dzieci albo się straszyło, albo biło. Bicie jest podłe i dziś wiemy, że rodzic, który je stosuje, jest niedojrzały. A co ze straszeniem? Owszem, też jest naganne, ponieważ opiera się na wykorzystywaniu przewagi nad dzieckiem, ale za to mniej rzuca się w oczy i łatwiej ukryć jego przemocowy charakter. Występowanie z pozycji siły stało się passé, ale gdzieniegdzie wciąż cieszy się powodzeniem. O zgrozo, nawet w zarządzaniu miastem, gdy mieszkańcy straszeni są… rewitalizacją.

6

Rola rzeki w ożywianiu miasta. Przykład Poznania na tle europejskich osiągnięć w kształtowaniu waterfrontów

Kędzierska Kalina, Kaźmierczak Bartosz

Zeszyty Naukowe Politechniki Poznańskiej. Architektura, Urbanistyka, Architektura Wnętrz

|

2023

|

Z. 15

295--310

PL

Przekształcanie miast i rewitalizacja utraconej przestrzeni wpisują się w główne cele zrównoważonego rozwoju miast polskich oraz zagranicznych. Poznań, jako miasto historyczne podzielone rzeką Wartą w samym swym centrum, od lat boryka się z problemem niezagospodarowanych terenów nadrzecznych. Celem artykułu jest przedstawienie wybranych procesów rewitalizacji terenów nadwodnych oraz wskazanie, czym powinna charakteryzować się udana rewitalizacja na przykładzie rzeki Mark w Bredzie oraz starego koryta rzeki Turia w Walencji w porównaniu z terenem rzeki Warty w Poznaniu.

EN

Transformation of cities and revitalization of lost space is in line with main goals of sustainable development of cities in Poland and abroad. Poznan, as a historic city divided by river Warta in its very center, has been struggling with the problem of undeveloped water-front areas for many years. The aim of this article is to show selected waterfront revitalization processes and what should characterize successful revitalization based on examples of rivers Mark in Breda and Turia in Valencia in comparison to river Warta in Poznan.

7

Problematyka konserwacji i adaptacji fortyfikacji na przykładzie projektu koncepcyjnego rewitalizacji i adaptacji zabytkowego budynku fortu VI w Poznaniu

Wyczyńska Aleksandra, Zaroda Agnieszka

Zeszyty Naukowe Politechniki Poznańskiej. Architektura, Urbanistyka, Architektura Wnętrz

|

2023

|

Z. 12

237--246

PL

W ostatnich czasach możemy zauważyć wzrost zainteresowania dziedzictwem militarnym. Fortyfikacje, które do niedawna uważano za obiekty mało atrakcyjne turystycznie, cieszą się popularnością. Dynamiczny rozwój sytuacji militarnej i gospodarki rynkowej sprawił, że historyczna zabudowa obronna nie spełnia już swojej pierwotnej funkcji, a opuszczone obiekty często ulegają degradacji. Pojawił się więc problem zagospodarowania tych obiektów i ich wykorzystania przy jednoczesnym utrzymaniu jego wartości zabytkowych, w celu przekazania go jako spuścizny kulturowej dalszym pokoleniom. Celem rewitalizacji jest przywrócenie do życia zdegradowanej części miasta i uzupełnienie jej o nowe funkcje, czyli wprowadzenie takich zmian, dzięki którym będzie się lepiej żyło, przebywało i pracowało. Użytkowanie obiektu zabytkowego wiąże się z doborem i przypisaniem mu odpowiednich funkcji, dzięki którym będzie mógł istnieć w sferze przestrzennej, ekonomicznej, a także społecznej. Rewitalizacja to również praca z lokalną społecznością. Powinna być poprowadzona w taki sposób, aby zabytek nie tracił swojego potencjału, a wręcz wykazywał walory estetyczne, naukowe i historyczne, tworząc przy tym nowe miejsca pracy i rekreacji. Celem niniejszego artykułu jest próba podjęcia problematyki adaptacji zabytków architektury fortyfikacyjnej na przykładzie projektu koncepcyjnego rewitalizacji i adaptacji zabytkowego budynku fortu VI w Poznaniu i analizy innych wybranych przykładów obiektów fortecznych w Polsce.

