Identyfikatory
Warianty tytułu
Metody rewitalizacji obszarów pokopalnianych na przykładzie światowych realizacji architektonicznych i studiów własnych
Języki publikacji
Abstrakty
Post-mining grounds and spoil tips frequently render landscapes permanently flawed. As a result of mining activity, considerable stretches of land are often permanently excluded from further use. Due to the extensively transformed landscape, it is necessary to implement revitalisation processes. Relevant design and investment activities, coupled with the cooperation of specialists such as architects, civil engineers, geotechnicians, hydrotechnicians and environmental engineers, along with local authorities, can offer a comprehensive functional programme for areas degraded by mining and provide local residents with an attractive leisure area. This article discusses the current state of knowledge on the revitalisation of former mining areas, with special regard to architectural, environmental, social, and economic aspects. The aim of the study is to review and promote design solutions which permanently restore previously degraded areas to local communities. Various concepts of revitalisation of degraded areas are presented, based on examples of landscape architecture at home and abroad. The selected examples comprise natural regeneration, reclamation, and ecological engineering. These are examples of a holistic and modern approach to the development of tourist and environmentally active areas in post-mining sites and spoil tips. Furthermore, the study presents the authors' proposal concerning the revitalisation of a spoil tip area at LW Bogdanka mine for winter sport purposes and other activities, for which the demand was signalled by their management. The discussed examples can serve as an inspiration for future actions and executive projects, undertaken in accordance with the guidelines of Agenda 2030 and Fit for 55 policies.
Tereny powyrobiskowe naziemne oraz powstające przykopalniane hałdy niejednokrotnie stanowią trwałą skazę w krajobrazie. W związku z procesami górniczymi, znaczne połacie terenu zostają często trwale wykluczone z dalszego użytkowania. Silnie przekształcony krajobraz stwarza konieczność dla wdrażania procesów rewitalizacyjnych. Odpowiednie działania projektowe i inwestycyjne, przy współpracy z architektami oraz lokalnymi samorządami są w stanie zaoferować bogaty program funkcjonalny dla terenów zdegradowanych działalnością górniczą, zapewniając jednocześnie okolicznym mieszkańcom atrakcyjną przestrzeń wypoczynkową. W artykule dokonano przeglądu aktualnego stanu wiedzy na temat rewitalizacji terenów pogórniczych, ze szczególnym uwzględnieniem aspektów środowiskowych, społecznych i ekonomicznych takich działań. Celem artykułu jest przegląd i popularyzacja rozwiązań projektowych, które w sposób trwały przywracają tereny zdegradowane lokalnym społecznościom. Przedstawiono różne koncepcje rewitalizacji terenów zdegradowanych, opierając się na przykładach realizacji z dziedziny architektury krajobrazu z kraju i ze świata. Wybrane przykłady obejmują naturalną regenerację, rekultywację i inżynierię ekologiczną. Są to przykłady holistycznego i nowoczesnego podejścia do realizacji przestrzeni turystycznych i aktywnych przyrodniczo na terenach dawnych wyrobisk oraz hałd kopalnianych. Opracowanie przestawia również autorską propozycję rewitalizacji terenu hałdy przy kopalni LW Bogdanka na cele związane ze sportami zimowymi. Omawiane przykłady mogą posłużyć jako wzór dla przyszłych działań podejmowanych zgodnie z założeniami polityki Agenda 2030 i Fit for 55.
Czasopismo
Rocznik
Tom
Strony
13--32
Opis fizyczny
Bibliogr. 54 poz., fig., tab.
