BazTech - Yadda

1

Zmiany składu chemicznego wód podziemnych w węglanowych utworach triasu opolskiego na podstawie badań wybranych źródeł

Staśko Stanisław, Trałka Marta, Błachowicz Marek

Przegląd Geologiczny

|

2022

|

Vol. 70, nr 12

868--876

EN

Results of research of six large karstic springs with a discharge rate of 10-100 l/s obtainedfrom a series of 12 measurements in 2021-2022 are the basis for a comparison of the chemical composition in the past and present. The studied springs drain Triassic limestones and dolomites in the southern part of Major Groundwater Basin No. 333 in the Opole region. After 40 years, there is a significant decrease in discharge rates in five out of all selected springs, and frequent dying out of outflows in three cases. A significant increase in the content of nitrogen compounds, espe¬cially nitrates, has been measured. Statistical factor analysis allowed distinguishing two groups of factors responsible for changes in the main ions in groundwater. Restoring high groundwater quality is an urgent task for the administration of this region, which requires a comprehensive approach.

2

The Content of Polyphenolic Compounds in Raw Materials and in Processed Food – a Review®

Waszkiewicz-Robak Bożena

Postępy Techniki Przetwórstwa Spożywczego

|

2021

|

nr 2

155--166

EN

The purpose of this paper is to compare the content of polyphenolic compounds in raw materials and in processed food and to compare the consumption of these compounds in different countries based on published literature data. Polyphenolic compounds are widespread in the plant world, but their content is very diverse and depends on many factors. The majority of polyphenolic compounds in the diet come from vegetables and fruits (over 50%), followed by bread, tea, wine, coffee and chocolate. The sources of polyphenolic compounds, apart fruits and vegetables, also include cereals (oats, wheat, rye, barley, buckwheat). Polyphenolic compounds can also be found in many food products processed to various degrees (cereal products, soy products, honey, jams, chocolate, coffee, tea, wine, juices), but their content varies and depends primarily on the processing applied and on the share of plant raw materials in the product.

PL

Celem artykułu jest porównanie zawartości związków polifenolowych w surowcach oraz żywności przetworzonej a także porównanie spożycia tych związków w różnych krajach w oparciu o opublikowane dane literaturowe. Związki polifenolowe są szeroko rozpowszechnione w świecie roślin, ale ich zawartość jest bardzo zróżnicowana i zależy od wielu czynników. Najwięcej tych związków w diecie pochodzi z warzyw i owoców (ponad 50%), a następnie z pieczywa, herbaty, wina, kawy oraz czekolady. Źródłem związków polifenolowych, poza owocami i warzywami są także zboża (owies, pszenica, żyto, jęczmień, gryka), a także wiele produktów spożywczych o różnym stopniu przetworzenia (produkty zbożowe, produkty sojowe, miody, dżemy, czekolada, kawa, herbata, wino, soki). Ich zawartość jest zróżnicowana i uzależniona przede wszystkim od zastosowanego procesu przetworzenia oraz udziału surowców roślinnych w produkcie.

3

Source identification and ecological risk of polycyclic aromatic hydrocarbons in soils and groundwater

Ilić Predrag, Ilić Svetlana, Nešković-Markić Dragana, Stojanović-Bjelić Ljiljana, Farooqi Zia Ur Rahman, Sole Bhausaheb, Adimalla Narsimha

Ecological Chemistry and Engineering. S

|

2021

|

Vol. 28, nr 3

355--363

EN

Polycyclic aromatic hydrocarbons (PAHs) are formed from anthropogenic activities, i.e. industrial emissions, incomplete combustion of petroleum, coal and other fossil fuels and other industrial and domestic activities. Research areas of this study are four representative locations in the industrial complex, in the city of Banja Luka, Republic of Srpska, Bosnia and Herzegovina. The main objective of the paper is to determine the ecological risk and to assess probable sources of PAHs contamination in soil and groundwater. The results of this study reflect the effects of coal combustion (pyrogenic origin), petrogenic and biomass origin and may provide basic data for the remediation of PAHs in the location. The ecological risk in soil (at depths of 30, 100, 200, 300 and 400 cm) and groundwater is determined. The mean values of ecological risk in soil and groundwater decreased with soil depth. Values of RQ(NCs) for groundwater were found at high ecological risk, for Ant, Chr, DahA, Acy, Pyr, BaA, Phe, Flo, Nap, Ace and Fluo, with values 28.57, 20.59, 300.00, 242.86, 185.71, 1700.0, 76.67, 53.33, 15.83, 100.00 and 57.14, respectively. Σ16PAH indicated high ecological risk for most PAHs, which decreased with soil depth. The value of RQ(NCs) for ΣPAHs in groundwater indicates high ecological risk (ΣPAHs ≥ 800 and RQ(MPCs) ≥ 1). This is the first study on the ecological risk of PAHs in soil and groundwater in industrial soils in Banja Luka and provides baseline information for further studies and additional investigations of this industrial complex.