EN

In recent times, we can see an increase in interest in military heritage. Fortifications, which until recently were considered unattractive for tourists, are currently very popular. The aim of revitalization is to bring the degraded part of the city back to life and supplement it with new functions, i.e. introducing such changes that will make life, stay and work better. Its aim is to integrate cultural goods into the social organism by recreating its old functions or giving it new ones, thanks to which it will be able to exist in the spatial, economic and social sphere. Revitalization also means working with the local community. It should be run in such a way that the monument does not lose its potential, and even shows aesthetic, scientific and historical values, creating new places for work and recreation.

8

Nieużytki w zabudowie obszaru starych miast Poznania i Kołobrzegu – problemy i potencjały

Brechelke Adrianna, Kasperczyk-Brodecka Zuzanna

Zeszyty Naukowe Politechniki Poznańskiej. Architektura, Urbanistyka, Architektura Wnętrz

|

2023

|

Z. 15

85--108

PL

Występowanie nieużytków na obszarach Starych Miast Poznania i Kołobrzegu związane jest m.in. z działaniami wojennymi prowadzonymi na ich terenie w 1945 r. Ogromna skala zniszczeń zostawiła trwały ślad w strukturze urbanistycznej obu starówek, a różne strategie odbudowy doprowadziły do powstania luk w zabudowie o odmiennym charakterze. W artykule dokonano identyfikacji oraz analizy przestrzenno-funkcjonalnej nieużytków oraz diagnozy ich społecznego oraz wizualnego oddziaływania. Metoda analizy porównawczej, wsparta narzędziami mapowania i wizytą studialną w obu miastach, pozwoliła na stworzenie charakterystyki nieużywanych działek i rozpoznanie występujących na nich patternów przestrzennych. Takie ujęcie tematyki nieużytków uwypukla ich problemy i potencjały, a w efekcie może wpłynąć na celowe zaadresowanie kierunków działań w dokumentach strategicznych obu miast.

EN

The occurrence of wastelands in the old town areas of Poznań and Kołobrzeg is associated with, among others, the military operations carried out in their respective areas in 1945. The enormous scale of destruction left a permanent mark on the urban structure of both old towns and the different reconstruction strategies led to the creation of urban gaps of a different character. The paper presents the identification and spatial and functional analysis of wastelands and the diagnosis of their social and visual impact. The method of comparative analysis, supported by mapping tools and a study visit to both cities, allowed to create a set of characteristics of unused plots and to recognise the spatial patterns occurring on them. Such an approach to the subject of wastelands highlights their problems and potentials and, as a result, can influence the targeted strategies in the planning documents of both cities.

9

Nie-miejsca w miejsca – przegląd narzędzi i metod wspomagających efektywną partycypację społeczną w procesach związanych z przekształcaniem przestrzeni

Pękała Magdalena, Kaźmierczak Bartosz

Zeszyty Naukowe Politechniki Poznańskiej. Architektura, Urbanistyka, Architektura Wnętrz

|

2023

|

Z. 15

413--449

PL

Partycypacja społeczna w praktyce planowania przestrzennego jest szeroko wykorzystywana od lat 60 XX w., niemniej nie został ustalony spójny sposób oceny tego zjawiska. Powodem jest złożoność zagadnienia, a także długi horyzont czasowy potrzebny do oceny procesów planistycznych i rewitalizacji. Celem artykułu jest zestawienie wybranych modeli i wytycznych zarządzania przestrzenią, a następnie stworzenie z nich kategorii do analizy przedstawionych w artykule przypadków partycypacji społecznej. Ocena poziomu zaangażowania w proces planistyczny wraz z waloryzacją skutków partycypacji społecznej w planowaniu przestrzennym i rewitalizacji ma stanowić podstawę do określenia wstępnych mierników efektywności partycypacji społecznej. Rezultaty badań mogą posłużyć do stworzenia w przyszłości narzędzia oceny efektywności partycypacji społecznej, pomocnego przy określaniu sposobu i zakresu angażowania społeczności w procesy planistyczne. W wyniku analizy zostały określone kategorie oceny partycypacji: innowacja, zgoda społeczna, inkluzywność, tożsamość, sprawczość, świadomość.