Twórcy
autor
- Department of Architecture, Urban Planning and Spatial Planning; Lublin University of Technology
autor
Bibliografia
- 1. UN Resolution no. A/RES/70/1 Transforming our world: The 2030 Agenda for Sustainable Development. Available: sustainabledevelopment.un.org [Accessed 12 Feb 2024] Google Scholar
- 2. Agenda 2030 for Sustainable Development – Implementation in Poland. Available: http://www.un.org.pl/files/170/Agenda2030PL_pl-5.pdf [Accessed 12 Feb 2024] Google Scholar
- 3. European Green Deal – “Fit for 55” guidelines. Available: https://www.consilium.europa.eu/pl/policies/green-deal/fit-for-55-the-eu-plan-for-a-green-transition [Accessed 06 Mar 2023] Google Scholar
- 4. Gerbelová H., Spisto A. M., Giaccaria S., “Regional energy transition: an analytical approach to the slovakian coal region”, Energies, 14(1):110, (2021). https://doi.org/10.3390/en14010110 DOI: https://doi.org/10.3390/en14010110 Google Scholar
- 5. Frejowski A., Bondaruk J., Duda A., “Challenges and opportunities for end-of-life coal mine sites: black-to-green energy approach”, Energies, 14(5), (2021), 1385. https://doi.org/10.3390/en14051385 DOI: https://doi.org/10.3390/en14051385 Google Scholar
- 6. Harat A., Adamczyk Z, Klupa A., Economic and environmental aspects of the liquidation of coal mines, ISSN 1314-2704, Proceeding: 17th International Multidisciplinary Scientific Geo Conference SGEM 2017, 29 June – 5 July, (2017). https://doi.org/10.5593/sgem2017/54/S23.035 DOI: https://doi.org/10.5593/sgem2017/54/S23.035 Google Scholar
- 7. Kemfert C., Fischedick M., Bausch K., “Phasing out coal in the German energy sector interdependencies, challenges and potential solutions”. Berlin: German Institute for Economic Research, (2019). Available: https://www.ecologic.eu/sites/default/files/publication/2019/3537-kohlereader_englisch-final.pdf [Accessed: 25 Feb 2021] Google Scholar
- 8. Lehotský L., Černík M., “Brown coal mining in the Czech Republic – lessons on the coal phase-out”, International Issues & Slovak Foreign Policy Affairs, vol. 28(3/4), (2019), pp. 45-63. Google Scholar
- 9. Van de Loo K., “Social engineering for coal mine closures - a world bank report, the international research deficit and reflections from a German perspective”, Mining Report, vol. 155(4), (2019). Google Scholar
- 10. Pietrzyk-Sokulska E., Uberman R., Kulczycka J., “The impact of mining on the environment in Poland – myths and reality”, Gospodarka Surowcami Mineralnymi - Mineral Resources Management, vol. 31(1), (2015), pp. 45-64. https://doi.org/10.1515/gospo-2015-0009 DOI: https://doi.org/10.1515/gospo-2015-0009 Google Scholar
- 11. Tajduś A., Tokarski S., “Risks Related to Energy Policy of Poland Until 2040”, Archives of Mining Sciences, vol. 65(4), (2020), pp. 877-899. https://doi.org/10.24425/ams.2020.135183 DOI: https://doi.org/10.24425/ams.2020.135183 Google Scholar
- 12. Malec M., Kamiński J., Kaszyński P., “Regulacje środowiskowe w energetyce a zapotrzebowanie na węgiel kamienny”, Energy Policy Journal, vol. 19(1), (2016), pp. 21–34. Google Scholar
- 13. Green F., Gambhir A., “Transitional assistance policies for just, equitable and smooth low-carbon transitions: Who, what and how?”, Climate Policy, vol. 20(8), (2019), pp. 902–921. https://doi.org/10.1080/14693062.2019.1657379 DOI: https://doi.org/10.1080/14693062.2019.1657379 Google Scholar
