Waloryzacja zwałowisk odpadów pogórniczych z kopalń Katowickiego Holdingu Węglowego S.A.

• Autorzy: Probierz K. , Gawor Ł. , Jonczy I. , Marcisz M.

Identyfikatory

DOI

10.1515/gospo-2017-0006

Warianty tytułu

EN

Valorization of coal mining waste dumps from he mines of Katowicki Holding Węglowy

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Na obszarze Górnośląskiego Zagłębia Węglowego zinwentaryzowano ponad 220 zwałowisk odpadów po górnictwie węgla kamiennego. Ze względu na znaczne zawartości substancji węglowej w odpadach, obiekty te mogą stanowić perspektywiczne złoża wtórne. W celu określenia możliwości odzysku podjęto próbę powiązania jakości węgla w złożach oraz w materiale odpadowym. Kolejnym istotnym krokiem jest rekultywacja oraz zagospodarowanie zwałowisk po zakończeniu efektywnych procesów odzysku. Badania miały na celu inwentaryzację, skartowanie oraz waloryzację zwałowisk po górnictwie węgla kamiennego z kopalń Katowickiego Holdingu Węglowego S.A. (KHW S.A.), pod kątem rekultywacji i zagospodarowania badanych obiektów oraz określenia potencjalnych możliwości odzysku węgla ze zwałowisk. Waloryzacja zwałowisk pogórniczych została wykonana z wykorzystaniem autorskiej metodologii, uwzględniającej zagadnienia rekultywacji, zagospodarowania, dostępności oraz zagrożeń środowiskowych. Określono kierunki rekultywacji technicznej (przykładowo obiekty krajobrazowe, zwałowiska stołowe) i biologicznej (np. kierunek leśny – zadrzewienie), rekultywacja mieszana (zadarnienie i zadrzewienie, zadarnienie, brak rekultywacji), oceniono dostępność w odniesieniu do otwarcia/zamknięcia terenu zwałowiska oraz rodzaju dróg prowadzących do obiektu. Powiązanie jakości węgla w złożach eksploatowanych przez kopalnie KHW S.A. i węgla w materiale odpadowym zwałowisk pozwoliło na ocenę możliwości bardziej efektywnego odzysku z nich węgla.

EN

The cataloging of over 220 coal mining dumping grounds after hard coal mining was carried out on the area of the Upper Silesian Coal B asin (USCB ). Considering the significant content of coal particles in the waste, these object may be perceived as perspective anthropogenic deposits. In order to define the possibilities of recovery, an attempt of linking the quality of coal in the deposit and the in waste material was performed. Another step is the reclamation and use of dumping grounds after completing effective recovery processes. The purpose of the research was the cataloging, mapping and valorization of coal mining waste dumps from Katowicki Holding Węglowy coal mines, for the needs of reclamation and management of examined objects and defining the potential recovery of coal from the dumps. The valorization of the post-mining waste dumps was done with the use of original methodology, considering the problems of: reclamation, management, accessibility of the dumps as well as environmental hazards. The directions of the technical reclamation (e.g. landscape objects, tabular dumps) and biological reclamation (e.g. forest direction, mixed reclamation (grass and tree reclamation), grass cultivation, lack of reclamation) were defined. Accessibility with regard to open access/closing of the dump area and the roads leading towards the object were evaluated. The connection of coal quality in the deposits of KHW S.A. and in waste material enabled the definition and evaluation of the potential possibilities of recovery of coal from the post mining dumping grounds.

Słowa kluczowe

PL

Górnośląskie Zagłębie Węglowe; węgiel kamienny; zwałowisko odpadów; odpady pogórnicze; waloryzacja odpadów

EN

Upper Silesian Coal Basin; hard coal; waste dump; mining waste; waste valorization

• Wydawca: Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN ; Komitet Zrównoważonej Gospodarki Surowcami Mineralnymi PAN
• Czasopismo: Gospodarka Surowcami Mineralnymi
• Rocznik: 2017
• Tom: T. 33, z. 1
• Strony: 35--50
• Opis fizyczny: Bibliogr. 16 poz., rys., tab.

Twórcy

autor

Probierz K.

• Instytut Geologii Stosowanej, Wydział Górnictwa i Geologii, Politechnika Śląska, Gliwice

autor

Gawor Ł.

• Instytut Geologii Stosowanej, Wydział Górnictwa i Geologii, Politechnika Śląska, Gliwice

autor

Jonczy I.

