Wybrane przykłady transformacji zespołów poprzemysłowych

• Autorzy: Gyurkovich Mateusz

Identyfikatory

DOI

10.17425/WK57TRANSFORMATION

Warianty tytułu

EN

Selected examples of the transformation of post-industrial complexes

• Języki publikacji: PL EN

Abstrakty

PL

Miasta nieustannie się zmieniają. Rozwijają się, upadają, by potem znów się podźwignąć i prosperować na nowo. W ciągu poprzednich dwóch stuleci ten rozwój był w dużej mierze uzależniony od przemysłu. Przyniósł on między innymi dewastację i skażenie wielu terenów, które niegdyś peryferyjne, nagle zdecydowanie zyskały na „centralności”, wobec procesów metropolizacji i eksurbanizacji. Wiele spośród obiektów opuszczonych z różnych przyczyn przez pierwotnych użytkowników, zwłaszcza z XIX, czy pierwszych dekad XX wieku, w których działalność przemysłowa była niegdyś realizowana, to godne uwagi, uznane za zabytki struktury. Konieczność ich ochrony jest niepodważalna. Rewitalizacja obszarów poprzemysłowych to priorytet w wielu miastach europejskich, zwłaszcza wobec konieczności utrzymania zrównoważonego rozwoju kontynentu. W artykule przedstawiono studium kilku przypadków adaptacji poprzemysłowych obiektów i zespołów do różnych funkcji, dzięki którym było możliwe ocalenie cennego dziedzictwa architektoniczno-urbanistycznego minionej epoki.

EN

Cities change constantly. They develop, they fall, only to lift themselves up again and prosper anew. Over the course of the past two centuries this development has largely been dependent on industry. It brought with it, among other things, the devastation and pollution of numerous areas, which – although once peripheral – suddenly increased their “centrality”, in light of metropolisation and exurbanisation processes. Many of the buildings that were abandoned for various reasons by their original owners, particularly those from the nineteenth or the first decades of the twentieth century, which once housed industrial operations, are notable structures that have been acknowledged as heritage sites. The necessity to protect them is indisputable. The revitalisation of post-industrial areas is a priority in many European cities, particularly in the face of the necessity of maintaining the continent’s sustainable development. In the article the author presents a study of a number of cases of the adaptation of post-industrial structures and complexes to various functions, thanks to which it was possible to save the valuable architectural and urbandesign- related heritage of a bygone era.

Słowa kluczowe

PL

rewitalizacja; dziedzictwo przemysłowe; architektura XIX w.; architektura XX w.; kontekst historyczny; rozwój zrównoważony; miasto europejskie

EN

revitalisation; industrial heritage; nineteenth-century architecture; twentieth-century architecture; contemporary works; historical context; sustainable development; European city

• Wydawca: Zarząd Główny Stowarzyszenia Konserwatorów Zabytków
• Czasopismo: Wiadomości Konserwatorskie
• Rocznik: 2019
• Tom: Nr 57
• Strony: 142--157
• Opis fizyczny: Bibliogr. 48 poz., fot.

Twórcy

autor

Gyurkovich Mateusz

• Instytut Projektowania Urbanistycznego, Wydział Architektury, Politechnika Krakowska