- 14. Łączny J., Bondaruk J, Janik A., (Eds.), “Problematyka przywracania terenów zwałowisk odpadów powęglowych do obiegu gospodarczo-społecznego“, GIG Katowice, pp.13-32, (2012). Google Scholar
- 15. Gosar M., Sajn R., Miler M., Burger A., Bavec S., “Overview of existing information on important closed (or in closing phase) and abandoned mining waste sites and related mines in Slovenia“, Geologija, vol. 63/2, (2020), pp. 221-250. https://doi.org/https://doi.org/10.5474/geologija.2020.018 DOI: https://doi.org/10.5474/geologija.2020.018 Google Scholar
- 16. Fermeglia M., Bevilacqua P., Cafaro C., Ceci P., Fardelli A., “Legal Pathways to Coal Phase-Out in Italy in 2025“, Energies, 13, (2020). https://doi.org/https://doi.org/10.3390/en13215605 DOI: https://doi.org/10.3390/en13215605 Google Scholar
- 17. Oei P., Brauers H., HerpichP., “Lessons from Germany’s hard coal mining phase-out: policies and transition from 1950 to 2018“, Climate Policy, vol. 20(8), (2020), pp. 963-979. https://doi.org/10.1080/14693062.2019.1688636 DOI: https://doi.org/10.1080/14693062.2019.1688636 Google Scholar
- 18. Directive (EU) 2018/2001 of 11 December 2018 on the promotion of the use of energy from renewable sources. Google Scholar
- 19. Czyżak P., Hetmański M., Analiza dot. granicznego roku odejścia od węgla w energetyce w Europie i Polsce. Instrat Policy Paper, vol. 01 (2020). Google Scholar
- 20. Ostręga A., “Sposoby zagospodarowania wyrobisk i terenów po eksploatacji złóż surowców węglanowych na przykładzie Krzemionek Podgórskich w Krakowie“. PhD thesis, AGH University of Science and Technology, Kraków, (2004). Google Scholar
- 21. Ostręga A., Cała M., “Assesing the value of landscape shaped by the mining industry – a case study of the town of Rydołutowy“, Archchives of Mining Sciences 65, 1, pp. 3-18, (2020). https://doi.org/10.24425/ams.2020.132702 DOI: https://doi.org/10.24425/ams.2020.132702 Google Scholar
- 22. Ostręga A., “Organizacyjno-finansowe modele rewitalizacji w regionach górniczych“, Wydawnictwa AGH. Seria rozprawy i monografie, no. 279, s. 205, (2013). Google Scholar
- 23. Ostręga A., Uberman R., “Kierunki rekultywacji i zagospodarowania — sposób wyboru, klasyfikacja i przykłady“, Górnictwo i Geoinżynieria, vol. 34(4), (2010), pp. 445–461. Google Scholar
- 24. Ostręga A., Uberman R., Stożek Ł., Muzykiewicz B., “Koncepcja rekultywacji i docelowego zagospodarowania kopalni wapienia ,,Kujawy” “, Górnictwo i Geologia XV. Prace Naukowe Instytutu Górnictwa Politechniki Wrocławskiej nr 132, Studia i Materiały nr 39; Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej, pp. 223–224, (2011). Google Scholar
- 25. Uberman R., Ostręga A., “Reclamation and revitalisation of lands after mining activities. Polish achievements and problems“, AGH Journal of Mining and Geoengineering, vol. 36(2), (2012). Google Scholar
- 26. Czaja P., Kozioł W., Uberman R., Chodak M., Kasztelewicz Z. (Eds.), “Rekultywacja terenów pogórniczych i waloryzacja krajobrazu w Konińskim Okręgu Wydobycia Węgla Brunatnego“, Agencja Wydawniczo-Poligraficzna „Art.-Tekst”, Kraków, (2007). Google Scholar
