Tereny nadrzeczne w miastach jako element systemu Zielonej Infrastruktury w kontekście projektów rewitalizacyjnych podejmowanych w ramach wystaw ogrodniczych Gartenschau w Niemczech

• Autorzy: Kowalski P. , Scherzer C.

Identyfikatory

DOI

10.4467/25438700SM.18.064.9654

Warianty tytułu

EN

Riverside areas in cities as part of the Green Infrastructure system in the context of revitalization projects of the Garden Festival (Gartenschau) exhibitions in Germany

• Języki publikacji: PL EN

Abstrakty

PL

Rzeki i strumienie są jedną z najistotniejszych części składowych systemu miejskiej Zielonej Infrastruktury. Z ich obecnością związany jest szeroki wachlarz usług ekosystemowych, ze szczególnym uwzględnieniem usług kulturowych, wspomagających i regulacyjnych. Tereny nadrzeczne stały się miejscem wypoczynku mieszkańców, pełnią one także decydującą rolę w regulacji stosunków wodnych i klimatu miasta. Z obecnością rzek na terenach zurbanizowanych związane są również zagrożenia, będące skutkiem nie tylko epizodów wezbraniowych, ale także zanieczyszczenia wody, niekiedy w tak znacznym stopniu, że staje się ona niebezpieczna dla zdrowia człowieka. W artykule, na wybranych przykładach związanych z organizacją na terenach nadrzecznych festiwali ogrodowych Gartenschau w Niemczech, zaprezentowano działania zmierzające do renaturyzacji i trwałego udostępnienia brzegów rzek, z jednoczesnym zapewnieniem bezpieczeństwa powodziowego.

EN

Rivers and streams are key elements of the urban Green Infrastructure system. Their presence is associated with a wide range of ecosystem services, with particular emphasis on cultural, supporting and regulatory. Riverside lands have become a place of rest for residents, they also play a decisive role in regulating the city’s water and climate regime. The presence of rivers in urbanized areas is also associated with risks that are the result of not only inundation episodes, but also water pollution, sometimes to such a large extent that it becomes dangerous to human health. In the article, selected examples related to riverside locations of garden festivals (Gartenschauen) in Germany, activities aimed at revitalisation and permanent accessibility of river banks are discussed, while ensuring flood safety.

Słowa kluczowe

PL

infrastruktura zielona; rekreacja; rzeka w mieście; usługi ekosystemowe; rewitalizacja rzeki; wystawy ogrodnicze; Gartenschau Niemcy

EN

green infrastructure; recreation; river in the city; ecosystem services; revitalisation of rivers; garden festival; Gartenschau Germany

• Wydawca: Katedra Kształtowania Środowiska Mieszkaniowego, Instytut Projektowania Urbanistycznego, Wydział Architektury, Politechniki Krakowskiej
• Czasopismo: Środowisko Mieszkaniowe
• Rocznik: 2018
• Tom: nr 24
• Strony: 120--129
• Opis fizyczny: Bibliogr. 31 poz., fot., tab.

Twórcy

autor

Kowalski P.

• Instytut Architektury Krajobrazu, Zakład Sztuki Ogrodowej i Terenów Zieleni, Wydział Architektury, Politechnika Krakowska

autor

Scherzer C.

• Hochschule für Technik und Wirtschaft Dresden, Fakultät Landbau/Umwelt/Chemie (LUC)