Bibliografia

• [1] 22@Barcelona, 10 Anys de renovació urbana. Ajuntament de Barcelona, Barcelona, 2012.
• [2] Abrahams T. Fondazione Prada in Milan by OMA. Architectural Review, 21 September 2015, online version – www.architectural-review.com – dostęp 10.03.2016.
• [3] Anderola F. et al. Milan architectural guide: 1945–2015. Editore Ulrico Hoepli, Milano, 2015.
• [4] Biere Arenas R., Gyurkovich M.(eds.) Back to the Sense of the City: 11th VCT International monograph book, Year 2016, July, Krakow. CPSV, Barcelona, 2016, online publication: https://upcommons. upc.edu/handle/2117/90350 – dostęp styczeń 2018.
• [5] Burda I. M., Nyka L. Providing Public Space Continuities in Post-Industrial Areas through Remodeling Land/Water Connections. IOP Conf. Ser.: Materials Science and Engineering, 245, 082037, 2017.
• [6] Clos O., Miquel A., de Solà-Morales C., Cadaval E. (eds.) Barcelona, Transformación. Planes y Proyectos. Ajuntament de Barcelona, Barcelona, 2008.
• [7] Domenico R.P. Remaking Italy in the Twentieth Century. Rowman & Littlefi eld, Lanham, 2002.
• [8] Gyurkovich M. 22@Barcelona – the city of Knowledge Civilization. Technical Transactions. Series Architecture no. 4-A /2012, Issue 13, Year 109.
• [9] Gyurkovich M. The Role of Culture in Re-using the Postindustrial Heritage of European Cities. In: Jeleński T., Juchnowicz S., Woźniak-Szpakiewicz E. (eds.) Tradition and Heritage in the Contemporary Image of the City, Vol.2 Practice and Process. Wyd. PK, Kraków, 2014.
• [10] Gyurkovich M. Role of culture in revitalisation of the postindustrial heritage in Poland. In: Reuso.III Congreso Internacional sobre Documentación, Conservación, y Reutilización del Patrimonio Arquitectonico y Paisajistico. UPV, València, 2015.
• [11] Gyurkovich M.(ed.) Hybrid urban structures. Wyd. PK, Kraków, 2016.
• [12] Gyurkovich M. Adaptacje zabytkowych struktur dla nowych potrzeb – część 1, wybrane przykłady z Madrytu. Wiadomości Konserwatorskie 2017;50.
• [13] Gyurkovich M. Sotoca A. Greenery as an element of shaping urban public spaces dedicated to culture – selected examples, Housing Environment 2018;24.
• [14] Gyurkovich M. Sotoca A. Quality of social space in selected contemporary multifamily housing complexes in Poland’s three biggest cities. IOP Materials Science and Engineering vol. 471/ 092009/ 2019.
• [15] Gyurkovich M. Polskie przestrzenie kultury. Wybrane zagadnienia. Wyd. PK, Kraków, 2019.
• [16] Hanzl M. Przestrzenie miasta – o urbanistyce Łodzi. Architektura & Biznes 2014;03.
• [17] Kadłuczka A. Architectural Heritage and New Users. Principles and Doctrines. In: Jasieńko J. (ed.) Structural Analysis of Historical Constructions, SAHC 2012 vol.1. DWE, Wrocław, 2012.
• [18] Koolhaas R. OMA/AMO, Content.Taschen, Köln, 2004.
• [19] Koolhaas R. Śmieciowa przestrzeń. Fundacja Centrum Architektury, Warszawa, 2017.
• [20] Kriken J.L., Enquist P., Rapaport R. City Building. Nine Planning Principles for the Twenty-First Century. Princeton Architectural Press, New York, 2010.
• [21] Lynch K. Obraz miasta. Wydawnictwo Archivolta, Kraków, 2011.
• [22] Mikołajska I., Haupt P. Oslo Revitalization Areas as an Example of Good Quality of Urban Environment. IOP Conf. Ser.: Materials Science and Engineering. 471, 092072, 2019.
• [23] Mironowicz I. Drogi rewitalizacji zdegradowanych struktur miejskich, Architectus 2007;1–2(21–22).
• [24] Mironowicz I. Modele transformacji miast. Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej, Wrocław, 2016.
• [25] Nyka L., Szczepański J. (red.) Kultura dla rewitalizacji > Rewitalizacja dla kultury. CSW ŁAŹNIA, Gdańsk, 2010.
• [26] Ostrowski W. Wprowadzenie do historii budowy miast: ludzie i środowisko. Oficyna Wydawnicza Politechniki Warszawskiej, Warszawa, 1996.
• [27] Palej A. Miasta cywilizacji informacyjnej. Poszukiwanie równowagi pomiędzy światem fi zycznym a światem wirtualnym. Monografia 294, Wyd. PK, Kraków, 2003.
• [28] Parcerisa Bundó J. Barcelona, Urbanisme Segle XX, Vigila el mar, vigila el muntanyes. MONTABER, Barcelona, 2014.
• [29] Paszkowski Z. Miasto idealne w perspektywie europejskiej i jego związki z urbanistyką. Universitas, Kraków, 2011.
• [30] Przesmycka E. Problemy rewitalizacji zabytkowych centrów miast. W: Halicka A. (red.) Budownictwo na obszarach zurbanizowanych: nauka, praktyka, perspektywy. Wyd. Politechniki Lubelskiej, Lublin, 2014.
• [31] Rasmussen S.E. Odczuwanie architektury. murator, Warszawa, 1999.
• [32] Rykwert J. Pokusa miejsca. Przeszłość i przyszłość miast. MCK, Kraków, 2013.
• [33] Sagnard A. La fondation Prada a-t-elle mieux compris que les autres l’art contemporain? – www. o.nouvelobs.com/art-design/20160311.OBS6255 – dostęp 15.09.2016.
• [34] Schneider-Skalska G. Rewitalizacja obszarów poprzemysłowych. W: Halicka A. (red.) Budownictwo na obszarach zurbanizowanych: nauka, praktyka, perspektywy. Wyd. Politechniki Lubelskiej, Lublin, 2014.
• [35] Schneider-Skalska G. The Form of Urban Structures – Constacy or Changeability, Rigour or Freedom? Technical Transactions, Series A, no 1-A/2014, Year 111.
• [36] de Solà-Morales M. Deu Lliçons sobre Barcelona. COAC, Barcelona, 2011.
• [37] Stephens S. Prada Tower by OMA. Architectural Record, May 30 2018, www.architecturalrecord. com/articles/13454-prada-tower-by-oma?v=preview– dostęp luty 2019.
• [38] Stępień A. Bit architektury. Architektura & Biznes nr 11/’11.
• [39] Toffler A. Trzecia fala. PIW, Warszawa, 1997.
• [40] Wdowiarz-Bilska M. Techno-polis: idea struktura przestrzeń. Wyd. PK, Kraków, 2017.
• [41] Węcławowicz-Gyurkovich E. Architektura najnowsza w historycznym środowisku miast europejskich. Wyd. II, Wyd. PK, Kraków, 2018.
• [42] Wojnarowska A. Rewitalizacja zdegradowanych obszarów miejskich. Przykłady praktyczne. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź, 2011.
• [43] Wycichowska B. Nowe „Serce” dla Łodzi. Projekt na miarę XXI wieku. Czasopismo Techniczne, Seria A, z.4-A/ 2008.
• [44] Wycichowska B. Uncertain Future of the City. The example of Łódź. Technical Transactions Series A, 1-A/2/ 2012, Issue 1, Year 109.
• [45] Wycichowska B. Unsustainable revitalization – the problem of Łódź. Technical Transactions, Series A, no.3-A/ 2012, Issue 12, Year 109.
• [46] Ziobrowski Z. Urbanistyczne wymiary miast. IRM, Kraków, 2012.
• [47] Zuziak Z.K. Strategie rewitalizacji przestrzeni śródmiejskiej. Wyd. PK, Kraków, 1998.
• [48] Zuziak Z.K. Revitalization of cities and the theory of urbanism. Technical Transactions, Series A, no. 3A/2012, Issue 12, Year 109.

Uwagi

PL

Opracowanie rekordu w ramach umowy 509/P-DUN/2018 ze środków MNiSW przeznaczonych na działalność upowszechniającą naukę (2019).