EN

Social participation in spatial planning practice has been widely used since the 1960s, however, no coherent method of assessing this phenomenon has been established. The reason is the complexity of the issue, as well as the long time horizon needed to assess planning and revitalization processes. The aim of the article is to compile selected models and guidelines for space management and then to create categories from them for the analysis of the cases of social participation presented in the article. The assessment of the level of involvement in the planning process together with the valorization of the effects of social participation in spatial planning and revitalization are to be the basis for determining the initial measures of the effectiveness of social participation. The results of the research may be used in the future to create a tool for evaluating the effectiveness of social participation, helpful in determining the manner and level of community involvement in planning processes. As a result of the analysis, participation assessment categories were defined: innovation, social consent, inclusivity, identity, agency, awareness.

10

Modernizacja rynków małych i średnich miast wobec wyzwań adaptacji do zmian klimatu

Januchta-Szostak Anna, Ogorzelska Agata, Peplińska Sonia

Zeszyty Naukowe Politechniki Poznańskiej. Architektura, Urbanistyka, Architektura Wnętrz

|

2023

|

Z. 15

243--260

PL

Problem badawczy dotyczy dostosowania sposobów modernizacji rynków w małych i średnich miastach w Polsce do współczesnych wyzwań klimatyczno-środowiskowych. Procesy rewitalizacji dzielnic śródmiejskich, prowadzone w Polsce od lat 90. XX w., koncentrują się na poprawie warunków życia i jakości przestrzeni, ale często nie uwzględniają potrzeb adaptacji do zmiany klimatu, a wręcz pogłębiają negatywne skutki ekstremów klimatycznych (opady nawalne, fale upałów i miejska wyspa ciepła). Kluczową rolę odgrywają w tym wytyczne konserwatorskie nastawione na przywracanie funkcji rynków w ich historycznej, pozbawionej zieleni formie, co nie odpowiada współczesnym potrzebom adaptacyjnym. Analizie poddano przykłady modernizacji rynków w 16 małych i średnich miastach Polski w latach 2005-2021, w celu zbadania celów przekształceń i ich skutków w zakresie gospodarowania zielenią i wodą. Na podstawie szczegółowej analizy programów rewitalizacji oraz wytycznych zawartych w Specyfikacji Istotnych Warunków Zamówienia (SIWZ) udowodniono, że już na początku planowania inwestycji określane są sztywne wymagania ograniczające możliwość wdrażania błękitno-zielonej infrastruktury, wspierającej adaptację do zmian klimatu. Badania 16 przykładów modernizacji rynków dowodzą, że zmiany w zakresie zieleni obejmują najczęściej jej eliminację na rzecz jednolitych, utwardzonych powierzchni placu. W żadnym z badanych projektów nie przewidziano możliwości retencji powierzchniowej, a jedynie w jednym zastosowano system podziemnej retencji wód opadowych. Rosnąca świadomość ekologiczno-klimatyczna społeczeństwa sprawia, że projekty degradacji zieleni spotykają się ze sprzeciwem mieszkańców. Niezadowolenie społeczne jest też powodem modyfikacji projektów, ale zasady partycypacji społecznej nie są powszechnie stosowane i optymalnie wykorzystywane.

EN

The research problem concerns the methods of modernisation of the market squares of small and medium-sized towns in Poland in the context of contemporary climatic and environmental challenges. The revitalization processes of downtown districts, carried out in Poland since the 1990s, focus on improving living conditions and the quality of space, but they do not take into account the need to adapt to climate change, and even deepen the negative effects of climate extremes (storms, heat waves and urban heat island). The key role is played by conservation guidelines aimed at restoring the functions of the squares in their historical form, devoid of greenery, which does not meet the modern adaptation needs. Examples of old market modernisation in 16 small and medium-sized Polish towns in the period 2005-2021 were analyzed in order to examine the objectives of transformations and their effects in the field of greenery and water management. Based on a detailed analysis of the revitalization programs and the guidelines contained in the Terms of Reference (ToR), it has been proven that rigid requirements limiting the possibility of implementing blue-green infrastructure supporting adaptation to climate change are defined at the very beginning of investment planning. The study proves that changes in terms of greenery most often include the removal of trees in favor of uniform, paved square surfaces. None of the examined projects provided for the possibility of surface rainwater retention, and only in 1 an underground retention system was used. The growing environmental and climate awareness of the society leads to the residents' opposition to greenery degradation projects. Social dissatisfaction is also the reason for modifying projects, but the principles of social participation are not commonly applied and optimally used.

