Problemy rozwoju ośrodków (po)przemysłowych na przykładzie miasta Trzebinia

• Autorzy: Łacny Z.

Warianty tytułu

EN

Development problems of (post)industrial centers. The case of the Trzebinia city

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Miasta, które przez wiele lat, a nawet wieków pełniły funkcję ośrodków przemysłowych, a wskutek zmian gospodarczych czy wyczerpania surowców doszło do zamknięcia najważniejszych zakładów na ich terenie, borykają się z problemem zmiany swojego dotychczasowego wizerunku i utraty przemysłowej tożsamości. W artykule, na przykładzie (po)przemysłowego miasta Trzebinia, przedstawiono problemy powstałe w sferze społecznej, będące skutkiem takich zmian jak rosnące bezrobocie czy brak perspektyw na dalszy rozwój miasta, które prowadzą, do jego „uśpienia”. Analizując opinie mieszkańców zebrane za pomocą ankiet internetowych, zaproponowano działania mające na celu poprawę obecnej sytuacji i ożywienie miasta Trzebinia. Rozwiązaniem dla takich miast może być próba przywrócenia dawnej tożsamości poprzez zachowywanie i promowanie dziedzictwa przemysłowego oraz podkreślanie walorów historycznych.

EN

Cities, which for many years, even centuries, have been functioning as industrial centers, as a result of economic changes and an exhaustion of raw materials resources, face the problems of changing its existing image and the loss of the industrial identity. In this paper, based on a (post)industrial city of Trzebinia, the problems in social sphere such as increasing unemployment and a lack of development opportunities which leads to stagnation, are being taken under consideration. By analyzing the surveys conducted among residents, the author suggests actions which could improve the current situation and lead to the revival of the city of Trzebinia. One of the solutions for such places might be a promotion of an industrial heritage and history in order to recover the lost identity.

Słowa kluczowe

PL

Trzebinia; dziedzictwo przemysłowe; tożsamość miasta; rewitalizacja

EN

Trzebinia; industrial heritage; city identity; revitalization

• Wydawca: Stowarzyszenie Inżynierów i Techników Górnictwa
• Czasopismo: Przegląd Górniczy
• Rocznik: 2017
• Tom: T. 73, nr 7
• Strony: 33--41
• Opis fizyczny: Bibliogr. 49 poz., fot., wykr.

Twórcy

autor

Łacny Z.

