Zróżnicowanie warunków geotermalnych cenomańskiego systemu wodonośnego w rejonie Buska-Zdroju na przykładzie danych z nowych wierceń

• Autorzy: Gągulski T. , Gorczyca G.

Warianty tytułu

EN

Diversification of geothermal conditions of the cenomanian water-bearing system on the example of new drillings from the Busko-Spa region

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Niecka miechowska stanowi obszar perspektywiczny pod względem występowania wód geotermalnych w obrębie cenomańskiego systemu wodonośnego. Wody takie zostały nawiercone w rejonie Buska-Zdroju w latach 2016–2017 trzema otworami OB-I, OB-II oraz OB-V. Otwory te zlokalizowane są po obu stronach dużej regionalnej dyslokacji zwanej uskokiem radzanowskim. Stwierdzona głębokość występowania wód geotermalnych w tym rejonie wynosi od 732,5 m (otw. OB-I) do 344,0 (otw. OB-II). Maksymalne temperatury wody na wypływie z otworów OB-I, OB-II i OB-V jakie uzyskiwano podczas badań wynoszą odpowiednio 27,2, 22,3 i 23,5°C. Są to wody chlorkowo-sodowe i chlorkowo-siarczanowo-sodowe, często jodkowe oraz siarczkowe. Pomimo tego, iż występują w obrębie utworów cenomanu, nie zawsze zawierają siarkowodór. Analiza wyników wykazała, że wyższy gradient geotermiczny występuje po południowej stronie uskoku Radzanowa. Jednak to obszar po północnej jego stronie, tj. rejon otworu OB-I, jest bardziej perspektywiczny pod kątem wykorzystania wód geotermalnych choćby do celów balneologicznych.

EN

The Miechów Basin is a prospective area in terms of geothermal water occurrence within the Cenomanian aquifer. Three hydrogeological drillings (OB-I, OB-II, and OB-V) were made in the Busko-Zdrój area in 2016–2017. These geothermal water boreholes are located on both sides of a large regional dislocation called the Radzanów Fault. The geothermal water in this area occurs within the depth interval between 732.5 to 344.0 m, and the maximal temperatures at the outflow range from 21.5 to 27.2°C. These are chloride-sodium and chloride-sulfatesodium waters, often with iodide and sulphide. Despite the fact that these waters occur within the Cenomanian formations, they do not always contain hydrogen sulphide. The results of the studies showed that better geothermal conditions take place on the southern side of the Radzanów Fault.

Słowa kluczowe

PL

wody geotermalne; Busko-Zdrój; system wodonośny; cenoman; gradient geotermiczny

EN

geothermal waters; Busko-Zdrój; water-bearing system; cenomanian; geothermal degree

• Wydawca: Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
• Czasopismo: Technika Poszukiwań Geologicznych
• Rocznik: 2018
• Tom: R. 57, nr 1
• Strony: 73--85
• Opis fizyczny: Bibliogr. 17 poz., rys., tab., wykr.

Twórcy

autor

Gągulski T.

• Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy, Oddział Karpacki, ul. Skrzatów 1, 31-560 Kraków

autor

Gorczyca G.

• Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy, Oddział Karpacki, ul. Skrzatów 1, 31-560 Kraków