11

Kościański wzorzec odnowy wieży ciśnień

Bączyk Marek

Wodociągi - Kanalizacja

|

2023

|

nr 7-8

38--41

12

Powierzchowność, lekceważenie i ignorancja w procesie ochrony i konserwacji dziedzictwa poindustrialnego w Polsce

Grabowski Mateusz, Walczak Bartosz

Wiadomości Konserwatorskie

|

2023

|

Nr 74

84--99

PL

By doszło do utraty dziedzictwa, wcale nie musi dojść do wyburzenia budynków. Presja inwestycyjna na obiekty postindustrialne często prowadzi do utraty cech decydujących o ich rzeczywistej, lecz nieoczywistej wartości kulturowej. Zawarte w opracowaniu przykłady prac adaptacyjnych pokazują nieodwracalną utratę wartości historycznych obiektów pofabrycznych wraz z otoczeniem. Ich analiza i porównanie z innymi typami zabytków wykazały zjawiska wręcz dyskryminacyjne w zakresie ochrony dziedzictwa przemysłowego. Jest ono traktowane powierzchownie, wzmacniane przez powszechną zgodę na daleko posuniętą ingerencję, co doprowadziło do uznania takich rozwiązań za dopuszczalne czy wręcz wskazane. Mimo że problematyka ochrony zabytków techniki jest od wielu lat przedmiotem badań, to rozdźwięk między teorią i praktyką w zakresie ochrony i konserwacji dziedzictwa przemysłowego w Polsce wydaje się narastać. Założeniami pracy jest dyskusja na temat możliwych kierunków naprawy obecnej sytuacji.

EN

Buildings do not have to be demolished for heritage to be lost. Development pressure on postindustrial sites often leads to the loss of features determining their real, but not obvious, cultural value. The examples of adaptive reuse projects included in this article show the irreversible loss of historical values of postindustrial buildings and their surroundings. Their analysis and comparison with other types of monuments showed even discriminatory phenomena in the field of protection of industrial heritage. Its superficial treatment is reinforced by the general consent to far-reaching interference, which has led to the recognition of such solutions as acceptable or even advisable. Although the issue of the protection of industrial monuments has been the subject of research for many years, the gap between theory and practice in the field of protection and conservation of industrial heritage in Poland seems to be growing. The purpose of this article is therefore to start a discussion on the possible ways to improve the current situation.

13

Koncepcje przekształceń przedwojennych zespołów kamienic czynszowych w latach 1945–1975. Przypadek wrocławskiego Przedmieścia Odrzańskiego

Tomaszewicz Agnieszka, Czajczyńska Angelika

Wiadomości Konserwatorskie

|

2023

|

Nr 76

32--48

PL

Dziewiętnastowieczne domy mieszkalne, a szczególnie ich większe zespoły zaczęto postrzegać jako cenne, warte ochrony i obrony dziedzictwo miasta tak naprawdę już w XXI wieku. Do końca lat osiemdziesiątych poprzedniego stulecia kamienicom czynszowym odmawiano – poza nielicznymi wyjątkami – miana architektury, nazywając je budownictwem utylitarnym, a przez długie powojenne lata dyskutowano na temat wyburzenia zachowanej zabudowy Śródmieścia i gdyby nie permanentny kryzys mieszkaniowy, pewnie zamysł ten zostałby przeprowadzony. W artykule przedstawiono koncepcje sanacji zastanych struktur dawnego Przedmieścia Odrzańskiego w latach 1945–1975. Przedmieście Odrzańskie jest obecnie najcenniejszą, obok dawnego Przedmieścia Oławskiego, enklawą XIX-wiecznej architektury mieszkalnej, a jego część – Nadodrze – jako pierwszy fragment Śródmieścia została objęta ochroną prawną i poddana (już po przystąpieniu Polski do Unii Europejskiej) kompleksowej rewitalizacji.

EN

Nineteenth-century residential houses, and especially their larger complexes, began to be perceived as valuable city heritage worth protecting and defending in the twenty-first century. Until the end of the 1980s, tenement houses were—with a few exceptions—refused the name of architecture, calling them utilitarian buildings, and for the long post-war years there were discussions about demolishing the preserved downtown buildings, and if it were not for the permanent housing crisis, this idea would probably have been carried out. The article presents concepts for the renovation of existing structures of the former Oder Suburb between 1945 and 1975. The Oder Suburb, next to the former Oława Suburb, is currently the most valuable enclave of nineteenth-century residential architecture, and its part—Nadodrze—was the first fragment of the Downtown to be legally protected and subjected (after Poland’s accession to the European Union) to comprehensive revitalization.