• Akademia Górniczo Hutnicza, Kraków

Bibliografia

• [1] BELLOK A. 1996 - Wpływ górnictwa cynkowo - ołowiowego na zanieczyszczenie metalami i siarką wód powierzchniowych i osadów wodnych na obszarze Trzebinia – Chrzanów. „Przegląd Geologiczny” t. 44, nr 1, s. 70–74.
• [2] BELLOK A., GÓRECKA E., KRYZA A., SZUWARZYŃSKI M. 1997 - Wpływ zakładów przemysłowych na rozmieszczenie metali ciężkich w glebach i podglebiu obszaru Trzebinia-Chrzanów. „Przegląd Geologiczny” t. 45, nr 5, s. 513-517.
• [3] CIECHOWSKI M. 2014 - Zmiany struktury przestrzennej przemysłu województwa małopolskiego. Prace Komisji Geografii Przemysłu Polskiego Towarzystwa Geograficznego. Nr 27, s. 197-210.
• [4] DOMAŃSKI B. 2003 - Współczesne tereny poprzemysłowe w miastach i ich przekształcenia. W: GÓRKA Z., WIĘCŁAW J. (red.), Badania i podróże naukowe krakowskich geografów. Tom 1. Polskie Towarzystwo Geograficzne, Oddział w Krakowie.
• [5] DOMAŃSKI B., DZIAŁEK J., GÓRECKI J. 2008 - Inwestycje zagraniczne w Małopolsce 2007. Urząd Marszałkowski Województwa Małopolskiego. Kraków.
• [6] FLOREK M., GLIŃSKA E., KOWALEWSKA A. 2009 - Wizerunek miasta: Od koncepcji do wdrożenia. Wolters Kluwer. Warszawa.
• [7] GASIDŁO K. 1998 - Problemy przekształceń terenów poprzemysłowych. Zeszyty Naukowe Politechniki Śląskiej. „Architektura” z. 37, nr 1407.
• [8] GASIDŁO K. 2008 - Przekształcenia terenów poprzemysłowych – efekty i perspektywy badań i działań. „Problemy Ekologii” nr 12, s. 76-80.
• [9] GROLIK A. 2006 - Aktualizacja prognozy zatapiania kopalni «Siersza». „Wiadomości Górnicze” t. 57, nr 11, s. 616-624.
• [10] JAROS J. 1972 - Słownik historyczny kopalń węgla na ziemiach polskich. Śląski Instytut Naukowy. Katowice s. 96.
• [11] KARWIŃSKA A. 2012 - Odzyskać miasto. Społeczne aspekty rewitalizacji obszarów poprzemysłowych. „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie” nr 849, s. 55-72.
• [12] KIRYK F. (red.) 1994 - Trzebinia: zarys dziejów miasta i regionu. Secesja. Kraków.
• [13] KOŁAKOWSKI L. 1995 - O tożsamości zbiorowej. W: Tożsamość w czasach zmiany. Rozmowy w Castel Gandolfo. ZNAK. Kraków.
• [14] KOT-NIEWIADOMSKA A. 2012 - Zakłady Metalurgiczne Trzebinia – kłopotliwa spuścizna historii. „Aura” nr 2, s. 6-8.
• [15] Monitor Sądowy i Gospodarczy nr 40/2007 (2637) - Pozycja 2420
• [16] MUNDALA P., SZWALEC A., TELK M., POTZ A. 2005 - Szczegółowe określenie zawartości metali ciężkich [Cd, Pb, Zn] w glebach dwóch obszarów gminy Trzebinia wcześniej uznanych za silnie zanieczyszczone. Zeszyty Naukowe Akademii Rolniczej w Krakowie. „Inżynieria Środowiska” nr 26, s. 417-424.
• [17] MUSZYŃSKA-JELESZYŃSKA D. 2015 - Znaczenie konsultacji społecznych w procesach rewitalizacji obszarów miejskich. „Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny” nr 77, s. 257-271.
• [18] NOWAK S. (red.) 2012 - Regionalne i lokalne strategie rozwoju turystyki. Materiały i studia. Wydawnictwo Akademii Wychowania Fizycznego w Katowicach. Katowice.
• [19] OSTRĘGA A. 2012 - Prawne uwarunkowania ochrony dziedzictwa górniczego w procesie likwidacji, rekultywacji i rewitalizacji. „Przegląd Górniczy” t. 68, nr 12, s. 52-61.
• [20] OSTRĘGA A. 2013 – Organizacyjno-finansowe modele rewitalizacji w regionach górniczych. Wydawnictwa AGH. Kraków.
• [21] PETRYK, A., BEDLA D. 2012 - Ocena zawartości Pb, Zn, Cr, Fe w bulwach ziem oraz w glebie na terenie gminy Trzebinia. „Inżynieria Ekologiczna” nr 22, s. 18-24.
• [22] PIETER J. 1967 - Ogólna metodologia pracy naukowej. Wydaw. Polskiej Akademii Nauk. Wrocław, Warszawa, Kraków.
• [23] Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Trzebinia. Załącznik Nr 1 do Uchwały Nr XXXVIII/532/IV/2005. Rady Miasta Trzebini z dnia 22 sierpnia 2005 r., dostępny na: http://www.trzebinia.pl/_files_/prl.pdf