4

An Analysis of Bioelements in the Source Waters of Sanok District on the Border of the Eastern and Western Carpathians and their Impact on the Functioning of the Human Body

Kaczmarski Mateusz, Chorostyński Artur, Łach Andrzej, Wrona Marcin

Rocznik Ochrona Środowiska

|

2019

|

Tom 21, cz. 2

926--950

EN

The analysis of underground (spring) waters concerned 6 springs located in the eastern part of the Sanok District on the border of the Eastern and Western Carpathians (analysis of bioelements). There have been detected „natural mineral waters with sodium chloride content” with chemical admixtures such as: boron (HBO2 >10 mg·dm-3) strontium (Sr > 10 mg·dm-3), barium (Ba > 3 mg·dm-3), Lithium (Li > 1 mg·dm-3), in a potential perspective of economic importance. The above-mentioned water from Tyrawa Solna, has a historical aspect, connected with salt-works, as signified by the name of the village. The publicly availablespring of Chopin from the Sanok park is characterized by „natural mineral water with calcium content” at the same time it is „low-sodium water” with a sodium content (< 3 mg·dm-3). The spring from Bykowce near Sanok, has "specific healing iron water" with iron (II) content above 10 mg·dm-3, while the spring on the Olchowce-Liszna route called „Nad Wodospadem” („At the Waterfall”) (Nature Monument) is rich in "specific healing sulphide water" with a divalent sulphur content of 3.8 mg·dm-3 (characteristic odour). The criterion of „specific boric therapeutic water” with HBO2 metaboric acid concentration higher than 5 mg·dm-3 (pharmacodynamic factors) (Regulation of the Minister of Health) meets the already mentioned water from Tyrawa Solna. This water also contains large amounts of sodium potassium, calcium and magnesium, and its mineralization exceeded 3500 mg·dm-3 (highly mineralized brine). On the border of the Eastern and Western Carpathians, moving south towards Slovakia, two sources were found in the Bieszczady Mountains (Mików, Radoszyce). Water from „Cudowne Źródełko” („The Miraculous Spring”) in Radoszyce (surroundings) belongs to soft waters (hardness = 10 German degrees) and to low mineralized ones (mineralization < 500 mg·dm-3). Bioelements that are found in trace amounts in spring waters i.e. iodine < 0.3 and fluorine < 0.1 [mg·dm-3] and selenium and vanadium < 20, zinc and copper < 10, chromium and nickel < 5, molybdenum < 1 [μg·dm-3] were also determined. Chemical analyses were performed using the following methods: AAS, ICP-OES, ICP-MS, IC, potentiometry (pH), conductometry (EC), ORP potential, turbidimetry, argentometry and acid-base titration. The influence on the functioning of the human body and some bioelements is described.

