Walory krajobrazowe Andów i ich wykorzystanie w turystyce, na przykładzie Peru, Chile i Boliwii

• Autorzy: Gębica P.

Warianty tytułu

EN

Landscape values of the Andes and their use in tourism, an examples of Peru, Chile and Bolivia

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W artykule przedstawiono walory krajobrazowe Andów Środkowych. Zachodnie Andy budują w większości nieczynne stożki wulkanów o kulminacjach przekraczających 6500 m n.p.m. Kordyliera Wschodnia pokryta jest w wielu miejscach lodowcami i odwadniana przez rzeki dorzecza Amazonki i La Platy. Porastają ją wilgotne lasy górskie sięgające ponad 3000 m n.p.m., w których przetrwały ruiny budowli inkaskich. W krajobrazie płaskowyżu Altiplano (3600-4500 m n.p.m.) dominują rozległe bezodpływowe równiny pokryte przez roślinność puny. W północnym Altiplano położone jest jezioro Titicaca, natomiast na południu płaskowyżu ze względu na bardzo niskie opady występują solniska. Zachodni pas wybrzeża i przedgórza Andów zajmuje pustynia Atakama. Na terenach o wysokich walorach krajobrazowych i kulturowych utworzono liczne parki narodowe. Rozmiary ruchu turystycznego, ze względu na słabo rozwiniętą infrastrukturę, są niewspółmiernie małe w stosunku do stopnia atrakcyjności turystycznej.

EN

The paper presents landscape values of the Middle Andes. The western Andes compose numerous inactive volcanic cones ranging over the 6500 m a.s.l. The Eastern Cordillera are covered by glaciers in many places and drained by rivers of the Amazon and La Plata drainage basins. The basins are covered by humid montane forests reaching an altitude over the 3000 m a.s.l., where the ruins of Inca buildings remain. The landscape of the Altiplano (3600-4500 m a.s.l.) is predominated by vast endorheic plains covered by grass and scrub vegetation (puna). In the northern Altiplano, the Titicaca Lake is located. In the southern Altiplano, due to very little precipitation there are playas with salt crusts .Western belt of coast and foreland of the Andes occupies the Atacama Desert. The national parks were established in the terrains of high landscape and cultural values. Due to the poor infrastructure, tourism development is very low and incomparable to the degree of tourist attractions.

Słowa kluczowe

PL

walory krajobrazowe; piętra geoekologiczne; turystyka; Andy Środkowe

EN

landscape values; geoecological vertical belts; tourism; Middle Andes

• Wydawca: Komisja Krajobrazu Kulturowego Polskiego Towarzystwa Geograficznego
• Czasopismo: Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego
• Rocznik: 2010
• Tom: nr 14
• Strony: 74--90
• Opis fizyczny: Bibliogr. 24 poz., rys., wykr., tab., fot.

Twórcy

autor

Gębica P.

• Wyższa Szkoła Informatyki i Zarządzania w Rzeszowie, Wydział Turystyki i Nauk o Zdrowiu, Katedra Geografii, Rzeszów, Polska

Bibliografia

• Armstrong K., Maric V., Symington A., 2007: Bolivia. Lonely planet, s. 1-432.
• Baied A., Wheeler C., 1993: Evolution of high Andean puna ecosystems: environment, climate, and culture change over the last 12,000 years in the Central Andes. Mountain Research and Development, vol. 13, 2, s. 145-156.
• Balon J., 1997: Regiony fizycznogeograficzne [w:] Przeglądowy Atlas Świata. Ameryka Południowa (R. Mydel i J. Groch red.), Fogra, Kraków, s. 78-82.
• Braun G., 1997: The use of digital methods in assessing forest patterns in an Andean environment: the Polylepis example. Mountain Research and Development, vol. 17, 3, s. 253-262.
• Clapperton C.M., Clayton J.D., Benn D.I., Marden C.J. and Argollo J., 1997: Late Quaternary Glacier advances and palaeolake highstands in the Bolivian Altiplano. Quaternary International, vol. 38/39, s. 49-59.
• Conover T., 2003: Droga przez Peru wiedzie do bogactwa czy ruiny? National Geographic, Edycja Polska, Warszawa, s. 56-75.
• Cykowska B., Flakus A. & Wilk K. 2007: Porosty w krajobrazach Boliwii - od lasów amazońskich po szczyty Andów. Instytut Botaniki im. W. Szafera. Polska Akademia Nauk, Kraków, http://www.ib-pan.krakow.pl/wyst_am/am-wyst.html. (Przewodnik po wystawie).
• Fornari M., Risacher F., Feraud G., 2001: Dating of paleolakes in central Altiplano of Bolivia. Palaeogeography, Palaeoclimatology, Palaeoecology, 172, s. 269-282.
• Guillermoprieto A., 2009: Altiplano tam, gdzie Boliwia sięga nieba. National Geographic, Edycja Polska, Warszawa, s. 8-15.
• Jamkowski M., 2000: Cañon de los Polacos. Polskie drogi, National Geographic, Edycja Polska, Warszawa, s. 1-10.
• Jania J., 1988: Zrozumieć lodowce, Wydawnictwo Śląsk, s. 1-240.
• Johnson A. M., 1976: Climate of Peru, Bolivia and Ecuador [w:] Schwerdtfeger, W. (ed.), World Survey of Climatology, Elsevier, New York, s. 147-218.
• Jordan E., 1985: Recent glacier distribution and present climate in the central Andes of South America. Zeitschrift für Gletscherkunde und Glazialgeologie, 21, s. 213-224.
• Kołodko A., 1985: Callejon de Huaylas [w:] Poznaj Świat, Prasa-Książka-Ruch, s. 3-6.
• Lauer W. 1993: Human development and environment in the Andes: a geoecological overview. Mountain Research and Development, vol. 13, 2, s. 157-166.
• Messerli B., Ives J.D. (eds), 1997: Mountains of the World, a global prority, The Parthenon Publishing Group, New York - London, s. 1-495.
• Mydel R., 1999: Zmiany naturalnej szaty roślinnej (XVI-XX w.), tablica [w:] Przeglądowy Atlas świata. Ameryka Południowa (R. Mydel, J. Groch red.), Fogra, Kraków, s. 1-373.
• Paulo A., Gałaś A., red., 2008: Polskie badania w Kanionie Colca i Dolinie Wulkanów. Kwartalnik AGH Geologia, t. 34, z. 1/2, s. 1-242.
• Schmidt K.F., 2010: Peru i Boliwia. U podnóża Andów. Przewodnik, Wydawnictwo Bezdroża, s. 1-894.
• Seltzer G.O., 1993: Late-Quaternary glaciation as a proxy for climate change in the Central Andes. Mountain Research and Development, vol. 13, 2, s. 129-138.
• Summerfield M.A., 1991: Global geomorphology. An introduction to the study of landforms. Longman Scientific Technical. John Wiley and Sons, New York, s. 1-525.
• Suplee C., 2004: El Niño/La Niña. Złośliwy cykl natury. National Geographic, wydanie specjalne, Edycja polska, s. 78-101.
• Thompson L., and Mckenzie G.D. 1979: Origin of glacier caves in the Quelccaya Ice Cap, Peru. National Speleological Society Bulletin, 4, s. 15-19.
• Troll C., 1968: The Cordilleras of the Tropical Americas [w:] Troll, C. (ed.), GeoEcology of the Mountainous Regions of the Tropical Americas. Colloquium Geographicum Band 9, Geographischen Institut, Universitat Bonn, s. 15-56.