• [24] Raport o stanie Gminy Trzebinia za lata 2002-2005. Urząd Miasta w Trzebini 2006, dostępny na: http://www.trzebinia.pl/_files_/raport0205_.pdf
• [25] RYNIO D. 2012 - Małe miasta przemysłowe w gospodarce postindustrialnej (studium przypadku). Studia Ekonomiczne. „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach” nr 92, s. 136-147.
• [26] SŁODCZYK J. (red.) 2004 - Przemiany struktury przestrzennej miast w sferze funkcjonalnej i społecznej. Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego. Opole.
• [27] Sprawozdanie z działalności Powiatowego Urzędu Pracy w Chrzanowie. Powiatowy Urząd Pracy, Chrzanów 2009.
• [28] SUCHOCKA A., KRÓLIKOWSKA I. 2014 - Kreowanie tożsamości kulturowej jako wyzwanie XXI w. Colloquium Wydziału Nauk Humanistycznych i Społecznych. Nr 4, s. 73-88.
• [29] SUDER A. CABAŁA S. 2004 - Vegetation of Trzebinia town in conditions of strong human impact. [Part.] 1. Vascular flora. Archiwum Ochrony Środowiska. Vol. 30, no. 3, s. 77-104.
• [30] Uchwała nr XLIV/470/V/2010 Rady Miasta Trzebini z dnia 26 marca 2010 r. w sprawie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego obszaru położonego na terenie dawnych Zakładów Metalurgicznych, Zakład Nr 1 w Trzebini, w ramach Śródmieścia – Południe obejmującego działki ewidencyjne nr: 795/74, 795/102, 795/103, 795/106, 795/111, 795/112, 795/113, 795/126, 795/127 oraz nr 1141/24, 1141/25 i 1143/16, 1143/17, 1143/18, 1143/19, w obrębie ewidencyjnym Trzebinia.
• [31] Ustawa z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz. U. 2016 poz. 645).
• [32] WARCZEWSKA B. 2012 - Społeczny aspekt rewitalizacji: przykład wrocławski. „Problemy Rozwoju Miast” nr 1, s. 62-71.
• [33] WOCH M., RADWAŃSKA M., STEFANOWICZ A. 2013 - Flora of spoil heaps after hard coal mining in Trzebinia (southern Poland): effect of substratum properties, Acta Botanica Croatica The Journal of University of Zagreb. Vol. 72, no. 2.
• [34] Chrzanów w obiektywie, http://www.chrzanow.pl/dla-mieszkancow/chrzanow-w-obiektywie/zdjecia-lotnicze.html [dostęp: 25.04.2016].
• [35] Chrzanów, http://www.chrzanow.pl/o-miescie/geologia/kopalnia-trzebionka.html [dostęp: 05.03.2016].
• [36] GUS - Bank Danych Lokalnych: https://bdl.stat.gov.pl/BDL/start [dostęp: 20.04.2016].
• [37] http://www.gorbet.com.pl [dostęp: 05.03.2016].
• [38] Kopalnia Guido, http://www.pttk.pawlowice.pl/?kopalnia-guido-i-gliwice,163 [dostęp: 25.04.2016].
• [39] Muzeum Regionalne w Trzebini, http://www.trzebinia.pl/aktualnosci/5610-historia-zakladow-metalurgicznych-trzebinia-nowa-ekspozycja-w-muzeum-regionalnym [dostęp: 05.03.2016].
• [40] OpenStreetMap: https://www.openstreetmap.org [dostęp: 10.10.2016].
• [41] Orlen Południe, http://www.orlenpoludnie.pl/PL/DlaMediow/Strony/Historia-Firmy.aspx [dostęp: 05.03.2016].
• [42] Powiatowy Urząd Pracy w Chrzanowie: http://pup-chrzanow.pl/strona/analizy-i-statystyki/144 [dostęp: 10.10.2016].
• [43]Program rewitalizacji centrum Miasta Trzebinia na lata 2007–2015. Dostępne na: http://www.trzebinia.pl/realizowane-projekty/program-rewitalizacji-miasta [dostęp: 10.10.2016].
• [44] Regionalna mapa bezrobocia. Wojewódzki Urząd Pracy w Krakowie: http:// wup-krakow.pl/malopolski-rynek-pracy/regionalna-mapa-bezrobocia [dostęp: 12.10.2016].
• [45] Tauron, http://www.tauron-wytwarzanie.pl/oddzialy/siersza/Strony/historia.aspx [dostęp: 05.03.2016].
• [46] Trzebinia, http://www.trzebinia.pl/strefy-aktywnosci-gospodarczej/142-realizowane-projekty/3975-budowa-infrastruktury-dla-powstajacejstrefy-aktywnosci-gospodarczej-gorka-w-trzebini [dostęp: 25.04.2016].
• [48] Trzebinia, http://www.trzebinia.pl/strefy-aktywnosci-gospodarczej/142-realizowane-projekty/3127-strefa-zmt [dostęp: 25.04.2016].
• [49] www.bialyjelen.pl [dostęp: 25.04.2016].

Uwagi

Opracowanie ze środków MNiSW w ramach umowy 812/P-DUN/2016 na działalność upowszechniającą naukę (zadania 2017).