14

Île de Nantes – pamięć o industrialnej przeszłości odkrywana na nowo

Kępczyńska-Walczak Anetta

Wiadomości Konserwatorskie

|

2023

|

Nr 73

34--47

PL

Nieuchronna utrata poprzemysłowego dziedzictwa staje się coraz częstszym zjawiskiem. Mimo sukcesów w zakresie jego ochrony, zabytki techniki wciąż traktowane są jako dziedzictwo drugiej kategorii, co utrudnia działania ratunkowe. Często ich skala i lokalizacja przyczyniają się do podejmowania radykalnych decyzji, opartych głównie na czynnikach ekonomicznych. Ochrona tożsamości dziedzictwa industrialnego wymaga bardzo przemyślanych i osadzonych w przyszłości rozwiązań, by stać się trwałym zapisem przeszłości. Artykuł przedstawia analizę przypadku Île de Nantes jako dobrej praktyki w zachowaniu dziedzictwa poprzemysłowego. Projekt Île de Nantes o powierzchni 337 ha jest jednym z największych przedsięwzięć miejskich w Europie, nadającym nowe przeznaczenie terenowi byłej stoczni, przy jednoczesnym poszanowaniu jej przeszłości. Skala problematyki jest bardzo szeroka: od urbanistycznej przez architekturę aż po obiekty – zabytki poprzemysłowe.

EN

The inevitable loss of post-industrial heritage is becoming an increasingly frequent phenomenon. Despite the successes in its protection, engineering monuments are still treated as second-class heritage, which makes rescue operations difficult. Often their scale and location contribute to making radical decisions based mainly on economic factors. The protection of the identity of the industrial heritage requires well-thought-out solutions embedded in the future in order to become a permanent record of the past. The article presents a case study of Île de Nantes as a good practice in preserving post-industrial heritage. The 337 ha Île de Nantes project is one of the largest urban projects in Europe, giving new use to the site of the former shipyard while respecting its past. The scale of the problem is very wide: from urban planning, through architecture, to sites that are postindustrial monuments.

15

Wstęp do rewitalizacji – analizy przedprojektowe na przykładzie ulicy Żmigród w Lublinie

Hołownia Damian, Korczyk Kamila, Kornatowska Patrycja

Teka Komisji Architektury, Urbanistyki i Studiów Krajobrazowych

|

2023

|

T. 19, nr 1

77--86

PL

Artykuł dotyczy analiz przedprojektowych niezbędnych do wykonania projektu rewitalizacji. Zagadnienie zostało zobrazowane za pomocą wykonanych badań tkanki śródmiejskiej ulicy Żmigród w Lublinie w ramach przedmiotu „Podstawy rewitalizacji obszarów zdegradowanych” realizowanego na Wydziale Budownictwa i Architektury Politechniki Lubelskiej. Działania w tkance historycznej wiążą się z wieloma ograniczeniami i wymagają współpracy z konserwatorem zabytków, dlatego istotne jest szczegółowe i kompleksowe zbadanie obszaru opracowania. Przeprowadzone analizy wykazały potrzebę poprawy jakości obszaru zlokalizowanego przy ulicy Żmigród w Lublinie, a uzyskany materiał stanowi wstęp do projektu rewitalizacji oraz wskazuje kierunek działań.

EN

The article is about the pre-project analyses necessary to make a revitalization project. The issue is illustrated with the help of performed studies of the downtown tissue of Żmigród Street in Lublin as part of the course „Basics of revitalization of degraded areas” realized at the Faculty of Civil Engineering and Architecture of Lublin University of Technology. Actions in the historical structure are associated with many restrictions and require cooperation with the conservator of monuments, so it is important to conduct a detailed and comprehensive study of the study area. The analysis carried out showed the need to improve the quality of the area located on Żmigród Street in Lublin, and the material obtained provides an introduction to the revitalization project and suggests the direction of work.

