Ograniczanie wyników
Czasopisma help
Autorzy help
Lata help
Preferencje help
Widoczny [Schowaj] Abstrakt
Liczba wyników

Znaleziono wyników: 33

Liczba wyników na stronie
first rewind previous Strona / 2 next fast forward last
Wyniki wyszukiwania
Wyszukiwano:
w słowach kluczowych:  walory krajobrazowe
help Sortuj według:

help Ogranicz wyniki do:
first rewind previous Strona / 2 next fast forward last
EN
Grasslands were seen in the past primarily as a source of feed. The important function of grassland, beside the role of feed, consists in their natural value and role in the landscape. The aim of this study was to assess natural and landscape values of the distinguished meadow-pasture communities in Kłodzko. It is located in the south-western part of Poland, within the Sudety chain and is surrounded by mountains that form its natural boundary. The whole area of the county is very diverse in terms of physiogeography and climate what affects its natural and landscape values. The natural value of the seven distinguished plant units: 4 assosciations - Angelico-Cirsietum oleracei, Arrhenatheretum elatioris, Lolio-Cynosuretum, FestucoCynosuretum, 3 communities with dominant species - Poa pratensis-Festuca rubra, community with Agrostis capillarisFestuca rubra, community with Trisetum flavescens, on subject area was determined on the basis of the species richness represented by the total number of species, the Shannon-Wiener species diversity index H' and the presence of endangered and rare species. These phytocenoses are characterized by a large species richness from 34 to 150 species. The values of the H' index are at an average level and ranged from 2.32 to 2.64. Community with Trisetum flavescens is characterized by the highest diversity index value. The biggest species richness is in the Lolio-Cynosuretum. Among species legally protected are noted in Poland: Carlina acaulis and Colchicum autumnale and near threatened (NT) Geranium sylvaticum. Plant species richness, the high proportion of the color of flowering herbs and weeds and Fabaceae plants flowering in different time of the growing season, affect the aesthetic qualities and the landscape values of the meadow-pasture communities analyzed. Their location in the landscape varied with hills and terrain, enhancing the landscapes of the studied Kłodzko county.
PL
Użytki zielone postrzegane były w przeszłości przede wszystkim jako źródło paszy. Obecnie, zwłaszcza w sytuacji zaniechania lub ograniczania chowu zwierząt, ważną funkcją użytków zielonych, obok roli paszowej, jest ich wartość przyrodnicza i rola w krajobrazie. Celem pracy było określenie wartości przyrodniczej oraz krajobrazowej wyróżnionych zbiorowisk łąkowo-pastwiskowych w powiecie kłodzkim, który znajduje się w południowo-zachodniej części Polski, w obrębie łańcucha Sudetów. Otoczony jest górami stanowiącymi jego naturalną granicę. Cały obszar powiatu jest silnie zróżnicowany pod względem fizjogeograficznym i klimatycznym, co wpływa na jego walory przyrodnicze i krajobrazowe. Walory przyrodnicze wyróżnionych na badanym terenie siedmiu zbiorowisk roślinnych (4 zespołów - Angelico-Cirsietum oleracei, Arrhenatheretum elatioris, Lolio-Cynosuretum, Festuco-Cynosuretum oraz 3 zbiorowisk z gatunkiem dominującym: Poa pratensisFestuca rubra, zbiorowisko z Agrostis capillaris-Festuca rubra, zbiorowisko z Trisetum flavescens) określono na podstawie bogactwa gatunkowego wyrażonego liczbą gatunków ogółem, współczynnika różnorodności gatunkowej ShannonaWienera, wyrażonego wskaźnikiem H' oraz obecności gatunków chronionych i rzadkich. Fitocenozy te charakteryzują się dużym bogactwem gatunkowym od 34 do 150 gatunków. Wartości wskaźnika H’ kształtują się na średnim poziomie i wynoszą od 2,32 do 2,64. Najwyższą wartością współczynnika różnorodności charakteryzuje się zbiorowisko z Trisetum flavescens, a największym bogactwem gatunkowym Lolio-Cynosuretum. Spośród gatunków prawnie chronionych w Polsce odnotowano obecność: Carlina acaulis i Colchicum autumnale, a bliskich zagrożenia (NT) - gatunek Geranium sylvaticum. Bogactwo gatunkowe roślin, wysoki udział barwnie kwitnących w różnych porach sezonu wegetacyjnego ziół i chwastów oraz roślin z rodziny bobowatych wpływają na walory estetyczne i krajobrazowe analizowanych zbiorowisk łąkowo-pastwiskowych. Ich lokalizacja w krajobrazie urozmaiconym wzniesieniami, zagłębieniami terenu, podnoszą atrakcyjność badanych rejonów powiatu kłodzkiego.
