Zastosowanie metody River Habitat Survey w ocenie i klasyfikacji stanu hydromorfologicznego rzek i potoków południowej Polski, zgodnej z wymaganiami Ramowej Dyrektywy Wodnej

• Autorzy: Bielak S. R. , Baran K. , Kulig N. , Ścieńska E.

Warianty tytułu

EN

Application of the River Habitat Survey method to assessment and classification of hydromorphological state of rivers and streams in south Poland, in accordance with requirements of the water framework directive

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Zgodnie z zapisami Ramowej Dyrektywy Wodnej kraje członkowskie UE zobowiązane są do 2015 r. osiągnąć co najmniej dobry stan ekologiczny wód płynących. Jednym z trzech podstawowych składników oceny takiego stanu jest określenie warunków hydromorfologicznych panujących w korytach i dolinach rzecznych. W niniejszym artykule podjęto próbę wykazania stopnia przydatności do tego typu ocen brytyjskiej metody badawczej River Habitat Survey (RHS), która jest coraz częściej stosowana w Polsce do klasyfikacji stanu ekologicznego wód powierzchniowych z punktu widzenia ich aktualnego stanu hydromorfologicznego. Badania terenowe przeprowadzono na czterech wyżynnych oraz nizinnych rzekach lub potokach południowej Polski, przy czym każdy badany ciek należał do innego typu abiotycznego. Badania wykazały zarówno zalety, jak i wady metody RHS, natomiast wyniki oceny wskazały na potrzebę rozwoju tej metody przez jej rozbudowę o nie uwzględnianą dotychczas charakterystykę reżimu hydrologicznego.

EN

In accordance with legacy of the Water Framework Directive membership countries of the EU are obliged to reach at least good ecological state of running waters until 2015. One of the three basic components of assessing ecological state is the determination of hydromorphological conditions occurring in river channels and valleys. In this paper an effort has been taken to check usefulness for such evaluations River Habitat Survey (RHS) – British research method, which is used in Poland for classification of ecological quality of surface waters from the view-point of their actual hydromorphological state. Research was conducted in four upland and lowland rivers and streams of south Poland while each watercourse belonged to another abiotic type. The research released both advantages and disadvantages of the RHS method whereas results of this evaluation pointed at need of developing this method by adding to it, not regarded as yet, the characteristic of hydrological regime.

Słowa kluczowe

PL

stan hydromorfologiczny; River Habitat Survey; ramowa dyrektywa wodna; rzeka; potok

EN

hydromorphological state; River Habitat Survey; Water Framework Directive; river; stream

• Wydawca: Wydawnictwo Politechniki Krakowskiej im. Tadeusza Kościuszki
• Czasopismo: Czasopismo Techniczne. Środowisko
• Rocznik: 2012
• Tom: R. 109, z. 2-Ś
• Strony: 3--16
• Opis fizyczny: Bibliogr. 16 poz., il., wykr., tab.

Twórcy

autor

Bielak S. R.

• Instytut Inżynierii i Gospodarki Wodnej, Wydział Inżynierii Środowiska, Politechnika Krakowska

autor

Baran K.

• Wydział Inżynierii Środowiska, Politechnika Krakowska

autor

Kulig N.

• Wydział Inżynierii Środowiska, Politechnika Krakowska

autor

Ścieńska E.