- 27. Uberman R., “Likwidacja kopalń i rekultywacja terenów pogórniczych w górnictwie odkrywkowym. Problemy techniczne, prawne i finansowe“, Wydawnictwo IGSMiE PAN, Kraków, (2010). Google Scholar
- 28. Myga-Piątek U., “Landscape management on post-exploitation land using the example of the Silesian region, Poland“, Environmental & Socio-economic Studies, vol. 2(1), (2015), pp. 1-8. https://doi.org/10.1515/environ-2015-0026 DOI: https://doi.org/10.1515/environ-2015-0026 Google Scholar
- 29. Prusak R., “Exemplary methodology of selection of post-mining lands reclamation techniques and development“, 16th International Multidisciplinary Scientific GeoConference SGEM, (2016). Google Scholar
- 30. Kacprzak M., Bruchal M., “Proces rekultywacji terenów pogórniczych na przykładzie Kopalni Wapienia Gorażdże“, Inżynieria i Ochrona Środowiska, vol. 1, (2001). Google Scholar
- 31. Kasztelewicz Z., Sypniowski S., “Górnictwo odkrywkowe a rekultywacja terenów pogórniczych“, Problemy Ekologii, vol. 2, (2010). Google Scholar
- 32. Bujakowski W., Wirth H., “Koncepcja zagospodarowania terenów pogórniczych na cele rekreacyjno-Lecznicze“, in: Kulczycka J., Pietrzyk-Sokulska E., Wirth H. (Eds.), Zrównoważona produkcja i konsumpcja surowców mineralnych. Kraków, (2011). Google Scholar
- 33. Wieja T., Chmura J., Bartos M., “Underground tourist routes in the context of sustainable development“, Archives of Mining Sciences, vol. 60(3), (2015), pp. 859-873. https://doi.org/10.1515/amsc-2015-0056 DOI: https://doi.org/10.1515/amsc-2015-0056 Google Scholar
- 34. Wirth P., Černič Mali B., Fischer W., “Post-Mining Regions in Central Europe Problems, Potentials, Possibilities“, Oekom, (2012), ISBN 978-3-86581-294-0 DOI: https://doi.org/10.14512/9783865815002 Google Scholar
- 35. Gregorova B., Hronecek P., Tomezowa D., Molokac M., Cech V., “Transforming Brownfields as Tourism Destinations and Their Sustainability on the Example of Slovakia“, Sustainability, vol. 12, (2020). https://doi.org/10.3390/su122410569 DOI: https://doi.org/10.3390/su122410569 Google Scholar
- 36. Pavolová H., Domaracká L., Mitterpachová N., “The Impact of Environmental Burden on the Reuse of Brownfields in Slovakia“, 2nd ed.. University of Košice Publishing. Košice, Slovakia, pp. 120, (2011). Google Scholar
- 37. Rooney R.C., Bayley S.E., “Setting reclamation targets and evaluating progress: Submersed aquatic vegetation in natural and post-oil sands mining wetlands in Alberta, Canada“, Ecological Engineering, 37, pp.569–579, (2011). https://doi.org/10.1016/j.ecoleng.2010.11.032 DOI: https://doi.org/10.1016/j.ecoleng.2010.11.032 Google Scholar
- 38. Hollander J., Kirkwood N., Gold J., “Principles of Brownfield Regeneration: Cleanup, Design and Reuse of Derelict Land“, Island Press: Washington, DC, USA, pp.149, (2010). Google Scholar
- 39. Kolanowski L., “Rozwój przestrzenny Łęcznej, jako ośrodka Lubelskiego Zagłębia Węglowego“, Annales Universitatis, Mariae Curie – Skłodowska, Vol. LXXIII sectio B, (2018). https://doi.org/10.17951/b.2018.73.29-47 DOI: https://doi.org/10.17951/b.2018.73.0.29-47 Google Scholar