• Instytut Geologii Stosowanej, Wydział Górnictwa i Geologii, Politechnika Śląska, Gliwice

autor

Marcisz M.

• Instytut Geologii Stosowanej, Wydział Górnictwa i Geologii, Politechnika Śląska, Gliwice

Bibliografia

• [1] Gawor i in. 2014 – Gawor, Ł., Warcholik, W. i Dolnicki, P. 2014. Możliwości eksploatacji złóż wtórnych (zwałowisk pogórniczych) jako przykład zmian w sektorze przemysłu wydobywczego [W:] Zioło Z ., Rachwał T. red. Prace Komisji Geografii Przemysłu Polskiego Towarzystwa Geograficznego t. 27, s. 255–265.
• [2] Gawor, Ł. 2008. Wpływ uregulowań prawnych na rekultywację i zagospodarowanie zwałowisk pogórniczych na przykładzie GZW i Zagłębia Ruhry. Rozprawa doktorska, Politechnika Śląska, Gliwice.
• [3] Gawor, Ł. 2014. Coal mining waste dumps as secondary deposits exemplified on Upper Silesian Coal Basin and Lublin Coal Basin. Geology, Geophysis and Environment t. 40(3), s. 285–289.
• [4] Gawor, Ł. i Kwaśny, M. 2015. Prediction of coal quality in the waste material disposed on chosen coal mining waste dumps in Upper Silesian Coal Basin. Geonica 1, s. 29–32.
• [5] Gawor, Ł. i Marcisz, M. 2014. Geoheritage and industrial heritage of post–mining areas exemplified on Upper Silesian Coal basin (southern Poland). Book of Abstracts Geotour & IRSE, Miskolc, Hungary.
• [6] Gawor, Ł. i Marcisz, M. 2015. Inventarization and mapping of coal mining dumping grounds in Upper Silesian Coal Basin and their evaluation as anthropogenic secondary resources. Proceedings of 12th Mining & Geotechnology Conference “44th Jump over the leather skin”, Kortnik J. red., Ljubljana, s. 44–47.
• [7] Góralczyk, S. i Baic, I. 2009. Odpady z górnictwa węgla kamiennego i ich możliwości gospodarczego wykorzystania. Polityka Energetyczna – Energy Policy Journal t. 12.
• [8] Góralczyk, S. 2011. Gospodarka surowcami odpadowymi z węgla kamiennego. Instytut Mechanizacji Budownictwa i Górnictwa Skalnego, Warszawa.
• [9] Patrzałek, A . 2006. O cena procesu rekultywacji biologicznej zwałowisk odpadów po przemyśle górniczym i hutniczym. Górnictwo i Geologia t. 1, z 3, Gliwice, s. 33–48.
• [10] Patrzałek, A . i Gawor, Ł. 2008. Uregulowania prawne a praktyka rekultywacji i zagospodarowania zwałowisk po górnictwie węgla kamiennego. Zeszyty Naukowe Politechniki Śląskiej, seria Górnictwo z. 285, s. 199–208.
• [11] Probierz i in. 2012 – Probierz, K., Marcisz, M. i Sobolewski, A . 2012. Od torfu do węgli koksowych monokliny Zofiówki w obszarze Jastrzębia (południowo-zachodnia część Górnośląskiego Zagłębia Węglowego). Zabrze: Wyd. IChPW.
• [12] Sikorska-Maykowska, M. red. 2001. Waloryzacja środowiska przyrodniczego i identyfikacja jego zagrożeń na terenie województwa śląskiego. PIG i U MWŚ, Warszawa.
• [13] Szczepańska, J. i Twardowska, I. 1999. Distribution and environmental impact of coal mining wastes in Upper Silesia, Poland. Environ. Geol. 38, 3, s. 249–258.
• [14] Szczepańska J. & Twardowska I., 2004. Mining waste [W:] Twardowska et al. red. Solid waste: assessment, monitoring and remediation, Elsevier, Amsterdam, s. 319–386.
• [15] [Online] Dostępne w: www.khw.pl [Dostęp: 10.07.2016].
• [16] Zásterová i in. 2015 – Zásterová, P., Marschalko, M., Niemiec, D., Durdáka, J., B ulko, R . i Vlcekb, J. 2015. Analysis of Possibilities of Reclamation Waste Dumps after Coal Mining [W:] Procedia Earth and Planetary Science 15.

Uwagi

PL

Opracowanie ze środków MNiSW w ramach umowy 812/P-DUN/2016 na działalność upowszechniającą naukę (zadania 2017).