Dziedzictwo architektury Górnego Śląska II połowy XX wieku - problemy konserwatorskie i perspektywy badawcze

• Autorzy: Żmudzińska-Nowak Magdalena

Identyfikatory

DOI

10.5604/01.3001.0015.8519

Warianty tytułu

EN

Architectural heritage of Upper Silesia of the second half of XX century - conservation problems and research perspectives

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Artykuł porusza tematykę dziedzictwa architektury Górnego Śląska II połowy XX wieku jako problemu badawczego i konserwatorskiego. Celem publikacji jest charakterystyka architektury Górnego Śląska tego okresu w szerszym kontekście rozwoju architektury w Polsce oraz wydobycie głównych problemów związanych z jej ochroną. Tekst składa się z dwóch części. W części pierwszej przedstawiono ogólną charakterystykę okresu II połowy XX wieku w rozwoju architektury w Polsce, ze szczególnym uwzględnieniem Górnego Śląska. Omówiono także wybrane zagadnienia ochrony architektury powojennej oraz problemy z nią związane, w tym: brak całościowej wiedzy na temat zasobów architektonicznych tego okresu, trudności związane z ich waloryzacją czy niska świadomość społeczna w zakresie ich wartości. Część druga zawiera omówienie przykładów działań podejmowanych przez autorkę w ramach współpracy pomiędzy Wydziałem Architektury Politechniki Śląskiej a Instytutem Dokumentacji Architektury Biblioteki Śląskiej. Wspólne działania mają na celu dokumentację i ochronę dziedzictwa (materialnego i niematerialnego) Górnego Śląska w zakresie architektury oraz urbanistyki. Wypracowana metodyka interdyscyplinarnych działań, realizowana z sukcesem od blisko dziesięciu lat, może stać się uniwersalnym modelem postępowania w tym zakresie.

EN

The article deals with the subject of the architectural heritage of Upper Silesia of the second half of the 20th century in terms research and conservation problem. The aim of the publication is to characterize the architecture of Upper Silesia of that period within the broader context of Polish architecture development, and to highlight the main problems related to its protection. The text consists of two parts. The first part presents a general description of the period of the second half of the 20th century in the development of architecture in Poland, particularly emphasizing the Upper Silesian facilities. Selected issues of the protection of post-war architecture and related problems were also discussed, including: the lack of comprehensive knowledge about the architecture of this period, difficulties related to its valorization and low social awareness of its values. The second part contains a discussion of examples of activities undertaken by the author within the cooperation between the Faculty of Architecture of the Silesian University of Technology and the Institute of Architecture Documentation of the Silesian Library in Katowice. Joint activities are focused on documentation and protection of the heritage (tangible and intangible) of Upper Silesia in the field of architecture and town planning. The methodology of interdisciplinary activities, successfully implemented for nearly ten years, may become a universal model for this field development.

Słowa kluczowe

PL

dziedzictwo architektoniczne; Górny Śląsk; XX wiek; ochrona; konserwacja zabytków; dokumentacja; waloryzacja

EN

architectural heritage; Upper Silesia; 20th century; protection; monument conservation; documentation; value assessment

• Wydawca: BUILDER CORP Sp. z o.o.
• Czasopismo: Builder
• Rocznik: 2022
• Tom: R.26, nr 6
• Strony: 34--36
• Opis fizyczny: Bibliogr. 9 poz., il.

Twórcy

autor

Żmudzińska-Nowak Magdalena

• Politechnika Śląska, Wydział Architektury

• https://orcid.org/0000-0002-9323-0272

Bibliografia

• [1] Szafer P., Polska architektura współczesna, Wydawnictwo Interpress, Warszawa 1977.
• [2] Szafer P., Nowa architektura polska - diariusz lat 1966-1970, Arkady, Warszawa 1972.
• [3] Szafer P., Nowa architektura polska - diariusz lat 1971-1975, Arkady, Warszawa 1979.
• [4] Szafer P., Nowa architektura polska - diariusz lat 1976-1980, Arkady, Warszawa 1981.
• [5] Cibis J., Identyfikacja zmian architektoniczno-budowlanych zasobów mieszkaniowych z lat 1848-2013 wybranych miast Górnego Śląska, Gliwice 2015.
• [6] Springer F., Źle urodzone, Wydawnictwo Karakter S.C., Kraków 2017.
• [7] Żmudzińska M., Herok-Turska I., Reflektory. Interdyscyplinarne spojrzenie na dziedzictwo architektury Górnego Śląska drugiej połowy XX wieku, Biblioteka Śląska, Katowice 2017.
• [8] Tostões A., Preface, w: Carughi U., Visione M. (red.), Time Frames - Conservation Policies for Twentieth-Century Architectural Heritage, Routledge, London 2018.
• [9] Miłobędzki A., Architektura ziem Polski, MCK, Kraków 1994.

Uwagi

Artykuł umieszczony w części "Builder Science"

Opracowanie rekordu ze środków MEiN, umowa nr SONP/SP/546092/2022 w ramach programu "Społeczna odpowiedzialność nauki" - moduł: Popularyzacja nauki i promocja sportu (2022-2023).