2
Content available The landscape in times of populism and post-truth
EN
The fascination with the landscape - which has led to the emergence of the art of the creation and protection of beauty in human surroundings - as a profession - has always been the domain of the elite. When a society follows the ideas of the elite, the level of culture rises, whilst when it is the other way around, when the elite follows the voice of the people – culture undergoes a regression. That which has been happening in Poland for the past 20 years can, without a doubt, be called a pauperisation of planning. The awareness of the essence of planning - of the fact tha a good plan should offer something more than the satisfying of the expectations of its future users, is disappearing in a populist atmosphere. This is the innovative value of plans and the essence of the progress of civilisation. This has been happenning for a very long time in those countries to whose standard of living we aspire to. The Landscape Architecture Forum has been an occasion to exchange thoughts for 20 years.Today we should return o the topic from which we started - to didactics! In order so that we can, through its earnestness, increase the level of social capial without surrendering to the deviation of the “threat of the forest within the forest” - no matter if this or that minister would compliment us for it. The duty of a university - one that has remained unchanged since the time of Plato’s Academy - is preparing young people to become a part of the elite - capable of searching for truth and of the creation and spreading of higher values based on truth. The functioning of the elite - and as such, a minority within the majority - is difficult in a democracy. However, this does not justify helplessness and idleness. In the field of didactics we have it easier - we can do what we want without paying attention to public opinion polls. Thus: Let us do our thing! Let us educate the elite!
PL
Fascynacja krajobrazem, która doprowadziła z końcem XIX w. do wyodrębnienia sztuki tworzenia i ochrony piękna w otoczeniu człowieka jako zawodu, zawsze była udziałem elit. Gdy społeczeństwo podąża za upodobaniami elit, poziom kultury podnosi się, natomiast gdy jest odwrotnie i elity kierują się głosem ludu - w kulturze pojawia się regres. To co dzieje się w Polsce od 20 lat bez wątpienia można nazwać pauperyzacją planowania. W populistycznej atmosferze znika świadomość istoty planowania, tego mianowicie że dobry plan powinien oferować coś więcej niż oczekują jego przyszli użytkownicy. W tym tkwi innowacyjny walor planu i sedno postępu cywilizacyjnego. Tak od dawna działo się i nadal dzieje się w krajach, którym zazdrościmy standardu życia. Forum Architektury Krajobrazu od 20 lat jest okazją do wymiany myśli. Dziś należy wrócić do tematu, od którego zaczynaliśmy - do dydaktyki! Aby poprzez jej rzetelność podnosić poziom kapitału społecznego, nie ulegając dewiacji o „szkodliwości puszczy w puszczy”, choćby ten czy inny minister nas za to głaskał. Obowiązkiem wyższej uczelni - niezmiennym od czasów Akademii Platońskiej - jest przygotowanie młodych ludzi do tego, aby stali się elitą zdolną do poszukiwania prawdy oraz do tworzenia i krzewienia wysokich wartości na podstawie prawdy. Funkcjonowanie elit, a więc mniejszości wśród większości, jest w demokracji trudne. Ale to nie usprawiedliwia bezradności i bezczynności. Na polu dydaktyki mamy łatwiej, możemy robić swoje, nie zwracając uwagi na sondażowe słupki. Zatem: Róbmy swoje! Kształćmy elity!
3
PL
Współczesny krajobraz Karpat Polskich ulega silnemu przekształceniu związanemu z intensyfikacją funkcji osadniczej. Negatywny aspekt tego zjawiska jest powodowany przez rozproszony charakter zabudowy w obrębie stoków i wierzchowin górskich, zwłaszcza położonych w pobliżu większych miast, jak np. w sąsiedztwie Rzeszowa. W artykule przedstawiono skutki krajobrazowe, przyrodnicze, społeczne i ekonomiczne zjawiska rozpraszania zabudowy. Przeprowadzono także studium przypadku polegającego na ocenie różnic w rozpraszaniu zabudowy w strefie podmiejskiej Rzeszowa pomiędzy gminami Krasne w Kotlinie Sandomierskiej i Chmielnik na Pogórzu Dynowskim. Analizy GIS wykazały, że zjawisko to jest intensywniejsze w karpackiej części tego obszaru. Niepokojącym faktem obecnie jest coraz intensywniejsze zabudowywanie grzbietów i wierzchowin górskich kosztem dolin i stoków. Rodzi to obawę o nieodwracalną utratę cennych dla turystyki krajobrazów karpackich. Te negatywne procesy wskazują na konieczność zmian prawnych ograniczających rolę decyzji lokalizacyjnych.