PL

Analiza wód podziemnych (źródlanych) dotyczyła 6 źródeł zlokalizowanych we wschodniej części Powiatu Sanok na granicy Karpat Wschodnich i Zachodnich (analiza biopierwiastków). Wykryto „naturalne wody mineralne z zawartością chlorku sodu” z chemicznymi domieszkami: boru (HBO2 > 10 mg · dm-3) strontu (Sr > 10 mg · dm-3), baru (Ba > 3 mg · dm-3), litu (Li > 1 mg·dm-3), w ewentualnej perspektywie o znaczeniu gospodarczym. Wymieniona woda z Tyrawy Solnej, posiada aspekt historyczny, związany z warzelnictwem soli, o czym świadczy również nazwa miejscowości. Ogólnodostępne źródło Chopina z parku sanockiego cechuje „naturalna woda mineralna z zawartością wapnia” jednocześnie jest to „woda niskosodowa” o zawartości sodu (< 3 mg · dm-3). Źródło z Bykowiec niedaleko Sanoka, posiada „wodę swoistą leczniczą żelazistą” o zawartości żelaza (II) powyżej 10 mg · dm-3, natomiast źródło na drodze Olchowce-Liszna „Nad Wodospadem” (Pomnik Przyrody) jest bogate w „wodę swoistą leczniczą siarczkową” o zawartości siarki dwuwartościowej 3,8 mg · dm-3 (charakterystyczny zapach). Kryterium „wody swoistej leczniczej borowej” o stężeniu kwasu metaborowego HBO2 wyższym od 5 mg · dm-3 (współczynniki farmakodynamiczne) (Rozporządzenie Ministra Zdrowia) spełnia już wspomniana woda z Tyrawy Solnej. Woda ta zawiera również duże ilości sodu potasu, wapnia i magnezu, a jej mineralizacja przekroczyła 3500 mg · dm-3 (wysokozmineralizowana solanka). Na granicy Karpat Wschodnich i Zachodnich przemieszczając się na południe w kierunku Słowacji znaleziono w Bieszczadach dwa źródła (Mików, Radoszyce). Woda z „Cudownego Źródełka” w Radoszycach (okolice) należy do wód miękkich (twardość = 10 stopni niemieckich) oraz niskozmineralizowanych (mineralizacja < 500 mg · dm-3). Oznaczono również biopierwiastki, które występują w wodach źródlanych w ilościach śladowych tj. jod < 0,3 i fluor < 0,1 [mg · dm-3] oraz selen i wanad < 20, cynk i miedź < 10, chrom i nikiel < 5, molibden < 1 [μg · dm-3]. Analizy chemiczne wykonano następującymi metodami: ASA, ICP-OES, ICP-MS, IC, potencjometria (pH), konduktometria (EC), potencjał ORP, turbidymetria, argentometria, alkacymetria. Opisano wpływ na funkcjonowanie organizmu człowieka, niektórych biopierwiastków.

5

Propozycja wstępnej waloryzacji źródeł w aspekcie ich ochrony prawnej

Tarka Robert, Buczyński Sebastian

Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego

|

2019

|

nr 475, Hydrogeologia z. 16

205--211

PL

W pracy przedstawiono i scharakteryzowano form ochrony źródeł w Polsce oraz zaproponowano wstępną waloryzację źródeł na potrzeby ustanawiania form ochrony prawnej. Na podstawie danych Generalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska ochroną prawną, zgodnie z ustawą o ochronie przyrody, objętych jest w Polsce 266 źródeł (źródlisk) lub zespołów źródeł. Przeważającą formą ochrony źródeł są pomniki przyrody (48,5%), następnie rezerwaty (30,4%), użytki ekologiczne (13,9%), zespoły przyrodniczo-krajobrazowe (5,2%) i stanowiska dokumentacyjne (1,9%). Zwrócono uwagę na różne podejścia przy podejmowaniu decyzji o wyborze form ochrony źródeł. Stąd w celu wyeliminowania niepewności interpretacyjnych przedstawiono propozycję selekcji wypływów na podstawie zaproponowanego algorytmu. Wstępny algorytm postępowania pozwala podjąć decyzję, które ze źródeł powinno być objęte ochroną prawną i w jakiej formie.

EN

The aim of the paper is to present and characterize springs covered by nature conservation in Poland. Based on data from the General Directorate for Environmental Protection, legal conservation covered 266 springs (wetlands) or spring groups in accordance with the Nature Conservation Act. The predominant forms of spring conservation are natural monuments (48.5%), nature reserves (30.4%), ecological areas (13.9%), landscape-nature complexes (5.2%) and documentation sites (1.9%). In order to eliminate interpretation uncertainties, a suggestion for selection is also presented. The preliminary valorization algorithm allows deciding which spring should be covered by nature conservation and in which form.

6

Problemy określenia „wieku” wód podziemnych drenowanych przez źródła pienińskie

Humnicki Włodzimierz, Szostakiewicz-Hołownia Marzena, Porowski Adam

Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego

|

2019

|

nr 475, Hydrogeologia z. 16

59--65

PL

W artykule zaprezentowano wyniki oznaczeń trytu w wodach z czterech źródeł usytuowanych na terenie Pienińskiego Par¬ku Narodowego. Za pomocą programu FLOWPC podjęto próbę oszacowania trytowego wieku wód w systemie hydrogeologicznym, tj. czasu wymiany wody w zbiornikach drenowanych przez źródła. Z uwagi na skomplikowany porowo-szczelinowy system krążenia wód i niewielkie obszary zasilania najbardziej prawdopodobne wyniki uzyskuje się dla modeli dyspersyjnych i eksponencjalno-tłokowych. Uzyskane wyniki szacowania wieku wód, niezależnie od przyjętego modelu i jego parametrów, potwierdzają stosunkowo młody wiek wód, nieprzekraczający najprawdopodobniej 30 lat, i świadczą o drenowaniu przez badane źródła wód współczesnego zasilania infiltracyjnego.

