Stare piece wapiennicze w krajobrazie Jury Krakowsko-Częstochowskiej jako element dziedzictwa górniczego

• Autorzy: Krzeczyńska Monika , Woźniak Paweł , Kaczmarzyk Ewa , Głowacki Marian

Warianty tytułu

EN

Old lime kilns in the Krakow-Częstochowa Jura landscape as an element of the mining heritage

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Tradycje przemysłu wapienniczego sięgają odległych czasów. Wapno, jako spoiwo zapraw budowlanych i farb używane jest już od kilku tysiącleci. Stare piece wapienne i towarzyszące im wyrobiska spotykane na Wyżynie Krakowsko-Częstochowskiej (a zwłaszcza w jej północnej części) doskonale nadają się do zagospodarowania i wykorzystania w przyszłości jako miejsca edukacyjne ułatwiające poznanie i zrozumienie wielu procesów kształtujących powierzchnię Ziemi, w tym poprzez gospodarczo-przemysłową działalność człowieka. Znane są już ciekawe, krajowe przykłady dostosowania obiektów przemysłu wapienniczego do realizacji funkcji rekreacyjno-poznawczych. Najwięcej jest ich w Sudetach. Autorzy referatu mają nadzieję, że w nieodległej przyszłości dołączy do nich przynajmniej jeden z jurajskich wapienników z okolicy Olsztyna, Rudnik, Częstochowy, Złotego Potoku, Mstowa, Kusiąt lub Choronia.

EN

The traditions of the lime industry date back to distant times. Lime has been used as a binder of building mortars and paints for several millennia. Old lime kilns and the accompanying excavations found in the Kraków-Częstochowa Upland (especially in its northern part) are perfect for development and future use as educational places facilitating the knowledge and understanding of many processes shaping the Earth's surface, including economic and industrial activities of humans. Interesting local examples of adapting lime industry facilities aimed at enhancing recreation and cognitive functions are well recognized. Most of them are in the Sudetes. The authors of the paper hope that in the near future one of the Jurassic lime kilns in the vicinity of Olsztyn, Rudnik, Częstochowa, Złoty Potok, Mstów, Kusiąt or Choroń will also soon become recognizable.

Słowa kluczowe

PL

przemysł wapienniczy; piec wapienniczy; edukacja; rekreacja; Wyżyna Krakowsko-Częstochowska

EN

lime industry; lime kiln; education; recreation; Kraków-Częstochowa Upland

• Wydawca: Stowarzyszenie Naukowo-Edukacyjne Terra Minera
• Czasopismo: Hereditas Minariorum
• Rocznik: 2020
• Tom: Vol. 6
• Strony: 25--32
• Opis fizyczny: Bibliogr. 12 poz.

Twórcy

autor

Krzeczyńska Monika

• Muzeum Geologiczne, Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy w Warszawie

autor

Woźniak Paweł

• Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy, Oddział Górnośląski w Sosnowcu

autor

Kaczmarzyk Ewa

• Muzeum Częstochowskie

autor

Głowacki Marian

• Częstochowskie Towarzystwo Naukowe

Bibliografia

• BABIŃSKA H., 1978. Rola przemysłu w kształtowaniu potencjału gospodarczego i w rozwoju społecznym województwa częstochowskiego. Ziemia Częstochowska, 12: 241–252. Częstochowa.
• DOMASŁOWSKI W., 2014. Wapno dyspergowane – spoiwo zapraw i farb. Wyd. Nauk. Uniw. Mikołaja Kopernika: 9–17. Toruń.
• GŁOWACKI M., 2013. Tajemnice Złotej Góry. [W:] Antoniewicz M., Majkowski G. (red.): Ziemia Częstochowska, 39. Częstoch. Tow. Nauk. AJD: 104–114. Częstochowa.
• GORZKOWSKI R., MACIEJAK K., 2006. Złotoryja i okolice – przewodnik. Tow. Miłośn. Ziemi Złotoryjskiej. Złotoryja.
• HOZAKOWSKI A., 1976. Rozwój gospodarczy Częstochowy w 30-leciu PRL. Ziemia Częstochowska, 11: 29–42. Częstochowa.
• KASIG W., WEISKORN B., 1992. Zur Geschichte der deutschen Kalkindustrie und ihrer Organisationen. Beton-Verlag. Düsserdorf.
• KASPRZYK P., 2006. Przemysł wapienniczy a środowisko. Ekologia i Technika. Wyd. Bydg. Tow. Nauk., 4: 143–148. Bydgoszcz.
• KASPRZYK P., 2007. Krajobrazowe i kulturowe kierunki rekultywacji terenów poprzemysłowych na przykładach z przemysłu cementowo-wapienniczego. [W:] Buczkowski R. (red.): Osiągnięcia proekologiczne w przemyśle i technice, VIII Ogólnopolska Konferencja Naukowo-Techniczna, Wyd. UMK: 263–274. Toruń.
• KASPRZYK P., 2010. Obiekty dawnej eksploatacji surowców wapiennych jako elementy terenów edukacyjno-rekreacyjnych. Problemy Ekologii Krajobrazu, 27: 441–445. Biała Podlaska.
• PASZKIEWICZ A.E., 2005. Dzieje wapna na ziemiach polskich. [W:] Inżynierowie polscy w XIX i XX wieku, 8: 9–153. Wydawnictwo Retro-Art. Warszawa.
• SZYMAŃSKI S., 1966. Budownictwo z wapienia jurajskiego w Częstochowie. [W:] Błaszczyk W. (red.): Rocznik Muzeum w Częstochowie, 2: 111–142. Częstochowa.
• WALLMAN S., 1947. Rys historyczny życia gospodarczego Częstochowy (do roku 1934). Ziemia Częstochowska, 3, 2: 7–86. Częstochowa.