Bibliografia

• [1] Åberg, E.U., Tapsell, S., 2013, Revisiting the River Skerne: The long-term social benefits of river rehabilitation,. Landscape and Urban Planning 113(2013), Elsevier, s.94-103.
• [2] Ahern, J., 2011, From fail-safe to safe-to-fail: Sustainability and resilience in the new urban world. Landscape and Urban Planning, 100(4), 341-343.
• [3] Ahern, J., Cilliers, S., Niemelä, J., 2014 The concept of ecosystem services in adaptive urban planning and design: Aframework for supporting innovation. Landscape and Urban Planning 125(2014), Elsevier, s. 254-259.
• [4] Baart, I., Hohensinner, S., Zsuffa, I., Hein, T., 2013, Supporting analysis of floodplain restoration options by historical analysis. Environmental Science & Policy, 34(2013), Elsevier, s. 92-102.
• [5] Bąkowski, K., 1902, Dawne kierunki rzek pod Krakowem, Druk „Czasu”, Kraków, ss. 37.
• [6] Benedict, M.A., McMahon E.T., 2006 Green Infrastructure. Linking Landscapes and Communities, Island Press, Washington - Covelo - London 2006, ss. 300.
• [7] Elmqvist, T., Setälä, H., Handel. S.N., van der Ploeg, S., Aronson, J., Blignaut. J.N., Gómez-Baggethun, E., Nowak, D.J., Kronenberg, J., de Groot, R., 2015 Benefits of restoring ecosystem services in urban areas. Current Opinion in Environmental Sustainability 14(2015), Elsevier, s. 101-108.
• [8] Funk A., Reckendorfer W., Kucera-Hirzinger V., Raab R., Schiemer F., 2009 Aquatic diversity in former floodplain: Remediation in an urban context. Ecological Engineering 35(2009), Elsevier, s. 1476-1484.
• [9] Gerner N.V., Nafo, I., Winking, C, Wencki, K., Strehl C., Wortberg, T., Niemann, A., Anzaldua, G., Lago, M., Birk, S., 2018 Large-scale river res restoration pays off: A case study of ecosystem service valuation for the Emscher restoration generation project. Ecosystem Services 30(2018), Elsevier, s. 327-338.
• [10] Gierlinger, S., Haidvogl, G., Gingrich, S., Krausmann, F., 2013, Feeding and cleaning the city: the role of the urban waterscape in provision and disposal in Vienna during the industrial transformation. Water History, 5(2):2013, Springer, s. 219-239.
• [11] Hansen, R., Rall, E.L., Pauleit, S., 2015 A transatlantic Lens on Green Infrastructure Planning and Ecosystem Services. Assessing Implementation in Berlin and Seattle [w:] Czachowski D., Hauck T., Hausladen G., Revising Green Infrastructure - Concepts Between Nature and Design, CRC Press Taylor & Francis Group, Boca Raton - London - New York, s. 247-265.
• [12] Hathway, E.A., Sharples, S., 2012, The interaction of rivers and urban form in mitigating the Urban Heat Island effect: A UK case study. Building and Environment 58(2012), Elsevier, s. 14-22.
• [13] Hintz, M.J., Leuderitz, C., Lang, D.J., von Wehrden. H., 2018, Facing the heat: A systematic literature review exploring the transferability of solutions to cope with urban heat waves. Urban Climate 24(2018), Elsevier, s. 714-727.
• [14] Hohensinner, S., Sonnlechner, Ch., Schmid, M., Winiwarter, V., 2013, Two steps back, one step forward: reconstructing the dynamic Danube riverscape under human influence in Vienna. Water History, 5(2):2013, Springer, s. 121-143.
• [15] Jäckel S., Dobrzańska M., 2012 Festiwal ogrodniczy motorem rozwoju miasta na przykładzie Landesgartenschau Prenzlau 2013 (Brandenburgia) [w:] Petryshyn H., Suchacka-Sutkowska E. (red.) Tożsamość krajobrazu miasta, Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny w Szczecinie, Szczecin, 2012, ss. 360.
• [15*] Kowalski P., 2013, Festiwale ogrodowe Gartenschau jako impuls dla aktywizacji małych miast niemieckich / Garden Festivals Gartenschau as an impulse for activation of small german cities [w:] Miasta małej i średniej wielkości. Materiały Ogólnopolskiej Konferencji Naukowej Wydziału Architektury Politechniki Śląskiej. Gliwice, s. 225-234.
• [16] Kowalski, P., 2014 Green infrastructure as a multifunctional tool for shaping cities of the future / Zielona Infrastruktura jako wielofunkcyjne narzędzie kształtowania miast przyszłości [w:] Gyurkovich J. et. al. (ed.) Future of the cities - Cities of the future / Przyszłość miast - miasta przyszłości, Monografia 458, seria Architektura, Politechnika Krakowska, Kraków 2014, 98-113.
• [17] Marcinkoski, Ch., 2015 The City That Never Was. Engaging Speculative Urbanization through the Logics of Landscape [w:] Czachowski D., Hauck T., Hausladen G., Revising Green Infrastructure - Concepts Between Nature and Design, CRC Press Taylor & Francis Group, Boca Raton - London - New York, s. 47 - 70.
• [17*] Millennium Ecosystem Assessment, Ecosystems and Human Well-being: Synthesis. Island Press, Washington, DC, 2005.
• [18] Nemcova, E., Eisenberg, B., Poblet, R., Stokman, A., 2015 Water-Sensitive Design of Open Space Systems. Ecological Infrastructure Strategy for Metropolitan Lima, Peru [w:] Czachowski D., Hauck T., Hausladen G., Revising Green Infrastructure - Concepts Between Nature and Design, CRC Press Taylor & Francis Group, Boca Raton - London - New York, s. 355-384.
• [19] Ostrowski, W., 2001, Wprowadzenie do historii budowy miast. Ludzie i środowisko, Oficyna Wydawnicza Politechniki Warszawskiej, Warszawa, ss. 552.
• [20] Pellegrino, P., Ahern, J., Becker, N., 2015 Green Infrastructure Performance, Appearance, Economy and Working Method [w:] Czachowski D., Hauck T., Hausladen G., Revising Green Infrastructure - Concepts Between Nature and Design, CRC Press Taylor & Francis Group, Boca Raton - London - New York, s. 385-403.
• [21] Pociask-Karteczka, J., 1994, Przemiany stosunków wodnych na obszarze Krakowa. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego MCXLIV, Prace Geograficzne, z. 96, 1994, ss. 38.
• [22] Sanon S., Hein T., Douven V., Winkler P., 2012 Quantifying ecosystem service trade-offs: The case of an urban floodplain in Vienna, Austria. Journal of Environmental Management 111(2012), Elsevier, s. 159-172.
• [23] Stepniewska, M., Sobczak, U., 2017 Assessing the synergies and trade-offs between ecosystem services provided by urban floodplains: The case of the Warta River Valley in Poznań, Poland. Land Use Policy 69(2017), Elsevier, s. 238-246.
• [24] Trabucchi M., Ntshotsho P., O’Farrell P, Comin F.A., 2012 Ecosystem service trends in basin-scale restoration initiatives: A review. Journal of Environmental Management 111(2012), Elsevier, s. 18-23.
• [25] Zhang, F., Shao, D., Shao, Y., 2014, Wetlands Appraisal Method to Alleviate Urban Heat Island Effect. Polish Journal of Environmental Studies 23, 5(2014), s. 1805-1812.
• Źródła internetowe:
• EU Water Framework Directive: https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/?uri=CELEX:32000L0060
• LEIPZIG CHARTER on Sustainable European Cities 2007: http://ec.europa.eu/regional_policy/archive/themes/urban/leipzig_charter.pdf
• EU Biodiversity Strategy 2011: https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/?uri=CELEX:52011DC0244
• EU Green Infrastructure Strategy 2013: https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/?uri=CELEX:52013DC0249

Uwagi

PL

Opracowanie rekordu w ramach umowy 509/P-DUN/2018 ze środków MNiSW przeznaczonych na działalność upowszechniającą naukę (2019).