EN

The paper presents the results of tritium determinations in four springs located within the Pieniny National Park. The attempt of assessing the age of groundwater, i.e. the groundwater tritium turnover time in the drained reservoirs was made using the FLOWPC computer code application. Due to the complex fissure-pore groundwater circulation system as well as relatively small recharge areas, the most reliable results were obtained for dispersion and exponential-piston flow models. The obtained groundwater age estimations, regar¬dless of the assumed model and its parameters, corroborated the relatively young age of studied waters, presumably not exceeding 30 years. This proves that the studied springs in the Pieniny National Park are recharged mainly by modern infiltration.

7

Zawartość informacyjna baz danych PIG-PIB w aspekcie badań wydajności źródeł Polski

Bartnik A., Moniewski P.

Przegląd Geologiczny

|

2018

|

Vol. 66, nr 5

283--293

EN

The paper presents an analysis of the content of the PIG-PIB databases in terms of information on discharges of springs in Poland. In general, the information covers about 87 springs. They are compiled in two databases: the Quantitative Monitoring Database (MSI) and the Central Hydrogeological Data Bank (CBDH). The measurement series concerns the period 1973-2016, and there are 41 springs still monitored. Most of the observed objects are small springs (class VI) with the average discharge of only 0.33 dm3s-1. Unfortunately, the biggest problem is the lack of series synchronization. Their length ranges from a few months to almost 40 years, but 39 outflows is observable for less than a decade. Most of the springs (57) represent Paleogene Carpathian flysch sediments, 27 Sudetic rocks, 2 karst springs are in the Cracow- Częstochowa Upland, and only one is located in Pomerania. The lack of data synchronization makes it difficult to conduct some analyses, but does not exclude the use of other quantitative characteristics of springs, e.g. in the research of seasonal and long-term discharge variability. The variety of selection of objects can also help in an evaluation of the impact of environmental factors on the spring outflow.

8

Weak signals in logistics in the context of the uncertainty phenomenon

Magruk A.

LogForum

|

2018

|

Vol. 14, no. 3

305--314

EN

Background: High complexity and variability of the environment, the interconnected market, globalization, technological development, have a decisive influence on the essence of logistics management. In the author's opinion, an important qualitative research tool useful in 1) mitigating such areas of logistic uncertainty as: complexity, lack of communication, technology, and in particular lack of logistics vision and 2) minimizing information asymmetries between logistics triad actors is "weak signals" (by their identification and analysis). Weak signals are inaccurate early signs of upcoming events that allow to "recognize of unknowable" in confrontation with strong signals that are sufficiently visible and specific. Methods: In the article were used the results of the method of analysis and logical construction as well as the method of analysis and criticism of the literature as the main research methods. On this basis was performed deductive reasoning. Results: Scientific results is an attempt to answer the following research questions: 1) what is the relationship between weak signals and sources of uncertainty in the area of logistics?; 2) what are the sources of weak signals in the area of uncertain logistics development in relation to contextual search?; 3) which phenomena, minimizing information asymmetries between actors of the logistics triad can be treated as weak signals heralding strong signals, in extreme cases taking the form of wild cards? Conclusions: The main problem in this article is focused on identification sources of weak signals as sources of uncertainty in relation to the development of selected areas of logistics. In the author's opinion, the selected research problem has not been taken up in the literature yet. Analyzes of weak signals are very important part of future management (e.g. foresight) and innovation research. In the author's opinion, logistics also belongs to the field where research of "seeds of changes" seems to be indispensable to avoid the effect of "surprise".

