Konieczność zachowania i ochrony studni kopanych jako rezerwuaru wody pitnej

• Autorzy: Żurek N. , Bilek M. , Wójcik-Jackowski S.

Identyfikatory

DOI

10.15584/pjsd.2017.21.1.9

Warianty tytułu

EN

The need to preserve and protect dug wells as a reservoir for drinking water

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Studnie kopane, klasyfikowane obecnie jako tzw. „prywatne” ujęcia wody pitnej, przez wieki stanowiły nieodłączny element polskiego krajobrazu. Specyfika tych źródeł wody polega m.in. na dużej podatności na zanieczyszczenia, co związane jest zarówno z działalnością rolniczą jak i przemysłową człowieka. W związku z nimi każda studnia kopana wymaga stałego nadzoru, a paradoksalnie nie są one obecnie objęte działalnością kontrolną Państwowej Inspekcji Sanitarnej. Znaczenie studni kopanych wzrasta. Stanowią one źródło wody pitnej niezależne od możliwych awarii, celowych skażeń systemu zbiorowego zaopatrzenia i rozmaitych sytuacji kryzysowych. Studnie kopane można zatem traktować jako rezerwuar wody pitnej, który nie tylko powinien podlegać regularnym i pieczołowitym kontrolom, ale również pozostawać pod troskliwą opieką instytucji państwowych.

EN

Dug wells, now classified as so-called private waterintakes, for centuries were an integral part of the Polish landscape and were used as the primary source of drinking water. These sources of drinking water are, however, specific. They are very susceptible to pollution related to agricultural and industrial activities. Consequently, every dug well requires constant supervision. But paradoxically, they are not currently under the control of the State Sanitary Inspection. Meanwhile, the importance of dug wells in the modern world, full of various threats, unexpectedly is growing. They are the source of drinking water, which is independent of possible crises, failures and intentional contamination of the collective water supply system. That's why, dug wells can be regarded as inherited reservoir of drinking water, which should not only be subject to regular and meticulous control, but also attentive care of state institutions.

Słowa kluczowe

PL

studnie kopane; woda pitna; rozwój zrównoważony

EN

dug wells; drinking water; sustainable development

• Wydawca: Polskie Towarzystwo Inżynierii Ekologicznej w Rzeszowie, Oddział Południowo-Wschodni ; Polskie Towarzystwo Gleboznawcze Oddział w Rzeszowie
• Czasopismo: Polish Journal for Sustainable Development
• Rocznik: 2017
• Tom: T. 21, cz. 1
• Strony: 81--86
• Opis fizyczny: Bibliogr. 20 poz.

Twórcy

autor

Żurek N.

• Katedra Inżynierii Produkcji Rolno-Spożywczej, Wydział Biologiczno-Rolniczy, Uniwersytet Rzeszowski

autor

Bilek M.

• Katedra Inżynierii Produkcji Rolno-Spożywczej, Wydział Biologiczno-Rolniczy, Uniwersytet Rzeszowski

autor

Wójcik-Jackowski S.

• Wydział Kontroli Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej w Krakowie