Bibliografia

• 1. Barbacki, A.P. 2004. Zbiorniki wód geotermalnych niecki miechowskiej i środkowej części zapadliska przedkarpackiego. Kraków: Wyd. IGSMiE PAN.
• 2. Barbacki, A.P. 2007. Możliwości wykorzystania wód geotermalnych w rejonie Buska. Mat III Krajowej Konf. Nauk.-Tech. Geologia stosowana i ochrona środowiska. Suchedniów, Hydrogeotechnika Sp. z o.o., PG Kielce Sp. z o.o. Kielce, s. 119–132.
• 3. Chowaniec i in. 2007 – Chowaniec, J., Zuber, A. i Ciężkowski, W. 2007. Prowincja karpacka [W:] Paczyński B., Sadurski A. red. Hydrogeologia regionalna Polski, t. II. Wody mineralne, lecznicze i termalne oraz kopalniane. Warszawa: PIG, s. 78–96.
• 4. Chowaniec i in. 2009 – Chowaniec, J., Najman, J., Olszewska, B. i Zuber, A. 2009. Pochodzenie i wiek wody mineralnej w Dobrowodzie k. Buska Zdroju. Prz. Geol. 57(4), s. 286–293.
• 5. Gała, I. 2011. Wstępne rozpoznanie i charakterystyka siarczkowych wód termalnych w otworze Busko C-1. Technika Poszukiwań Geologicznych. Geotermia, Zrównoważony Rozwój nr 1/2, s. 339–348.
• 6. Gorczyca i in. 2017 – Gorczyca, G., Chowaniec, J. i Gągulski, T. 2017. Charakterystyka Wód cemomańskiego systemu wodonośnego na pograniczu SE części niecki miechowskiej i zapadliska przykarpackiego. Prz. Geol. 65(11/1), s. 962–967.
• 7. Górecki, W. red. nauk. 2006. Atlas zasobów geotermalnych formacji mezozoicznej na Niżu Polskim. Kraków: Wyd. AGH.
• 8. Górecki, W. red. nauk. 2012. Atlas geotermalny zapadliska przedkarpackiego. Kraków: Wyd. AGH.
• 9. Jurkiewicz, H. i Szczerba, A. 1976. Wyniki badań termicznych centralnej części niecki miechowskiej i przyległego obszaru Gór Świętokrzyskich. Biul. Inst. Geol. 296, s. 129–161.
• 10. Kulikowska, J. 1976. O pochodzeniu wód mineralnych w rejonie Buska i Solca i możliwości zwiększenia ich zasobów. Problemy uzdrowiskowe 6/8 (104/106), s. 191–222.
• 11. Lisik, R. 2010. Lecznicze wody siarczkowe rejonu Pińczów–Busko-Zdrój–Kazimierza Wielka [W:] Lisik R. red., Wody siarczkowe w rejonie Buska-Zdroju. Kielce: Wyd. XYZ, s. 23–86.
• 12. Lisik, R. i Szczepański, A. 2014. Siarczkowe wody lecznicze w części zapadliska przedkarpackiego. Fundacja POSTERIS, Kielce, s. 1–288.
• 13. Oszczypko, N. 1981. Wpływ neogeńskiej przebudowy przedgórza Karpat na warunki hydrodynamiczne i hydrochemiczne zapadliska przedkarpackiego. Biul. Inst. Geol. 325, s. 5–87.
• 14. Różkowski, J. i Różkowski, A. 2010. Pochodzenie mineralizacji wód siarczkowych Buska – ich paleogeneza [W:] Lisik R. red. Wody siarczkowe w rejonie Buska-Zdroju. Kielce: Wyd. XYZ, s. 151–184.
• 15. Stupnicka, E. 1989. Geologia regionalna Polski. Warszawa: Wyd. Geol.
• 16. Wiktorowicz, B. 2016. Wody geotermalne rejonu Kazimierzy Wielkiej i możliwości ich zagospodarowania. Technika Poszukiwań Geologicznych. Geotermia, Zrównoważony Rozwój nr 2, s. 45–54.
• 17. Zuber i in. 2010 – Zuber, A., Chowaniec, J., Porwisz, B., Najman, J., Mochalski, P., Śliwka, I., Duliński, M. i Mateńko, T. 2010. Pochodzenie i wiek wód mineralnych rejonu Buska-Zdrój, określone na podstawie znaczników środowiskowych [W:] Lisik R. red. Wody siarczkowe w rejonie Buska--Zdroju. Kielce: Wyd. XYZ, s. 125–149.

Uwagi

PL

Opracowanie rekordu w ramach umowy 509/P-DUN/2018 ze środków MNiSW przeznaczonych na działalność upowszechniającą naukę (2018).