EN
The contemporary landscape of the Polish Carpathians is strongly modified by intensification of the settlement. The negative aspect of this process is caused by dispersing of new buildings on the mountain slopes and flat topped hills, especially on the outskirts of cities, such Rzeszow. The article presents the impact of the scattering of buildings on landscape, environment, social and economic processes. The evaluation of the different scale of dispersed settlement was made in the case study of the suburban area of Rzeszów. Two communities were analysed: Krasne, located in the Sandomierz Basin and Chmielnik in the Dynowskie Foothills. GIS analysis showed that negative processes in the settlement mainly occurred in the Carpathian part of the area. In the Chmielnik community, buildings are more intensively scattered and located increasingly on flat topped hills in stead of valleys and slopes. These factors cause the irretrievable loss of value for tourism in the Carpathian landscape. The legislative changes restricting the role of location decisions are needed to counteract these negative processes.
PL
Walory krajobrazowe miasta stanowią istotny element budowy jego tożsamości. Szczególną rolę w tym zakresie pełnią wnętrza, które rzeka tworzy z miastem. Przykład portowego Szczecina pokazuje potencjał krajobrazu nabrzeża Odry, ujawniony przez analizy krajobrazowe, badające wartości historyczne, walory widokowo-kompozycyjne i rodzaj użytkowania przestrzeni, w tym dostępność rzeki. Na przykładzie dwóch odrębnych fragmentów nabrzeży ukazano możliwości relacji miasta z rzeką oraz typy zagrożeń dla identyfikacji tych miejsc i społecznego wykorzystania ich potencjału.
EN
A city's landscape values are a significant element in building its identity. Interiors which are formed by the river with the city play a particular role in this respect. The example of the port city of Szczecin demonstrates the landscape potential of the embankment of the Odra river, disclosed through landscape analyses, studying historical values, scenerycomposition qualities and the type of use of space, including the availability of the river. The possibility of relations between the city and the river as well as the types of hazards for the identification of the place and the social use of its potential are presented on the example of two separate fragments of the embankment.
PL
Na podstawie 121 zdjęć fitosocjologicznych wykonanych w latach 2010–2014 w zbiorowiskach muraw kserotermicznych na Pogórzu Przemyskim oraz bogatej dokumentacji foto-graficznej dokonano charakterystyki tych ekosystemów pod względem różnorodności florystycznej oraz walorów krajobrazowych. Wyróżniono zbiorowisko Brachypodium pinnatum zróżnicowane na siedem wariantów. Występowało ono w urozmaiconych warunkach siedliskowych (zbocza wzniesień o zróżnicowanej wystawie i nachyleniu, wierzchowiny wzniesień). Wyróżnione fitocenozy były bogate florystycznie. Licznie występowały w nich rośliny dwuliścienne o barwnych kwiatach, które decydują o walorach krajobrazowych. Badane murawy kserotermiczne wyróżniały się kolorystycznie, szczególnie latem, na tle monotonnej barwy upraw rolniczych i roślinności leśnej. Bogactwo gatunków roślin w płatach muraw i ich aktualna faza rozwojowa to ważne elementy, które wpływają na estetykę krajobrazu rolniczego Pogórza Przemyskiego.
EN
On the basis of 121 phytosociological relevés taken in the years 2010–2014 in xerothermic grassland communities in the Przemyśl Foothills and rich photographic documentation, these ecosystems were characterized in terms of floristic diversity and landscape values. The community of Brachypodium pinnatum was distinguished and differentiated into 7 variants. It occurred in varied habitat conditions (slopes of varying exposition, angle, and altitude). The distinguished phytocenoses were floristically rich. Dicotyledonous plants with colourful flowers, which determine landscape values, occurred abundantly. The studied xerothermic grasslands could be distinguished by colour, especially in summer, against monotonous agricultural crops and forest vegetation. The richness of plant species in grassland patches and their current development phase are important elements that affect aesthetics of the agricultural landscape of the Przemyśl Foothills.
PL
Artykuł analizuje sposób zagospodarowania terenów dolin małych rzek w celu wykorzystania atrakcyjności tych obszarów. Pozytywny wpływ rzek lub zbiorników wodnych na krajobraz miasta jest niezaprzeczalny, szczególnie, gdy dotyczy dużych rzek w skali kraju, dających możliwość obcowania z walorami zarówno estetycznymi, krajobrazowymi jak i przyrodniczymi. Natomiast w przypadku małych cieków, ich potencjał jest nie dostatecznie wykorzystany.