PL

Wstęp: Wysoka złożoność i zmienność otoczenia, komplikujący się rynek, globalizacja, rozwój technologiczny, w sposób zdecydowany wpływają na istotę zarządzania logistyką. W opinii autora niniejszego artykułu ważnym narzędziem badawczym wpływającym na 1) łagodzenie takich obszarów niepewności logistycznej jak: Complexity, Lack of communication, Technology, a w szczególności Lack of logistics vision oraz 2) minimalizacji information asymmetries pomiędzy aktorami triady logistycznej może być identyfikacja i analiza słabych sygnałów. Słabe sygnały są niedokładnymi wczesnymi zwiastunami nadchodzących wydarzeń, umożliwiającymi "rozpoznanie niepoznawalnego" w konfrontacji z silnymi sygnałami, które są wystarczająco widoczne i konkretne. Metody: W opracowaniu wykorzystano wyniki metody analizy i konstrukcji logicznej oraz metody analizy i krytyki piśmiennictwa jako głównych metod badawczych. Na tej podstawie przeprowadzono wnioskowanie dedukcyjne. Wyniki: Naukowym rezultatem w niniejszym artykule jest próba odpowiedzi na poniższe pytania badawcze: 1) jaka jest relacja słabych sygnałów do źródeł niepewności w obszarze logistyki?; 2) jakie są źródła słabych sygnałów w obszarze niepewnego rozwoju logistyki w relacji do przeszukiwania kontekstowego?; 3) które zjawiska, minimalizujące information asymmetries pomiędzy aktorami triady logistycznej można traktować jako słabe sygnały zwiastujące sygnały mocne, w skrajnym wypadku przyjmujące postać dzikich kart? Wnioski: Główny problem poruszony w niniejszym artykule odnosi się do identyfikacji źródeł słabych sygnałów jako źródeł niepewności w relacji do rozwoju wybranych obszarów logistyki. W opinii autora wybrany problem badawczy nie był dotychczas podejmowany w literaturze przedmiotu. Analizy dotyczące słabych sygnałów są bardzo ważną częścią obecnych badań dot. przyszłości (np. foresight) oraz innowacji. W opinii autora, logistyka należy również do dziedziny, w której nieodzowne wydają się być badania umożliwiające unikanie efektu "zaskoczenia".

9

A comprehensive study of radon levels and associated radiation doses in Himalayan groundwater

Prasad M., Kumar G. A., Sahoo B. K., Ramola R. C.

Acta Geophysica

|

2018

|

Vol. 66, no. 5

1223--1231

EN

The concentration of radon in groundwater is mainly governed by the radium content in the rocks of the aquifer. The internal exposure to high levels of radon in water is directly associated with the radiological risk to members of public. In this work, radon concentrations were measured in groundwater of Garhwal Himalaya, India, using scintillation detector-based RnDuo and silicon detector-based RAD7 monitors. An inter-comparison exercise was carried out between RnDuo and RAD7 techniques for a few samples to validate the results. The radiation doses associated with the exposure to radon in water were estimated from measured values of activity concentrations. An attempt has been made to see the effect of geology, geohydrology and different types of sources on radon levels in Himalayan groundwater. The experimental techniques and results obtained are discussed in detail.

10

Przestrzenne związki pomiędzy rozmieszczeniem najwydajniejszych źródeł a neotektoniką w zlewni Białej Łady na Roztoczu Gorajskim (środkowo-wschodnia Polska)

Chabudziński Ł., Brzezińska-Wójcik T.

Przegląd Geologiczny

|

2017

|

Vol. 65, nr 11/2

1184--1188

EN

Considerations of the relationships between the groundwater systems and neotectonics in the Roztocze region have been first undertaken by J. Malinowski in the 1970s. Until now, no research results have supported or challenged the hypothesis proposed by this author. Therefore, this paper is an attempt to present the results of a detailed analysis of the relationships between the distribution of springs characterised by the highest discharge rates and neotectonics. The study area covered the Roztocze part of the Biała Łada catchment, which has been subjected to detailed hydrogeological and hydrological investigations since the 1960s. The study was based on spatial data concerning the distribution of springs and information about the discharge rates of the largest springs. The data were juxtaposed with the relatively active tectonic zones distinguished in the catchment based on the relative tectonic activity index (Iat). The index was calculated using ArcGIS software, based on DEM, and with the use of the ArcNEO tool. The investigations indicated that springs with the highest discharge rates are located in the intersection zone of the main Biała Łada dislocation with accompanying faults. Additionally, the springs are located in the mouth sections of dry, asymmetric valleys and at the foot of their steep slopes following isostatically elevated hanging walls. The results support the hypothesis put forward by J. Malinowski (1993), who suggested that the distribution of springs with the highest discharge rates is determined by tectonics of the rock massif, in particular the distribution of the main dislocations and the accompanying subordinate discontinuous tectonic structures.