- 40. Dmitruk M., “Analysis of the Objectives and the Level of Implementation of the Spatial Development Plan of the Central Coal Region – the Lublin Coal Basin (CRW-LZW) “, Archives of Mining Sciences, vol. 66, (2021), pp. 543-560. https://doi.org/https://doi.org/10.24425/ams.2021.139596 DOI: https://doi.org/10.24425/ams.2021.139596 Google Scholar
- 41. Kicki J., Kozek B., Jarosz J., Dyczko A. (Eds.), “30 lat górnictwa węglowego na Lubelszczyźnie 1975–2005“, Lubelski Węgiel „Bogdanka” Spółka Akcyjna, (2006). ISBN: 83-917727-3-X Google Scholar
- 42. Myczkowski Z., Forczek-Brataniec U., Środulska-Wielgus J., WielgusL K., Rymsza-Mazur W., Chajdys K., “Metoda Jednostek i Wnętrz Architektoniczno-Krajobrazowych w realiach XXI wieku“, materiały konferencyjne. Google Scholar
- 43. Koziołek E., Wawrzyniak W., Przesmycka E., Sawicki B., Przesmycka N., “Koncepcja programowo – przestrzenna rekultywacji docelowego zagospodarowania składowiska odpadów górniczych w Bogdance“, Wiadomości Górnicze, vol. 64(11), (2013), pp. 684-690. Google Scholar
- 44. Preite M., “Le patrimoine industriel au sein des paysages culturels evolutifs en marge de l’inscription du Bassin Minier Nord-Pas de Calais a la Liste du Patrimoine mondial de l’UNESCO“, Cultural Landscape, Université de Florence, pp.163-181. Google Scholar
- 45. Gasidło K., “Przekształcenia terenów i obiektów poprzemysłowych jako problem urbanistyczno-architektoniczny Województwa śląskiego“, Zeszyty Naukowe. Architektura, Wydawnictwo Politechniki Śląskiej, (2013), YADDA: bwmeta1.element.baztech-6644cc68-d474-42ad-8cb2-14ba84941575 Google Scholar
- 46. Borowik A., Park Śląski w Chorzowie. Projekty i realizacje z lat 1950–1989. Monografia, (2020). Google Scholar
- 47. Kasztelewicz Z., Kaczorowski J., “Rekultywacja i rewitalizacja kopalń węgla brunatnego na przykładzie kopalni „Bełchatów”, Górnictwo i Geoinżynieria, vol. 33(2), (2009). Google Scholar
- 48. PGE Górnictwo i Energetyka Konwencjonalna S.A. – development plans. Available: https://pgegiek.pl/ [Accessed: 12 Feb 2024] Google Scholar
- 49. Olszewski O., Dylewski R., Frąk C., Plan Zagospodarowania Przestrzennego Centralnego Rejonu Węglowego LZW. Lublin, 1979. Google Scholar
- 50. Key Elements of the Development Strategy of LW Bogdanka S.A. Mining Area of the ENEA Group until 2030 (Outlook to 2040). Google Scholar
- 51. Meteorological station online data. Available: https://www.weatheronline.pl/ [Accessed 12 Feb 2024] Google Scholar
- 52. Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia 29 grudnia 2011 r. w sprawie stopni trudności narciarskich tras zjazdowych, biegowych i nartostrad oraz sposobu ich oznaczania, Warszawa: Rada Ministrów, Dz.U. 2011 nr 295 poz. 1752. Google Scholar
- 53. Bajwoluk T., “Wykorzystanie potencjału środowiska naturalnego dla aktywizacji turystycznej terenów podmiejskich Myślenic–Zarabia“, Czasopismo Techniczne, vol.7-A/2007, (2007), pp.113-120. Google Scholar
- 54. Historical photos of Bogdanka coal mine. Available: https://kurierlubelski.pl/poczatki-kopalni-w-bogdance-zobacz-jak-powstawalo-lubelskie-zaglebie-weglowe/ar/c3-3670796?fbclid=IwAR1Gk8m_Z0sBBS4Sddtu_v9KR_ZwfPs_BKmXxKyekJfWVqCEUm_yh_Wugeo [Accessed 12 Feb 2024] Google Scholar
Typ dokumentu
Bibliografia
Identyfikator YADDA
bwmeta1.element.baztech-d1c67f75-4138-4f83-acd3-b21bd7ed923a