EN
The paper concerns the development of areas of small river valleys in order to use their attractiveness. A positive influence of rivers or water reservoirs on the town landscape is indisputable; it concerns especially the biggest rivers in the country which give opportunities to enjoy and take advantage of the landscape, aesthetic and natural values. However, in a case of small watercourses, their potential is not sufficiently used.
7
Content available Wyrobiska w krajobrazie Garbu Woźnickiego
PL
Kiedy czynne wyrobisko surowców skalnych zmienia się w wyrobisko nieczynne, jego charakterystyczne cechy nabierają innego znaczenia. Autorzy uważają, że takie obiekty mają pozytywny wpływ na krajobraz i środowisko naturalne. Przedstawiono walory krajobrazowe, geologiczne oraz geoturystyczne związane z wyrobiskami na Garbie Woźnickim. Zestawiono mapę oceny walorów krajobrazowych związanych z wyrobiskami oraz model wysokościowy tego obszaru. Zwrócono uwagę na najciekawsze wyrobiska, a także walory geoturystyczne i potencjalne geostanowiska.
EN
When an excavation of rock raw materials changes from active to abandoned, its accompanying features change their importance. The authors consider these objects to have a positive impact on the landscape and natural envi-ronment. Presented landscape, geological and geotourist values associated with the rock raw materials excavations in the Garb Woźnicki area. Summarizes the map of landscape evaluation associated with the rock raw materials excavation and the model of altitude. Drew attention to the most interesting rock raw materials excavations, as well as advantages and potential geotouristic sites.
EN
The issues referred to in the title were addressed after analyzing some of the solutions, practices and bad examples of development projects that had tried to preserve existing environmental resources and the scenic views of historic fortification sites. This study also provides an opportunity to consider an integrated approach to the preservation of historic ring fortresses and the role they play as part of the system of urban green areas and the impact they have on the environmental and spatial structure of areas surrounding a city in keeping with principles of sustainable development. Furthermore, this study points to the opposing forces between preserving historical and environmental resources and provides examples of solutions that can be used to deal with them. The aim of the analysis was to identify the strategies and practices of proactive – rather than reactionary – measures that preserve natural resources and that, above all, recover the treasures in the landscape so as to revitalize, make available and promote historic fortified landscapes for the development of tourism.
PL
Problematyka zawarta w tytule odnosi się do analizy wybranych rozwiązań, praktyk i negatywnych przykładów adaptacji w kształtowaniu dawnych zespołów fortyfikacji w celu zachowania ich współczesnych atutów przyrodniczych i widokowych. Jest to także pole do refleksji nad podejściem zintegrowanym w ochronie systemów dawnych twierdz pierścieniowych oraz ich roli w uzupełnieniu systemów terenów zieleni miejskiej, kształtowaniu struktury przyrodniczej i przestrzennej strefy podmiejskiej w warunkach zrównoważonego (trwałego) rozwoju. Autor wskazuje również na aktualne konflikty pomiędzy ochroną substancji zabytkowej i przyrodniczej oraz podaje przykłady rozwiązań zmierzających do ich przezwyciężania. Celami analiz są identyfikacja kierunków i praktycznych rozwiązań aktywnej (a nie biernej) ochrony zasobu przyrodniczego i zachowania, zaś nade wszystko odzyskiwanie walorów krajobrazowych jako skutecznych narzędzi rewitalizacji, udostępnienie i promocja krajobrazów fortecznych na potrzeby rozwoju turystyki.
PL
W pracy przedstawiono walory krajobrazowe i wartość przyrodniczą zbiorowisk łąkowych położonych w granicach obszaru objętego programem ochrony Natura 2000 „Ostoja Nietoperzy Gór Sowich”. Na podstawie przeprowadzonych badań wyróżniono 6 zbiorowisk roślinnych, które charakteryzowały się dużym bogactwem gatunkowym (od 64 do 109 gatunków w zbiorowisku) i średnimi wartościami wskaźnika różnorodności florystycznej (H’= 2,1-2,4). Największą wartością przyrodniczą charakteryzowało się zbiorowisko łąkowe ze związku Polygono-Trtisetion, wyróżniające się w krajobrazie badanego terenu bogactwem kolorów, dzięki obecności w runi 109 gatunków roślin, w tym wielu barwnie kwitnących. Jego wartość przyrodniczą i krajobrazową podnosi obecność gatunków objętych ochroną ścisłą, wśród nich należących do zagrożonych wymarciem i rzadkich. Wszystkie badane zbiorowiska użytków zielonych, położone wśród ciemnozielonych, dominujących w krajobrazie tego obszaru lasów, są jednym z ważniejszych elementów decydujących o jego walorach krajobrazowych.