16

Rewitalizacja przez odzysk. Przekształcenie dróg w przestrzenie przyjazne człowiekowi na wybranych przykładach

Patyna Krystian, Riekste Anna

Teka Komisji Architektury, Urbanistyki i Studiów Krajobrazowych

|

2023

|

T. 19, nr 1

26--38

PL

Celem pracy była analiza działań podjętych w ramach rewitalizacji ciągów ruchu kołowego i przekształcenia ich w strefy ruchu pieszego. Na potrzeby artykułu wybrano cztery miasta w których na przełomie lat ’60 i ’70 wprowadzono ruch kołowy o dużym natężeniu. Przytoczone przykłady to Paryż z uwagi na rewitalizację bulwarów Sekwany na odcinkach wpisanych na listę UNESCO, Madryt ze względu na przebudowę odcinka obwodnicy M-30 odcinającej zachodnie dzielnice miasta od jego centrum w tunele komunikacyjne pokryte kilku dziesięciohektarowym parkiem linearnym, Utrecht będący przykładem przebudowy odtwarzającej historyczny przebieg fosy miejskiej, Maatsricht jako przykład rewitalizacji obszaru zdegradowanego z wykorzystaniem innowacyjnych technik inżynierskich, oraz z istotnym udziałem społeczności lokalnych. Na podstawie dostępnych źródeł dokonano kwerendy archiwalnej i opracowano w formie opisowej analizy stanu historycznego i obecnego. Ponadto opracowano mapy obrazujące zakres analizowanego obszaru, ze wskazaniem lokalizacji schematycznych przekrojów obrazujących stan przed i po rewitalizacji.

EN

The aim of this paper was to analyse the measures taken to revitalise traffic routes and convert them into pedestrian zones. For the purpose of the paper, four cities were selected where heavy vehicular traffic was introduced in the late 1960s and early 1970s. The examples cited are Paris for the revitalisation of the boulevards of the Seine in UNESCO-listed sections, Madrid for the reconstruction of a section of the M-30 ring road cutting off the city's western districts from its centre into traffic tunnels covered by a linear park covering several ten hectares, Utrecht as an example of redevelopment reconstructing the historic course of a city moat, Maatsricht as an example of revitalisation of a degraded area using innovative engineering techniques and with the important participation of local communities. On the basis of the available sources, an archive search was carried out and a descriptive analysis of the historical and current state was developed. In addition, maps were drawn up showing the extent of the area under analysis, with the location of schematic cross-sections showing the state before and after revitalization.

17

Natura i dziedzictwo – Cele Zrównoważonego Rozwoju (SDG) jako czynniki integracji społecznej w przestrzeniach osiedli mieszkaniowych. Studium Zaspy

Duch-Żebrowska Paulina, Kurkowska Agnieszka, Wróblewska Anna

Środowisko Mieszkaniowe

|

2023

|

nr 43

31--43

PL

Niniejszy artykuł przedstawia temat rewitalizacji zewnętrznych przestrzeni wspólnych na istniejących osiedlach mieszkaniowych. Celem badań jest przedstawienie uniwersalnych modeli projektowych poprzez analizę natury i dziedzictwa jako dominujących wartości, uzupełniających zauważone niedobory przyrodnicze i kulturowe. W tym celu posłużono się Celami Zrównoważonego Rozwoju (SDG), UNESCO (UNESCO, 2015) oraz metodą Research Through Design (RTD). Jako obszar badawczy wybrano osiedle mieszkaniowe Zaspa, ze względu na charakterystyczny układ urbanistyczny oraz jego dużą rozpoznawalność kulturowo-społeczną. W wyniku przedmiotowych badań wyłoniono i przeanalizowano elementy Celów Zrównoważonego Rozwoju (SDG). Graficzne modele przestrzenne z projektów podzielono na grupy, dla których określono intensywność udziału natury lub dziedzictwa w procesie integracji społecznej. Kolejnym ważnym krokiem była walidacja w skali międzynarodowej i udział w wystawie pt. Europejskie Dni Dziedzictwa oraz weryfikacja wyników ankiety wśród mieszkańców otwierających drugi etap badań. Artykuł stanowi podsumowanie pierwszego etapu wieloletniego projektu badawczego.