Bibliografia

• 1. Anonim A. Wodociągi miejskie w Tarnowie [dok. elektr.: http://www.tw.tarnow.pl/, data wejścia 22.10.2017].
• 2. Anonim B. Proponowane maksymalne wartości czasowych odstępstw wybranych parametrów chemicznych wody przeznaczonej do spożycia. [dok. elektr.: http://www.gis.gov.pl/ckfinder/userfiles/files/BW/WPDSpL/wartosci_czasowych_odstepstw.pdf, data wejścia 29.08.2014].
• 3. Anonim C. Awaria. Mieszkańcy gminy Wadowice bez wody [dok. elektr.: http://www.gazetakrakowska.pl/wiadomosci/malopolska-zachodnia/a/awaria-mieszkancy-gminy-wadowice-bez-wody,11654534/, data wejścia 22.10.2017].
• 4. Anonim D. Uszkodzenie wodociągu w miejscowości Olkusz [dok. elektr.: http://olkusz.naszemiasto.pl/artykul/przy-budowie-obwodnicy-uszkodzono-wodociag-wody-nie-ma,2329118,art,t,id,tm.html, data wejścia 22.10.2017].
• 5. Bilek M., Rybakowa M. 2014. Azotany (III) i (V) w wodzie pitnej studni kopanych i wierconych z terenu Podkarpacia jako czynnik ryzyka methemoglobinemii. Przegl. Lek. 71(10). 520-522.
• 6. Chełmicka A., Kiedrzyńska L. 2005. Ocena związku między wybranymi jednostkami mętności. Przegl. Nauk. Inż. Kształt. Środ. 31(1). 195-200.
• 7. Głuski T., Kryjak A. 2010. Studnie w krajobrazie Lubelszczyzny. Teka Kom. Arch. Urb. Stud. Krajobr. 18-26.
• 8. Kostecka J. 2008. Zrównoważony i trwały rozwój - wybrane propozycje prośrodowiskowych zachowań na co dzień. [W:] Zrównoważony rozwój w ujęciu interdyscyplinarnym. Praca zbiorowa pod red. J. Kostecka. Uniwersytet Rzeszowski. 35-54.
• 9. Olearczyk-Siwik B. 2010. Problem nadmiernej mętności wody surowej na przykładzie zbiornika Czaniec. Prac. Nauk. GIG. Górn. Środ. (2). 64-74.
• 10. Perchuć M., Boryń A. 2007. Badania wybranych rozwiązań przydomowego zaopatrzenia w wodę. Gaz, Woda i Tech. Sanit. 81(6). 27-33.
• 11. Puszkarewicz A. 2007. Wybrane uwarunkowania prawne związane z gospodarką wodno-ściekową. Zesz. Nauk. PTIE i PTG Oddz. w Rzeszowie. 9. 79-84.
• 12. Rozporządzenie ministra zdrowia z dnia 13 listopada 2015 r. w sprawie jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi. Dz. U. nr 61 poz. 1989.
• 13. Stan sanitarny kraju w roku 2015 [dok. elektr.: https://gis.gov.pl/images/gis_stan_2015_internet_jb.pdf, data wejścia 21.10. 2017].
• 14. Stan sanitarny kraju w roku 2016 [dok. elektr.: https://gis.gov.pl/images/Stan_sanitarny_kraju_2016.pdf, data wejścia 21.10. 2017].
• 15. Ustawa z dnia 20 lipca 2017 r. Prawo wodne. Dz.U. z 2017 r. poz. 1566.
• 16. Ustawa dnia 7 czerwca 2001 r. o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków. Dz.U. z 2017 r. poz. 328, tekst jednolity z późn. zm.
• 17. Wójcik-Jackowski S., Bilek M. 2015. Woda z „prywatnych” ujęć wody pitnej jako czynnik ryzyka zdrowia człowieka, w świetle badań jej jakości na tle obowiązujących uregulowań prawnych. Bromat. Chem. Toksykol. 48(2). 216-222.
• 18. Wójcik-Jackowski S., Sobek K., Bilek M. 2016. Istniejące i postulowane rozwiązania w zakresie zapewnienia jakości wody z ujęć „prywatnych” w świetle monitoringu wybranych parametrów fizykochemicznych wody pitnej ze studni kopanych. Pol. J. Sust. Develop. 20. 183-190.
• 19. Żurek N., Bilek M. 2016. Ryzyko zdrowotne związane ze spożyciem wody pitnej ze studni kopanych na przykładzie gminy Chmielnik. Med. Środ. 19(4). 12-18.
• 20. Żurek N., Szwerc W., Bilek M., Kocjan R. 2017. Zawartość metali ciężkich w wodach studziennych z terenu rolniczego. Bromat. Chem. Toksykol. 50(2). 140-148.

Uwagi

Opracowanie rekordu ze środków MNiSW, umowa Nr 461252 w ramach programu "Społeczna odpowiedzialność nauki" - moduł: Popularyzacja nauki i promocja sportu (2020).