EN
The paper presented landscape and natural values of meadows situated within the Natura 2000 “Ostoja Nietoperzy Gór Sowich” area. Based on the study, 6 plant communities were highlighted. They were characterized by high species richness (from 64 to 109 species in a community) and average values of floristic diversity index H’ (2.1-2.4). The greatest natural value of grassland community was found in Polygono-Trtisetion community - distinctive in its color richness, thanks to the presence in the sward of 109 species of plants, including many colorfully flowering ones. Its natural and landscape value was increased by the presence of species under strict protection (with endangered and rare species among them). All studied grassland communities, located among dark green forests, which dominate in this area, are one the most important element deciding about landscape values.
PL
Park kaliski o powierzchni wynoszącej dziś 22.23 ha został utworzony w 1798 r., jeden z najstarszych publicznych parków (obok parku w Łęczycy) w Polsce znajdujący sie w sąsiedztwie rzeki Prosny i kanałów: Bernardyńskiego i Rypinkowskiego. W artykule zaprezentowano wpływ stawów i cieków zlokalizowanych w kaliskim parku miejskim na środowisko, a mianowicie: utrzymanie optymalnych warunków wodno-glebowych dla drzew i roślin (naturalnych siedlisk), zwiększenie małej retencji, poprawę warunków mikroklimatycznych oraz podniesienie walorów ekologicznych i estetycznych, a także krajobrazowych. Istnieje uzasadniona obawa przeżyźniania się wód w stawach, co może przyczynić się do wzmożonej produkcji biologicznej w następstwie wzrostu troficzności wód.
EN
The Kalisz park covering today 22.23 ha was created in 1798 - one of the oldest public parks (besides the one in Łęczyca) in Poland situated next to the Prosna river and Bernardyński and Rypinkowski canals. The article presents an impact of ponds and water-courses located in the Kalisz municipal park upon the environment that is by maintaining optimal water and soil conditions for trees and plants (natural habitat), increasing low retention, improving microclimate conditions and raising ecological, appearance and scenery virtues. There is a justified concern that water in ponds becomes too fertile, which may intensify biological production as a result of increased water trophicity.
PL
W artykule przedstawiono walory krajobrazowe Andów Środkowych. Zachodnie Andy budują w większości nieczynne stożki wulkanów o kulminacjach przekraczających 6500 m n.p.m. Kordyliera Wschodnia pokryta jest w wielu miejscach lodowcami i odwadniana przez rzeki dorzecza Amazonki i La Platy. Porastają ją wilgotne lasy górskie sięgające ponad 3000 m n.p.m., w których przetrwały ruiny budowli inkaskich. W krajobrazie płaskowyżu Altiplano (3600-4500 m n.p.m.) dominują rozległe bezodpływowe równiny pokryte przez roślinność puny. W północnym Altiplano położone jest jezioro Titicaca, natomiast na południu płaskowyżu ze względu na bardzo niskie opady występują solniska. Zachodni pas wybrzeża i przedgórza Andów zajmuje pustynia Atakama. Na terenach o wysokich walorach krajobrazowych i kulturowych utworzono liczne parki narodowe. Rozmiary ruchu turystycznego, ze względu na słabo rozwiniętą infrastrukturę, są niewspółmiernie małe w stosunku do stopnia atrakcyjności turystycznej.
EN
The paper presents landscape values of the Middle Andes. The western Andes compose numerous inactive volcanic cones ranging over the 6500 m a.s.l. The Eastern Cordillera are covered by glaciers in many places and drained by rivers of the Amazon and La Plata drainage basins. The basins are covered by humid montane forests reaching an altitude over the 3000 m a.s.l., where the ruins of Inca buildings remain. The landscape of the Altiplano (3600-4500 m a.s.l.) is predominated by vast endorheic plains covered by grass and scrub vegetation (puna). In the northern Altiplano, the Titicaca Lake is located. In the southern Altiplano, due to very little precipitation there are playas with salt crusts .Western belt of coast and foreland of the Andes occupies the Atacama Desert. The national parks were established in the terrains of high landscape and cultural values. Due to the poor infrastructure, tourism development is very low and incomparable to the degree of tourist attractions.