EN

This article introduces the topic of revitalising outdoor common spaces in existing housing developments. The aim of the research is to present universal design models by analysing nature and heritage as dominant values, complementing perceived natural and cultural deficiencies. For this purpose, the Sustainable Development Goals (SDG), UNESCO (UNESCO, 2015) and the Research Through Design (RTD) method were used. The Zaspa housing estate was chosen as the research area because of its characteristic urban layout and its high cultural and social recognition. As a result of this research, elements of the Sustainable Development Goals (SDG) were identified and analysed. Graphic spatial models from the projects, were divided into groups for which the intensity of the contribution of nature or heritage to social inclusion was determined. The next important step was the international validation and participation in the European Heritage Days exhibition and the verification of the results of the citizens' survey opening the second phase of the research. This article summarises the first phase of the multi-year research project.

18

Metamorphosis of modernist large-panel housing estates towards a sustainable public spaces system of the city

Szczerek Eliza, Franta Anna, Farooq Ameen

Środowisko Mieszkaniowe

|

2023

|

nr 43

92--105

EN

Large-panel housing estates seem to be of particular importance in the debate on the evolution of the modernist heritage. The technocratic approach has left a deep mark on this kind of settlements. With time their environmental conditions degrade, and consequently they require regular corrective actions undertaken in thorough revitalisation processes. However, in many original design concepts of such housing estates, some core elements of sustainable development can be noticed. These elements recognised as a potential could play an important role in the contemporary process of metamorphosis of housing estates. This paper explores a comprehensive approach to improving the quality of housing environment by focusing on the systematisation of spatial aspects of revitalisation in order to achieve optimal use of public spaces within large-panel housing settings. An in-depth analysis of successful revitalisations of large-panel housing estates in Germany provided a foundation for proposing a methodology of a systematic socio-spatial approach to public spaces. Its possible applicability is particularly important in Polish housing estates and their metamorphosis towards developing the continuity of public space in the city, which is currently under threat.

19

Privatisation of public space – case study Zagreb, Croatia

Nevescanin Antonio, Walczak Bartosz M.

Przestrzeń i Forma

|

2023

|

nr 56

285--300

EN

The article explores the topic of privatization of public space occurring in the process of contemporary urban planning policies, on the example of city of Zagreb in Croatia. The division between public and private in the European cities, particularly post-socialist cities, has historically been rather clear. However, with the change of socio-economic system, continuous development and adopting the contemporary planning practices such as public-private partnerships, the line between public and private is becoming blurred. The article analyses current practices and explores the possible risk for the city in case these practices prevail.

PL

W artykule przedstawiono badania obejmujące temat prywatyzacji przestrzeni publicznej występujący w procesie współczesnej polityki urbanistycznej na przykładzie miasta Zagrzeb w Chorwacji. Podział na publiczne i prywatne w miastach europejskich, szczególnie w miastach postsocjalistycznych, był historycznie dość wyraźny. Jednak wraz ze zmianą systemu społeczno-gospodarczego, ciągłym rozwojem i przyjęciem współczesnych praktyk planowania, takich jak partnerstwa publiczno-prywatne, granica pomiędzy sektorem publicznym i prywatnym zaciera się. W artykule dokonano analizy obecnych praktyk i zbadano potencjalne ryzyko dla miasta w przypadku ich rozpowszechnienia.

20

Evaluation of the possibility of increasing the biologically active space in the highly urbanized built-up area: a case study of the "Niebuszewo-Bolinko" district of the city of Szczecin

Piesik Jarosław

Przestrzeń i Forma

|

2023

|

nr 56

341--358

EN

The Paris Agreement sets a goal of reducing air pollution emissions by 55% by 2030 compared to the 1990 levels. One way to achieve this is by increasing the biologically active areas in cities, where there is limited space. This article explores the possibility of using the vertical space on the walls of buildings, such as a housing estate in Szczecin, by planting vines. It also tries to determine the size of the area that can be used, which will result in an increase in the biologically active areas of cities.

PL

Zgodnie z Porozumieniami Paryskimi należy do 2030 r. ograniczyć emisje zanieczyszczeń powietrza o 55% w porównaniu do poziomu z roku 1990. Jedną z możliwych metod oczyszczenia środowiska jest zwiększenie powierzchni biologicznie czynnych w mieście na które jednak brak jest przestrzeni. Autor w artykule na przykładzie osiedla Szczecina odpowiada na pytanie: czy istnieje wertykalna przestrzeń na ścianach budynków możliwa pod adaptację przez pnącza. Podejmuje także próbę określenia jej wielkości, co bezpośrednio przełoży się na zwiększenie powierzchni biologicznie czynnej miast.