• Wydział Inżynierii Środowiska, Politechnika Krakowska

Bibliografia

• [1] Baran K., Ocena stanu hydromorfologicznego rzeki San metodą River Habitat Survey, praca dyplomowa (materiały niepublikowane), Wydział Inżynierii Środowiska Politechniki Krakowskiej, Kraków 2012.
• [2] Dyrektywa 2000/60/WE Parlamentu Europejskiego z dnia 23 października 2000 r. ustanawiająca ramy wspólnotowego działania w dziedzinie polityki wodnej. Dziennik Urzędowy Wspólnot Europejskich L 327/1 z 22.12.2000, 275-346.
• [3] Opracowanie analizy presji i wpływów zanieczyszczeń antropogenicznych w szczegółowym ujęciu Jednolitych Części Wód Powierzchniowych i Podziemnych dla potrzeb opracowania programów działań i planów gospodarowania wodami, Raport końcowy (maszynopis), Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej, Państwowy Instytut Geologiczny, Instytut Ochrony Środowiska, Kraków 2007.
• [4] Kulig N., Hydromorfologiczna ocena jakości rzeki Wisłoki metodą River Habitat Survey, praca dyplomowa (materiały niepublikowane), Wydział Inżynierii Środowiska Politechniki Krakowskiej, Kraków 2012.
• [5] Plan gospodarowania wodami na obszarze dorzecza Wisły, Krajowy Zarząd Gospodarki Wodnej, Warszawa 2011.
• [6] Ławniczak A.E., Gebler D., Wspierające elementy hydromorfologiczne, [w:] Ocena stanu ekologicznego wód zlewni rzeki Wel. Wytyczne do zintegrowanej oceny stanu ekologicznego rzek i jezior na potrzeby planów gospodarowania wodami w dorzeczu, Soszka H. (red.)., Wyd. Instytutu Rybactwa Śródlądowego, Olsztyn 2011, 127-139.
• [7] Nachlik E. (red.), Identyfikacja i ocena oddziaływań antropogenicznych na zasoby wodne zlewni Raby wraz z oszacowaniem ryzyka nieosiągnięcia celów środowiskowych, Inżynieria Środowiska, Monografia 340, Wydawnictwo Politechniki Krakowskiej, Kraków 2006.
• [8] Nachlik E. (red.), Identyfikacja i ocena oddziaływań antropogenicznych na zasoby wodne dla wskazania części wód zagrożonych nieosiągnięciem celów środowiskowych, Inżynieria Środowiska, Monografia 318, Wydawnictwo Politechniki Krakowskiej, Kraków 2004.
• [9] Raven P.J., Holmes N.T.H., Dawson F.H., Everard M., Quality assessment using River Habitat Survey data, [w:] Aquatic Conservation: Marine and Freshwater Ecosystems 8: 477-499, John Wiley & Sons, Ltd., Great Britain, 1998, 477-499.
• [10] Raven P., Holmes N., Dawson H., Ławniczak A., Bulánková E., Topercer J., Lewin I., River Habitat and Macrophyte Surveys in the High Tatra Mountains of Slovakia and Poland, United Kingdom Environment Agency Report, Bristol, Great Britain 2011.
• [11] Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 listopada 2011 r. w sprawie sposobu klasyfikacji stanu jednolitych części wód powierzchniowych oraz środowiskowych norm jakości dla substancji priorytetowych. Dz. U. Nr 257, poz. 1545.
• [12] Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 listopada 2011 r. w sprawie klasyfikacji stanu ekologicznego, potencjału ekologicznego i stanu chemicznego jednolitych części wód powierzchniowych. Dz. U. Nr 258, poz. 1549.
• [13] Szoszkiewicz K., Zgoła T., Giełczewski M., Stelmaszczyk M., Zastosowanie metody River Habitat Survey do waloryzacji hydromorfologicznej i oceny skutków planowanych działań renaturyzacyjnych, Nauka Przyroda Technologie, Tom 3, Zeszyt 3 (103), Wydawnictwo Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu, Poznań 2009.
• [14] Szoszkiewicz K., Zgoła T., Jusik S., Hryc-Jusik B., Dawson F.H., Raven P., Hydromorfologiczna ocena wód płynących. Podręcznik do badań terenowych według metody River Habitat Survey w warunkach Polski, Wydawnictwo Naukowe Bogucki, Poznań-Warrington 2011.
• [15] Ścieńska E., Ocena stopnia przekształceń antropogenicznych w hydromorfologii rzeki Biała Tarnowska, praca dyplomowa (materiały niepublikowane), Wydział Inżynierii Środowiska Politechniki Krakowskiej, Kraków 2012.
• [16] Wasilewicz M., Oglęcki P., Porównanie wybranych metod oceny stanu ekologicznego rzek na przykładzie badań Środkowej Wkry, Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich nr 2006/ 4 (3), Kraków 2006, 171-178.