11

Analiza hydrogeochemiczna wód siarczkowych obszaru Niecki Nidziańskiej na podstawie badań ich naturalnych wypływów

Lipiec I.

Przegląd Geologiczny

|

2017

|

Vol. 65, nr 11/1

989--994

EN

The paper presents the results of the hydrogeochemical analysis of sulphurous waters in the southern part of Poland in the Nida Basin region for a time span of 2014-2016. In this area occur four chemical types of natural outflows of sulphurous waters. These are: water of the SO4-(HCO3)-Ca, S type (spring Piestrzec and Senislawice), Cl-SO4-HCO3-Na, S (s. Owczary); Cl-SO4-Na, S (s. Gadawa); Cl-Na, S, I (s. Szczerbaków). Water mineralization of varies from 2.4 to 50.6 g/dm3. Geochemical modeling with Phreeqc allowed to determine the saturation state of the water solution relative to the mineral phases of the rock medium.

12

Prospects fixation drift sands physicochemical method

Muzaffarova M., Mirakhmedov M.

Transport Problems

|

2016

|

T. 11, z. 3

145--152

EN

This article is based on the theoretical foundations of secure mobile sand being considered for reducing the negative impact of one of the manifestations of exogenous plains on such an important natural-technical system as a railroad. It suggests practical measures to build a system of design protection against sand drifts. The article also suggests ways to conserve resources and rational use of machinery and performers as well as the consolidation of mobile sand wet with water soluble waste of local production of waste dextrin. Consolidation is exposed on dry and wet sand.

RU

В статье, основываясь на теоретических положениях снижения негативного влияния экзогенных проявлений на железную дорогу, в частности, борьбы с песчаными заносами и исходя из практики закрепления подвижных песков, а также в целях экономии ресурсов и рационального использования машин и исполнителей, делается вывод о преимуществе водорастворимых вяжущих веществ из отходов местной промышленности, например, декстрина и применения его и других рекомендованных вяжущих в песках влажного состояния.

13

Raw Materials and Possibilities of their Obtaining in Poland

Jarosiński A., Żelazny S., Cholewa M.

Inżynieria Mineralna

|

2016

|

R. 17, nr 1

233--240

EN

The deficit or lack of certain minerals in EU countries forced efforts to secure the supply of mineral resources within the European Union. Forecasts indicate that demand for critical raw materials and "high-tech" metals will grow along with the development of innovative technologies. Critical raw materials in the EU includes 20 commodities of major economic importance, which availability on the EU market is increasingly under threat. The analysis of the data presented in the article shows that the acquisition of critical elements in Poland would be possible with both primary and secondary resources. The study suggests areas for acquisition of certain, critical in national conditions, elements.

PL

Deficyt lub brak niektórych surowców mineralnych w krajach UE wymusił działania zmierzające do zabezpieczenia podaży surowców mineralnych w ramach Unii Europejskiej. Prognozy wskazują, że popyt na surowce krytyczne oraz metale „high-tech” będzie wzrastał wraz z rozwojem innowacyjnych technologii. Do krytycznych surowców w UE zalicza się 20 surowców o istotnym znaczeniu gospodarczym, których dostępność na rynku UE jest coraz bardziej zagrożona. Z analizy danych przedstawionych w artykule wynika, że pozyskiwanie pierwiastków krytycznych w Polsce byłoby możliwe zarówno z surowców pierwotnych, jak i wtórnych. W pracy zasugerowano kierunki pozyskiwania niektórych pierwiastków krytycznych w warunkach krajowych.

14

Zmiany wydajności wypływów wód podziemnych młodoglacjalnego obszaru morenowego na Pojezierzu Kaszubskim

Jaworska-Szulc B., Pruszkowska-Caceres M., Przewłócka M.

Przegląd Geologiczny

|

2015

|

Vol. 63, nr 10/1

774--779

EN

The article presents results of investigations carried out in the central, most elevated part of the Kashubian Lake District, in the area of the Szymbarskie Hills and the Ostrzyckie Lake. The occurrence of groundwater outflows is very diverse here; wide areas of young glacial elevations are free from springs, while large concentration of groundwater outflows is observed in the vicinity of trough lakes. Investigations of the outflows discharge and of the water chemical composition were carried out in the period of three years. Most of the analyzed springs are perennial, only a few of them are of periodic character. Comparison of the obtained results with the results of the research performed 40 years ago shows little diversity, without a clear trend to development or disappearance of groundwater outflows.