PL
Region Świętokrzyski obejmuje obszar Wyżyny Kieleckiej, Niecki Nidziańskiej i Wyżyny Przedborskiej z dużymi możliwościami wykorzystania jego walorów w zagospodarowaniu turystycznym. Podstawowe bogactwa naturalne stanowią tu zarówno przyrodę ożywioną jak i stałe elementy biotopu. Teren Gór Świętokrzyskich objęty jest w 67% obszarami o walorach przyrodniczych prawnie chronionych, co decyduje o jego atrakcyjności turystycznej. Cały region należy do najczystszych ekologicznie obszarów Polski. Utworzono tu Świętokrzyski Park Narodowy, 9 Parków Krajobrazowych oraz zarejestrowano liczne pomniki przyrody ożywionej i nieożywionej. Występujące tu warunki przyrodnicze stwarzają duże możliwości rozwoju turystyki. Dodatkowym atutem tego regionu, który może być wykorzystywany w rozwoju turystyki, jest czyste powietrze i licznie reprezentowane ślady prehistorycznej aktywności człowieka.
EN
The Świętokrzyski Region comprises the area of Wyżyna Kielecka (Kielce Uplands), Niecka Nidziańska (Ponidzie Basin) and Wyżyna Przedborska (Przedborsk Uplands) and has great possibilities of using its values in tourist development. The nature and permanent elements of biotope are the basic natural resources. 67% of the Świętokrzyskie Mountains is legally protected because of its natural values. It makes this area attractive for tourism. The whole region is ecologically one of the cleanest areas in Poland. Świętokrzyski National Park was created and nine Landscape Parks were created. Numerous Natural Monuments of both animate and inanimate nature were acknowledged. Natural conditions characteristic of the region give a lot of opportunities to tourist development. Clear air and many traces of prehistoric human activity are additional advantage of this area, which can be used in tourist development.
13
Content available Walory przyrodnicze miasta Orzesza i ich zagrożenia
PL
Miasta Górnego Śląska są najczęściej postrzegane jako obszary silnie zdegradowane, ze znacznie przeobrażonym środowiskiem przyrodniczym. Jednak liczne badania dowodzą, że posiadają one cenne walory przyrodnicze i krajobrazowe. Za przykład może posłużyć położone w środkowej części województwa śląskiego miasto Orzesze. Szczegółowe badania na jego terenie wykazały obecność wielu interesujących gatunków roślin naczyniowych, w tym gatunków objętych ochroną prawną i gatunków rzadkich w skali regionu. Na terenie miasta znajdują się również cenne pojedyncze okazy drzew oraz dobrze zachowane i interesujące pod względem estetycznym i przyrodniczym aleje i parki. Do ważnych elementów orzeskiej przyrody można zaliczyć lasy, które zajmują ok. 50% jego powierzchni oraz liczne zbiorniki wodne - głównie stawy hodowlane. Południowo-zachodnia część miasta jest położona na terenie parku krajobrazowego "Cysterskie Kompozycje Krajobrazowe Rud Wielkich", gdzie w szczególny sposób wyróżnia się sołectwo Woszczyce. Ogólny stan zachowania przyrody w mieście można ocenić jako dobry, jednak bezpośrednia i pośrednia działalność człowieka może być dla niego poważnym zagrożeniem. Szczególne znaczenie ma tutaj przemysł oraz zwiększające się natężenie ruchu drogowego.
EN
The towns of Upper Silesia are the most frequently treated as strongly degraded areas with considerable changes in natural environment. However, numerous studies show that even they posse precious environmental and landscape elements. Such example is a town situated in medium part of Silesian province - Orzesze. The detailed studies conducted in its area demonstrated the presence of many interesting vascular plant species including those which are under legal protection and are rare in the scale of region. In the territory of the town there are also trees being nature monuments and well-preserved and interesting from nature point of view and aesthetics parks and alleys. Other important elements of Orzesze's nature are forests, which cover ca. 50% of its territory and, many water reservoirs - mainly fish ponds. The southern-western part of the town is situated in the area of the landscape park "Cysterskie Kompozycje Krajobrazowe Rud Wielkich" [Landscape Park of the Cistercian Landscape Compositions of Rudy Wielkie], where one of the most valuable part is the village Woszczyce. The general state of nature in the town can be considered as good, however, direct and indirect human activity may be serious problem. Particularly the industry and increasing road traffic matter.
EN
This paper presents some issues related to designing forest landscape located close to the areas of watercourses and water reservoirs. Surface waters, beside forests and diverse terrain relief, constitute the main element deciding about tourist and recreation attractiveness of every such area. Some surveys on the evaluation of forest recreational potential prove that the forest attractiveness is closely connected with the quantity and quality of water reservoirs and watercourses. Due do their functions (environmental, hydrological, economic and social), and the fact that over the past decades both their number and surface area have decreased, water areas require particular protection and concern. The aim of this paper is to highlight the necessity of defining the principles of designing forest landscape, with the consideration of the role of forest water areas in recreational and tourist development of forests.
