Post-war modernist architecture in Poland as part of the European heritage of twentieth-century concrete-based architecture

• Autorzy: Ciarkowski Błażej

Identyfikatory

DOI

10.4467/2353737XCT.19.077.10856

Warianty tytułu

PL

Architektura powojennego modernizmu w Polsce jako część europejskiego dziedzictwa XX-wiecznej architektury betonowej

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

The architectural heritage of post-war modernism in Poland is often named a “dissonant” or “unwanted heritage”. Its evaluation and interpretation is often ambiguous, whereas the social reception, in spite of the growing common awareness of the matter, very diversified. A proper assessment of the phenomenon requires analysis against the background of twentieth-century European architecture. The InnovaConcrete project is comprised of multidisciplinary studies on strategies for the preservation of concrete-based heritage which provide for identification of the most valuable assets in Europe. The aim of this paper is to place the local Polish cultural heritage of twentieth-century architecture against the broad context of global and universal values and to present the methodology of the research.

PL

Architektoniczne dziedzictwo powojennego modernizmu w Polsce często bywa określane jako “kłopotliwe” bądź “niechciane dziedzictwo”. Jego ocena i interpretacja są niejednoznaczne, a społeczna recepcja, pomimo rosnącej powszechnej świadomości, bardzo zróżnicowana. Właściwa ocena zjawiska wymaga analizy na tle europejskiej architektury XX wieku. Projekt InnovaConcrete obejmuje multidyscyplinarne badania nad strategiami zachowania dziedzictwa architektury betonowej, które przewidują identyfikację najbardziej wartościowych obiektów w Europie. Celem niniejszego artykułu jest umiejscowienie lokalnego dziedzictwa kulturowego architektury XX-wieku w szerokim kontekście wartości globalnych i uniwersalnych oraz prezentacja metodologii badań.

Słowa kluczowe

EN

concrete-based architecture; post-war modernism; socialist modernism; conservation; 20th century heritage

PL

architektura betonowa; powojenny modernizm; socmodernizm; konserwacja; dziedzictwo XX w.

• Wydawca: Wydawnictwo Politechniki Krakowskiej im. Tadeusza Kościuszki
• Czasopismo: Technical Transactions
• Rocznik: 2019
• Tom: Vol. 116, iss. 8
• Strony: 5--17
• Opis fizyczny: Bibliogr. 26 poz., fot.

Twórcy

autor

Ciarkowski Błażej

• Institute of the History of Art, Faculty of Philosophy and History, University of Lodz

Bibliografia

• [1] Basista A., Betonowe dziedzictwo. Architektura w Polsce czasów komunizmu, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa–Kraków 2001.
• [2] Brzozowski W., Konstrukcje nowych przystanków na warszawskiej linii średnicowej, Inżynieria i Budownictwo 5/1964, 158–163.
• [3] Ciarkowski B., Odcienie szarości. Architekci i polityka w PRL-u, Wyd. Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2017.
• [4] Czarnecki M., Formy ekspresyjne jako przykład twórczych dążeń w architekturze powojennego modernizmu w Polsce, [in:] Architektura XX wieku i jej waloryzacja w Gdyni i w Europie, eds. M. Sołtysik, R. Hirsch, Urząd Miasta Gdyni, Gdynia 2017, 209–214.
• [5] Czarnecki M., Pierwsze w Polsce: Łódzki Pałac Sportu, Architektura – Murator 6/2012, 24-25.
• [6] Drewnowski J., Dobryń E., Zimny J., Magazyn książek Biblioteki Uniwersyteckiej w Łodzi, Przegląd Budowlany 5/1956, 188–198.
• [7] Dumnicki J., Pietraszun M., Budownictwo przemysłu i transportu, [in:] Budownictwo i architektura w Polsce 1945–1966, ed. J. Zachwatowicz, Warszawa 1968, 28–35.
• [8] Forty A., Concrete and Culture. A Material History, Reaktion Books, London 2016.
• [9] Grabowska-Hawrylak J., Zespół mieszkaniowo-usługowy przy pl. Grunwaldzkim we Wrocławiu, Architektura 10/1973, 376–380.
• [10] Hala Stulecia we Wrocławiu: konserwatorski plan zarządzania, eds. J. Ilkosz, H. Cervinkova, J. Grajewski, J. Urbanik, Muzeum Architektury we Wrocławiu, Wrocław 2016.
• [11] Huber W., Central Railway Station in Warsaw Outdoes Its Western Cousins, [in:] AR/PS: the architecture of Arseniusz Romanowicz and Piotr Szymaniak, ed. G. Piątek, Centrum Architektury, Warszawa 2013, 202–209.
• [12] Orlik E.R., Biblioteka Uniwersytecka w Łodzi, Architektura 9/1961, 331–339.
• [13] Romanowicz A., Przystanki ruchu podmiejskiego w Warszawie: Ochota, Śródmieście, Powiśle, Architektura 1/1964, 9–12.
• [14] Roszkowski Z., Fabryka mebli w Wyszkowie, Architektura 5–6/1967, 207–210.
• [15] Rozenau-Rybowicz A., Szlenk-Dziubek D., Białoskórski P., Atlas dóbr kultury współczesnej województwa małopolskiego, Urząd Marszałkowski Województwa Małopolskiego, Kraków 2009.
• [16] Szafer T.P., Nowa architektura polska. Diariusz lat 1971–1975, Arkady, Warszawa 1979.
• [17] Szafer T.P., Współczesna architektura polska, Arkady, Warszawa 1988.
• [18] Świdrak M., Jak młody może być zabytek? Przesłanki normatywne do stwierdzenia „dawności” zabytków nieruchomych, Ochrona dziedzictwa kulturowego 3/2017, 87–94.
• [19] Trammer H., Architektura Arseniusza Romanowicza na tle uwarunkowań epoki, doctoral thesis manuscript, Warszawa 2016.
• [20] Trzeciak P., Przygody architektury XX wieku, Nasza Księgarnia, Warszawa 1974.
• [21] Wacław Zalewski – intuicja inżyniera. Rozmawiała Maja Mozga-Górecka, Architektura – Murator 4/2013, 30–36.
• [22] Weber Z., Przekrycia powierzchniowe w formie paraboloidy hiperbolicznej o zakrzywionych krawędziach, Architektura 10/1962, 397–399.
• [23] Wirszyłło R., Zieliński Z., Hale sportowe ostatniego pięciolecia, Architektura 11/1957, 417–422.
• [24] Włodarczyk M., Architektura lat 60-tych w Krakowie, Kraków 2006.
• [25] http://innovaconcrete.eu (access: 10.07.2019)
• [26] htttp://runotex.pl (access: 10.07.2019)

Uwagi

EN

Section "Architecture and urban planning"

PL

Opracowanie rekordu w ramach umowy 509/P-DUN/2018 ze środków MNiSW przeznaczonych na działalność upowszechniającą naukę (2019).