15

Monitoringowe badania źródeł Wyżyny Lubelskiej i Roztocza

Michalczyk Z., Chmiel S., Głowacki S., Zielińska B.

Przegląd Geologiczny

|

2015

|

Vol. 63, nr 10/2

935--939

EN

Next to the Tatra Mountains, the Lublin Upland and Roztocze Region are areas featuring the occurrence of the most efficient springs in Poland. They are particularly fed from the Cretaceous aquifer, only in the north-western part of the region also by waters circulating in the sediments of the Palaeocene, and in the boundary zone of Roztocze and Lublin Upland – Neogene. The earlier determination of occurrence of springs commenced in 1998, involving systematic measurements of approximately 70 selected springs. Monitoring measurements covered springs distributed in all of the physico-geographic regions with yield of more than 10 dm3/s. Measurements of the yield and physicochemical properties of water were performed annually in late spring. Data concerning 60 springs were compared for the period 1998–2014. The collected hydrometric materials permit the comparison of the dynamics of the yield and properties of water quality in both temporal and spatial terms. The mean spring yield amounted to 81.2 dm3/s. The mean value from the minimum yield decreased to 59.2 dm3/s, and from maximum increased to 132.7 dm3/s. The coefficient of yield irregularity varied from 1.6 to 5.9 for 90% of the analysed springs. Spring waters were distinguished by moderate mineralisation, reaction approximate to neutral, dominance of HCO3–Ca ions, and very high quality.

16

Skład chemiczny wód ze źródeł i z szybów rejonu Ponidzia

Lipiec I.

Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego

|

2015

|

nr 462

153--162

PL

Skład chemiczny wód ze źródeł i z szybów występujących na obszarze Ponidzia określono na podstawie wyników badań własnych wykonanych w 2012 r. oraz analiz archiwalnych. Podczas prac terenowych zinwentaryzowano 18 źródeł i 2 szyby i określono skład chemiczny ich wód. Badane wody, według klasyfikacji Altowskiego i Szwieca, należą do typów hydrochemicznych HCO3-Ca-Mg, Ca-HCO3-SO4 i od Na-Cl do Cl-Na. Mineralizacja wód waha się w granicach 0,5–46,8 g/dm3. Występowanie na obszarze badań wód o tak różnym składzie chemicznym jest związane ze skomplikowaną budową geologiczną rejonu Ponidzia (struktura blokowo-fałdowa pocięta licznymi uskokami).

EN

The chemical composition of waters from springs and wells in the Ponidzie area has been established based on research carried out in 2012 and on archived data. During field work, an inventory of 18 springs and two wells was made and the chemical composition of water was determined. The hydrochemical facies of water (according to Altowski and Szwiec classification) are of the following types: HCO3-Ca-Mg, Ca-HCO3-SO4 and from Na-Cl to Cl-Na, with the TDS concentrations in the range of 0.5–46.8 g/dm3. Such variable chemical composition is associated with a complicated geological structure of the Ponidzie area (a block-folded structure cut by numerous faults).

17

Energy storage in compressed air – solution supporting renewable energy sources

Jakowski D., Dzida M.

Journal of Polish CIMAC

|

2014

|

Vol. 9, no 1

35--46

EN

This article presents a brief description of a power system, the current national power system daily load, the use of wind power as a renewable energy source and its share in the national load. It also discusses the methods for storing energy, their characteristics and possible solutions. The power storage and generation solution proposed in the article is based on the collaboration be tween a gas turbine and an air storage system. The last chapter contains a visualization of a conceptual compressed air tank that could be used for offshore wind turbines.