PL
W artykule przedstawiono zagadnienia dotyczące kształtowania walorów krajobrazowych w sąsiedztwie śródleśnych zbiorników wodnych i cieków. Wody powierzchniowe obok lasów oraz urozmaiconej rzeźby terenu stanowią podstawowy składnik decydujący o atrakcyjności turystyczno-wypoczynkowej każdego obszaru. Liczne badania nad oceną potencjału rekreacyjnego lasu dowodzą, że atrakcyjność terenów leśnych ma ścisły związek z występowaniem i jakością zarówno zbiorników, jak i cieków. Obszary wodne, ze względu na pełnione funkcje (przyrodnicze, hydrologiczne, gospodarcze, społeczne) oraz fakt, iż w ostatnich dziesięcioleciach istotnie zmniejszyła się zarówno ich liczba, jak i powierzchnia, wymagają szczególnej ochrony i dbałości. Celem artykułu jest zwrócenie uwagi na konieczność opracowania zasad krajobrazowego kształtowaniu lasu z uwzględnieniem roli i znaczenia śródleśnych obszarów wodnych w zagospodarowaniu turystyczno-rekreacyjnym.
PL
Celem artykułu jest omówienie dziedzictwa kulturowego wybranych lokalnych linii kolejowych osadzonych w terenach o wysokich walorach krajobrazowych. Celem pracy jest również wskazanie potrzeby ochrony wybranych elementów składowych nieczynnych tras, zespołów dworcowych oraz budowli inżynierskich przez odpowiednie ich wykorzystanie. Przedstawienie, na przykładzie linii nr 285, lokalnej inicjatywy mającej na celu rewitalizację trasy oraz wyeksponowanie jej walorów turystycznych i krajobrazowych. Zakres niniejszego tekstu dotyczy nieczynnej linii kolejowej łączącej Świdnicę z Jedliną Zdrój. Wybór trasy podyktowany został jej walorami technicznymi, historycznymi, umiejętnym połączeniem form inżynierskich z walorami krajobrazowymi, stanem zachowania oraz podejmowanymi sposobami jej nowego wykorzystania. Opracowanie stanowi podsumowanie jednego z etapów szerszych badań poświęconych nieczynnym liniom kolejowym i zespołom dworcowym. Obszar terytorialny, zainteresowań autora, dotyczy między innymi Sudetów Środkowych i Wschodnich. Metodyka pracy oparta została na klasycznym toku postępowania, odpowiednim dla badań historycznych przestrzeni kulturowych. Wyróżniono podstawowe grupy działań: prace wstępne – zebranie materiałów opisowych, kartograficznych, ikonograficznych i uzupełniających; prace terenowe – opierające się na wizji lokalnej, sporządzeniu podstawowej dokumentacji fotograficznej, opisowej i rysunkowej oraz identyfikacji elementów składowych zespołów stacyjnych i ich rozwiązań formalnych; analizy wyników badań – na podstawie zebranych informacji mające dać odpowiedź dotyczącą stanu zachowania zasobów kulturowych, sposobów użytkowania, spójności kompozycyjnej poszczególnych grup oraz roli, jaką pełnią w krajobrazie; podsumowanie i wnioski – na podstawie przeprowadzonych wcześniej prac, określenie waloryzacji zasobów kulturowych oraz uwypuklenie najistotniejszych problemów związanych z ochroną dziedzictwa kulturowego.
EN
Construction of railway lines has usually caused significant landscape transformations. Railway station complexes, engineering structures and accompanying infrastructure have interfered in the areas of rich natural, cultural and landscape values especially intensely. New positive features have appeared proving development of technical thought and construction craftsmanship while the local traditions have been also respected. Architectural solutions having been used then allowed for appearance of facilities delightfully blended in with the surroundings. It is the region of Sudety Mountains where engineering solutions of railway lines are combined with environmental values into a harmonious whole. Regrettably, the negative effects of transformations occurred in the latest years are especially extreme for such interesting and attractive places. Degraded railway routes, desolate stations, deteriorating viaducts become disgraceful mark of the region and individual towns and villages. The paper outlines the problem of closed railway lines in regions of high environmental values and the potential of their inventive use while seeing the station complexes and components of railway technical infrastructure from the angle of their architectural, cultural and landscape values.
