Podziemia kolegiaty w Wiślicy: unikalne relikty średniowiecznej sztuki architektonicznej. Problematyka ich zabezpieczenia, konserwacji i ekspozycji

• Autorzy: Kołodziejczyk Katarzyna , Przygodzki Dominik

Identyfikatory

DOI

10.48234/WK66WISLICA

Warianty tytułu

EN

Basement of the collegiate Church in Wiślica: unique relics of medieval architecture-their protection, conservation, and display

• Języki publikacji: PL EN

Abstrakty

PL

Wiślica jest szczególnym miejscem, o wyjątkowo bogatym zasobie architektury i sztuki średniowiecznej. Jej unikalny charakter oraz znaczenie naukowe, artystyczne, historyczne, edukacyjne i tożsamościowe stało się powodem przyjęcia szczególnych rozwiązań w zakresie zabezpieczenia, konserwacji i publicznej prezentacji. Szeroki zakres prac archeologicznych, badawczych i ratowniczych w rejonie kolegiaty wiślickiej przyczynił się do ukierunkowania rozważań nad formą udostępnienia ich wyników przyszłym badaczom i społeczeństwu. Dziedzictwo kulturowe wymaga wiarygodnej projekcji w świadomości ogólnej i indywidualnego odbiorcy, czyli takiej ekspozycji, która pozwala na interpretację przeszłości na podstawie czytelnej granicy pomiędzy autentyzmem materii a naukowo budowanym „modelem historycznej rzeczywistości”. To właśnie materia dzieła sztuki, jej wybór, sposób ukształtowania wyrażają stosunek autora, twórcy, do materii świata i bytu człowieka. Czy współcześnie nie utraciliśmy spójności wzajemnie dopełniających się materii z formą i treścią dzieła sztuki?

EN

Wiślica is a unique place, endowed with exceptionally rich medieval art and architecture assets. Its unique character and importance for science, arts, history, education, and identity of the place has become a reason for adopting specific solutions in terms of protection, conservation, and public presentation. A wide range of archaeological, research, and rescue works in the area of the collegiate church in Wiślica has contributed to channeling the deliberations regarding the manner of sharing their results with future scholars and society. Cultural heritage requires a credible projection in the awareness of the general public, as well as of an individual recipient, which boils down to an exposition which would allow to interpret the past on the basis of a legible border between the authenticity of matter and scientifically constructed model of historical reality. It is the matter of a work of art, its choice, the way it is formed that express the attitude of its author and creator to the matter of the world and the existence of man. Have we not lost the coherence of mutually complementary matter, form, and content of a work of art today?

Słowa kluczowe

PL

Wiślica; ochrona architektury; dziedzictwo kulturowe; ekspozycja reliktów; muzeum; sztuka romańska; architektura romańska; archeologia; konserwacja zabytków

EN

Wiślica; protection of architecture; cultural heritage; display of relics; museum; Romanesque art; Romanesque architecture; archaeology; monument conservation

• Wydawca: Zarząd Główny Stowarzyszenia Konserwatorów Zabytków
• Czasopismo: Wiadomości Konserwatorskie
• Rocznik: 2021
• Tom: Nr 66
• Strony: 156--171
• Opis fizyczny: Bibliogr. 16 poz., rys., fot.

Twórcy

autor

Kołodziejczyk Katarzyna

• Wydział Architektury Politechniki Krakowskiej

• https://orcid.org/0000-0001-5921-4861

autor

Przygodzki Dominik

• Wydział Architektury Politechniki Krakowskiej

• https://orcid.org/0000-0002-0943-4556

Bibliografia

• Opracowania / Secondary sources
• 1. Biniaś-Szopek Magdalena, Bolesław IV Kędzierzawy– książę mazowiecki i princeps, http://wwww.repozytorium.amu.edu.pl/bitstream/10593/5978/6/Binia%C5%9B-Szkopek.pdf.
• 2. Buko Andrzej, Archeologia Polski wczesnośredniowiecznej,Warszawa 2011.
• 3. Chrzanowski Tadeusz, Sztuka w Polsce Piastów i Jagiellonów,Warszawa 1993.
• 4. Kadłuczka Andrzej, Przeszłość dla przyszłości: tysiącletnia Wiślica i jej materialne i niematerialne dziedzictwo. Pomnik historii jako forma opieki RP, „Wiadomości Konserwatorskie – Journal of Heritage Conservation” 2019, nr 60.
• 5. Kalinowski Lech, Romańska posadzka z rytami figuralnymi w krypcie kolegiaty wiślickiej, Sprawozdania PAN, lipiec–grudzień 1961.
• 6. Kalinowski Lech, Romańska posadzka z rytami figuralnymi w krypcie kolegiaty wiślickiej, [w:] Rozprawy Zespołu do Badań nad Polskim Średniowieczem Uniwersytetu Warszawskiego i Politechniki Warszawskiej, t. 1: Odkrycia w Wiślicy, Warszawa 1963.
• 7. Kalinowski Lech, Speculum artis. Treści dzieła sztuki średniowiecza i renesansu, Warszawa 1989.
• 8. Kopaliński Władysław, Słownik wyrazów obcych i zwrotów obcojęzycznych, [w:] Encyklopedia De Agostini, Warszawa 1967.
• 9. Mroczko Teresa, Polska sztuka przedromańska i romańska, Warszawa 1988.
• 10. Przygodzki Dominik, Najnowsze tendencje w kształtowaniu ekspozycji archeologicznej, „Wiadomości Konserwatorskie - Journal of Heritage Conservation” 2019, nr 60.
• 11. Quirini-Popławski Rafał, Rzeźba przedromańska i romańska w Polsce wobec sztuki włoskiej, Kraków 2006.
• 12. Stala Klaudia, Architektura rezydencji wczesnopiastowskich w Polsce. Próba reinterpretacji dotychczasowych poglądów z uwzględnieniem tła europejskiego, Monografia 442, Kraków 2013.
• 13. Starodawne Prawa Polskiego poprzedzone wywodem historyczno-krytycznym tak zwanego Prawodawstwa Wiślickiego Kazimierza Wielkiego w texcie ze starych rękopism krytycznie dobranym wydał Antoni Zygmunt Hegel, t. 1,Warszawa 1859.
• 14. Sztuka romańska. Architektura, rzeźba, malarstwo, red. Rolf Toman, Kolonia 2008.
• 15. Sztuka średniowiecza, [w:] Historia sztuki polskiej, t. 1, red. Tadeusz Dobrowolski, Kraków 1965.
• 16. Zalewski Władysław, Stec Mieczysław, Problemy konserwacji wczesnośredniowiecznych reliktów gipsowych, „Ochrona Zabytków” 1995, nr 48 (1).

Uwagi

Opracowanie rekordu ze środków MNiSW, umowa Nr 461252 w ramach programu "Społeczna odpowiedzialność nauki" - moduł: Popularyzacja nauki i promocja sportu (2021).