18

Walory szaty roślinnej otoczenia źródeł w Ustroniu i jej znaczenie dla ekoturystyki

Wilczek Z., Zarzycki W, Kulik K., Zimnol J

Inżynieria Ekologiczna

|

2014

|

Nr 40

173--182

PL

Ustroń jest miejscowością uzdrowiskową położoną na obszarze Karpat Zachodnich, w Polsce południowej, w przedziale wysokościowym 360–480 m n.p.m. Ze względu na bliskość Konurbacji Górnośląskiej (ok. 50 km) Ustroń jest masowo odwiedzany przez turystów. Obiektem badań było otoczenie trzech popularnych źródeł mineralnych: Źródła Karola, Źródła Żelazistego i Źródła na Równicy. Badania terenowe objęły analizę roślinności i spis flory w promieniu 100 metrów od każdego ze źródeł. Wyniki pokazują obecność 21 zbiorowisk roślinnych reprezentujących 8 klas roślinności oraz 167 gatunków roślin naczyniowych. Wiele z nich jest rzadkich i chronionych. Walory przyrodnicze obszaru badań mogą być wykorzystane do promocji ekoturystyki na obszarze Ustronia. Co więcej, każde zbiorowisko roślinne ma swój specyficzny wpływ na ludzkie zdrowie i lokalne warunki bioklimatyczne, więc analiza roślinności powinna być potraktowana jako niezbędna dla każdej miejscowości uzdrowiskowej.

EN

Ustroń is a spa town in Southern Poland in area of the Western Carpathians (attitude range: 360–480 m a.s.l.). It is very popular with tourists due to its proximity to biggest urban area of Poland – Upper Silesian Metropolis (about 50 km). The objects of study were surroundings of 3 popular mineral springs in Ustroń: Karol Spring, Ferruginous Spring and Spring on Równica Hill. Field research concerned vegetation and flora within 100 m of each spring. Results show occurrence of 21 different vegetation types from 8 vegetation classes and 167 vascular species. Many of them are rare and legal protected. Natural values of study area could be use in promotion of ecotourism in Ustroń. What more, each plant community have specific influence to a human health and local bioclimatic properties, so it is necessary to recognize vegetation of spa towns.

19

Społeczno-kulturowe uwarunkowania postrzegania źródeł w krajobrazie

Kowalski P., Zieliński M.

Przestrzeń i Forma

|

2013

|

nr 19

263--274

PL

Artykuł powstał w wyniku pracy przy projekcie badawczym: „Przyrodnicze i antropogeniczne przemiany źródeł Wyżyn Krakowsko-Wieluńskiej i Miechowskiej oraz ich rola w krajobrazie naturalnym i kulturowym”. Zadaniem autorów artykułu było wsparcie badań i analiz poprzez podejście architektoniczno-krajobrazowe. Zaprezentowano tu wyniki badań dotyczących sposobu postrzegania źródeł w krajobrazie, przez mieszkańców nie mających styczności na co dzień z podobnymi terenami.

EN

The paper was written on the basis of participation in the generic research entitled “Natural and anthropogenic alterations of the springs in the Kraków-Wieluń and Miechów uplands and their role for the natural and cultural landscape”. The goal of this paper’s authors was to support research and analyses focusing on the architectural and landscape aspects. The paper describes the results of research on the perception of springs in the landscape by the individuals not living in such areas on a daily basis.

20

Krajobrazowe wskaźniki występowania źródeł

Kowalski P., Zieliński M.

Przestrzeń i Forma

|

2013

|

nr 20

365--382

PL

W artykule omówiono problematykę identyfikacji występowania źródeł wód w krajobrazie otwartym, w oparciu o analizę elementów występujących w środowisku naturalnym. Przedstawiono przegląd literatury przedmiotu dotyczącej krajobrazowej postaci terenów podmokłych i źródeł. Zaprezentowano główne zagadnienia związane z problematyką percepcji wypływów wód, ich stanem obecnym, kierunkami przekształceń i zagrożeniami. Wskazane zostały najważniejsze determinanty krajobrazowej formy źródeł, do których zaliczyć należy przede wszystkim uwarunkowania hydrogeologiczne oraz specyficznie ukształtowane zbiorowiska roślinne. Podsumowane zostały także wyniki badań źródeł Wyżyny Krakowsko-Wieluńskiej i Miechowskiej w kontekście ich postaci krajobrazowej.

EN

In the paper, issues of identifying the occurrence of river-springs in the open landscape relying on elements appearing in the natural environment are discussed. A review of the literature on the landscape traits of wetlands and springs is presented. Major issues related to the problems of perception of water outflows, their current state, tendencies of transformation and threats are discussed. The most important determinants of landscape forms of springs are indicated. The paper summarizes the findings of the research on landscape context of river springs in Krakowsko-Wieluńska and Miechowska Uplans.