19
Content available remote Zwierzyniecki Park Kulturowy w Krakowie
PL
W rozdziale zaprezentowano zagadnienia ochrony walorów krajobrazowych zachodniej części Krakowa fragmentu tzw. zachodniego klina zieleni. Omówiono miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego opracowane dla tego terenu w latach 2004-2006, w których część zapisów została zaskarżona przez mieszkańców i uchylona decyzją sądu. Przedstawiono zasady tworzenia parku kulturowego - jednej spośród czterech form ochrony zabytków. Park kulturowy - obszarowa forma ochrony zabytków - to novum, które w ustawodawstwie polskim funkcjonuje od 2003 r. Tu w zachodniej części Krakowa właśnie tę formę ochrony wprowadzono w celu zapewnienia zintegrowanej ochrony wybitnych walorów krajobrazowych. Podjęto Uchwałę Rady Miasta o powołaniu Zwierzynieckiego Parku Kulturowego (2006). Jednak uchwała ta po zaskarżeniu do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego również została uchylona, a pomimo odwołań decyzja w 2007 r. została utrzymana przez Najwyższy Sąd Administracyjny. W pracy rozważano problemy ochrony zintegrowanej, gdyż teren objęty jest również formą ochrony przyrody, jaką jest park krajobrazowy, oraz zagadnienia nasilającej się presji urbanizacyjnej na tereny o wysokich walorach krajobrazowych.
EN
This paper presents the issues relating to the protection of landscape values of the west side of Kraków, the portion of the so-called western green edge. The author discusses Local Physical Plans prepared for that area for the period of 2004-2006. Some of the planning decisions were sued by the local residents and repealed by the court. The principles of Cultural Park development are presented. The Cultural Park is one of four forms of landmark protection. It concerns an area protection and it is a novelty in the Polish regulations, introduced in 2003. Here, in the western part of Kraków, that form of protection was selected to ensure integrated control of outstanding landscape values. The City Council approved the Resolution Regarding Establishment of the Zwierzyniecki Cultural Park in 2006. However, the Resolution was sued to the Regional Court of Administration and was first repealed. Then, despite appeals, the Resolution was upheld by the Supreme Court of Administration in 2007. This paper discusses the integrated protection issues, as the area is also covered by the Landscape Park regulations, as well as the problems of increasing pressure of urban development on the areas representing high landscape values.
20
Content available remote Wprowadzenie
PL
W środowisku planistów, urbanistów i architektów krajobrazu istnieje silnie zakorzenione przekonanie, że reprezentują oni zawód zaufania publicznego, a ich starania o ład przestrzenny i piękno krajobrazu to wypełnianie obowiązków wobec społeczeństwa. Równocześnie w tak rozumianej misji napotykają oni na "opór materii", gdy okazuje się, że faktyczne oczekiwania społeczne rozmijają się ich poglądami. Funkcjonujące od lat stereotypy, martwe, nieskuteczne lub wręcz przeciw skuteczne przepisy na temat kształtowania przestrzeni - zwłaszcza w warstwie jej wizerunku - wymagają rewizji. Ład, a tym bardziej piękno przestrzeni nie jest dobrem osiąganym za darmo. Ktoś, kiedyś za to zapłacił lub zapłaci. A ponieważ żyjemy w demokracji, dodać należy - zapłaci jeśli zechce. "Walory krajobrazowe w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego" to rezultat badań w ramach grantu PB- 1120/T02/2006/30. Uczestniczyli w nich - autorzy poszczególnych rozdziałów niniejszej publikacji - przedstawiciele architektury krajobrazu, urbanistyki, geografii, psychologii, statystyki, filozofii, geodezji i rzeczoznawcy rynku nieruchomości. Mamy nadzieję, że staną się one przyczynkiem w nurcie prac sprzyjających dojrzewaniu w polskim społeczeństwie szerszej i głębszej akceptacji wartości ugruntowanych od dawna w wielu krajach.
EN
In the circles of the planners, urban planners and landscape architects, there exists a strong conviction that they represent the professions of public trust, while their works on spatial order and landscape beauty amount to the fulfilment of their obligations towards the society. At the same time, when performing their missions, those professionals come across a "natural resistance" when they find that the actual social expectations are different from their views. Old stereotypes and dead, ineffective or even counter-effective regulations concerning spatial shaping - especially those related to land appearance - require revisions. The spatial order and even more so - spatial beauty are not goods achieved for nothing. Somebody has paid or will pay for that. And since we live in democracy, we need to add that people will pay only if they want to. "Landscape Values in the Local Physical Plans" are the result of research conducted under Grant No. PB-1120/T02/2006/30. The participants were the representatives of the fields of landscape architecture, urban planning, geography, psychology, statistics, philosophy, land surveying and real-estate appraisers who wrote particular chapters of this publication. We hope that our publication will become part of the works that are conducive of the development of broad and profound acceptance of the values in the Polish society, the ones that have been long established in many other countries.
first rewind previous Strona / 2 next fast forward last
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.