Wstępne wyniki badań hydrogeologicznych źródeł w Górach Orlickich (rejon Zieleńca i Zákouti)

• Autorzy: Buczyński S. , Rzonca B.

Warianty tytułu

EN

Preliminary hydrogeological result of springs studies in Orlickie Mts. (Zieleniec and Zákouti area)

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W artykule zaprezentowano wyniki kartowania hydrogeologicznego oraz badań pH, przewodności elektrolitycznej właściwej i temperatury wód źródlanych pogranicza Polski i Czech w okolicach Zieleńca i Zákouti. Celem badań była charakterystyka krenologiczna źródeł występujących w sąsiadujących ze sobą zlewniach tj. górnej części zlewni Bystrzycy Dusznickiej w Polsce (kartowanie – VI 2004) i rzeki Bělá w Czechach (kartowanie VI 2011). Większość źródeł reprezentuje VI klasę wydajności według klasyfikacji Meinzera (0,1–1 dm3/s). Wyższe wydajności źródeł stwierdzono w zlewni Bystrzycy Dusznickiej, gdzie aż w 12 wypływach zanotowano wartości powyżej 1 dm3/s. W zlewni rzeki Bělá jedynie 3 wypływy miały wydajność powyżej litra. Również w źródłach zlewni Bystrzycy zanotowano wyższe wartości pH i przewodność elektrolityczną właściwą. Jednocześnie w wypływach na tym obszarze stwierdzono niższą temperaturę wód podziemnych. Wyniki badań wskazują, że źródła występujące po stronie polskiej są związane z głębszym systemem krążenia wód (przewyższającym głębokość pokryw zwietrzelinowych) niż źródła w sąsiadującej zlewni rzeki Bělá.

EN

The paper presents the results of hydrogeological mapping and research on pH, electrical conductivity and temperature of spring waters at the Polish-Czech border in the Zieleniec and Zákouti area. The purpose of the study was to characterise spring hydrology in the neighbouring catchments i.e. the upper part of the Bystrzyca Dusznicka River catchment in Poland (hydrogeological mapping in June, 2004) and the Belá River catchment in the Czech Republic (hydrogeological mapping in June 2011). Most of the springs represent Meinzer’s class 6 (0.1–1 L/s). However, higher spring discharge rates were found in the Bystrzyca catchment, where 12 springs yielded values more than 1 L/s. This catchmenr area was also characterized by higher values of pH and electrical conductivity of water. The water in the springs of this area was cooler, too. The research results indicate that the springs occurring on the Polish side are associated with a deeper water circulation system than the springs in the neighbouring Belá catchment 130.

Słowa kluczowe

PL

źródła; krenologia; Sudety; Góry Orlickie

EN

springs; spring hydrology; Sudety Mts.; Orlickie Mts.

• Wydawca: Państwowy Instytut Geologiczny - Państwowy Instytut Badawczy
• Czasopismo: Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego
• Rocznik: 2013
• Tom: nr 456 Hydrogeologia z. 14/1
• Strony: 45--49
• Opis fizyczny: Bibliogr. 10 poz., rys., tab., wykr.

Twórcy

autor

Buczyński S.

• Uniwersytet Wrocławski, Instytut Nauk Geologicznych, Zakład Hydrogeologii Podstawowej, pl. M. Borna 9, 50-204 Wrocław

autor

Rzonca B.

• Uniwersytet Jagielloński, Instytut Geografii i Gospodarki Przestrzennej, Zakład Hydrologii, ul. Gronostajowa 7, 30-387 Kraków

Bibliografia

• 1. BARTNIK A., 2007 — Zróżnicowanie przestrzenne wybranych cech fizykochemicznych wód źródeł zlewni Bystrzycy Dusznickiej. W: Źródła Polski. Wybrane problemy krenologiczne (red. P. Jokiel i in.): 181–191. Wyd. Regina Poloniae, Częstochowa.
• 2. BARTNIK A., WALISCH M., 1997 — Źródła Bystrzycy Dusznickiej. Acta Univ. Lodz. – Folia Geogr. Phys., 2: 61–72.
• 3. BUCZYŃSKI S., MODELSKA M., OLICHWER T., TARKA R., STAŚKO S., 2011 — Charakterystyka krenologiczna masywów górskich Ziemi Kłodzkiej na podstawie bazy danych „Źródło”. Biul. Państw. Inst. Geol., 445: 17–26.
• 4. BUCZYŃSKI S., RZONCA B., 2011 — Effects of crystalline massif tectonics on groundwater origin and catchment size of a large spring area in Zieleniec, Sudety Mts., SW Poland. Hydrogeol. J., 19: 1085–1101.
• 5. KRYZA J., 1975 — Zieleniec - źrodła Bystrzycy Dusznickiej. W: Przewodnik XLVII Zjazdu PTG w Świdnicy (red. A. Grocholski): 268–273. Wyd. Geol. Warszawa.
• 6. PAWLAK W. (red.), 1997 — Atlas Śląska Dolnego i Opolskiego. Wyd. UWroc., Wroc3aw.
• 7. PAZDRO Z., KOZERSKI P., 1990 — Hydrogeologia ogólna. Wyd. Geol., Warszawa.
• 8. STAŚKO S., 2002 — Zawodnienie szczelinowych skał krystalicznych w Sudetach. Biul. Państw. Inst. Geol, 404: 249–262.
• 9. SZEWCZYK J., 2005 — Wpływ zmian klimatycznych na temperaturę podpowierzchniową Ziemi. Prz. Geol., 53, 1: 77–86.
• 10. WISZNIEWSKI W., 1953 — Atlas opadów atmosferycznych w Polsce 1891–1930. Wyd. Komunik., Warszawa.