Mobilność i biodostępność metali ciężkich w środowisku glebowym

• Autorzy: Niesiobędzka K.

Warianty tytułu

EN

The mobility and bioavailability of heavy metals in soil environment

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Badaniami objęto gleby porośnięte roślinnością trawiastą, stanowiące naturalne pastwiska, rozpościerające się wokół Warszawy w promieniu około 10 km. Wytypowano 14 punktów poboru, nieleżących w bliskim sąsiedztwie dużych szlaków komunikacyjnych (w celu wyeliminowania bezpośredniego wpływu motoryzacji). Pobraną glebę (warstwa 0¸20 cm) suszono w temperaturze pokojowej i przesiewano przez sito o rozmiarze 1 mm (materiał do analizy chemicznej) w celu usunięcia kamieni i resztek korzeni. Zakres badań obejmował analizę fizykochemiczną gleb, oznaczenie całkowitych stężeń metali ciężkich (Cu, Pb, Zn) oraz ich form biodostępnych. W ramach przeprowadzonych badań oznaczono całkowite stężenia wybranych metali ciężkich, takich jak: Pb, Cu, Zn, oraz ich form biodostępnych. Na podstawie wyników przeprowadzonej analizy dokonano charakterystyki fizykochemicznej gleb. Stężenia metali ciężkich w glebach oscylowały na poziomie wartości określanych jako tzw. tło geochemiczne. Średni udział form biodostępnych metali ciężkich w ogólnej ich zawartości zmieniał się w następującym porządku: Cu > Zn > Pb. Stwierdzono istotne korelacje pomiędzy stężeniami form biodostępnych a całkowitymi stężeniami metali ciężkich w glebach (z wyjątkiem ołowiu) oraz niektórymi parametrami fizykochemicznymi gleb.

EN

The metal pollution in soil can be brought about by several anthropogenic activities such as sewage sludge application, mining and smelting operations and application of commercial fertilizers. In recent years, trace metals accumulation in plants has been a serious environmental concern, primarily because their uptake by plants from contaminated soils is the principal process by which trace metals enter the food chain. The total content of trace metals in soils is a very poor indicator of their bioavailability. The heavy metals may occur in differently bound fractions in the soil, and their mobility and bioavailability are governed by physical-chemical soil properties. The soil samples used in this study were collected from 14 different rural regions near Warsaw, representing a wide range of chemical and physical properties. They are all from natural uncultivated soils and the samples were taken from the surface layer (0¸20 cm). Physicochemical characteristics of soils were made. Soil parameters: pH, content of organic matter, carbonates, the sum of exchangeable calcium, magnesium, sodium and potassium (S), cation exchange capacity (T), organic carbon (C org.) were determined by standard techniques. The data of total heavy metals concentrations (Pb, Cu and Zn) and their bioavailability forms in soils were presented. The chemical separation of bioavailability forms was based on exstraction with using chelating reagent - 0,05 M EDTA (method reported by A.M. Ure). The total concentrations of heavy metals in the soil and their concentrations in extracts were determined by AAS. The content of heavy metals in studied soils was variable and depended on soil properties but did not exceed the natural level. The percentage of the bioavailability forms in total content of heavy metals followed the sequence: Cu > Zn > Pb. Some correlations between the bioavailability forms concentrations and total concentrations of heavy metals have been found with the exception of Pb. Amount of Cu, Pb and Zn extracted by EDTA was correlated with some physicochemical parameters of soils.

Słowa kluczowe

PL

metale ciężkie; ołów; miedź; cynk; formy biodostępne; gleba

EN

heavy metals; lead; copper; zinc; availability forms; soil

• Wydawca: Wydawnictwo Politechniki Częstochowskiej
• Czasopismo: Inżynieria i Ochrona Środowiska
• Rocznik: 2004
• Tom: T. 7, nr 3/4
• Strony: 393--399
• Opis fizyczny: Bibliogr. 11 poz.

Twórcy

autor

Niesiobędzka K.

• Politechnika Warszawska, Instytut Systemów Inżynierii Środowiska, ul. Nowowiejska 20, 00-653 Warszawa

Bibliografia

• [1] Niesiobędzka K., Specjacja metali ciężkich w aspekcie właściwości gleb, Obieg pierwiastków w przyrodzie, Monografia T.1, IOŚ, Warszawa 2001, 55-61.
• [2] Kabata-Pendias A., Pendias H., Biogeochemia pierwiastków śladowych, WN PWN, Warszawa 1993.
• [3] Niesiobędzka K., Formy biodostępne metali ciężkich w glebach, Chem. Inż. Ekol. 2000, 7, 5, 521-530.
• [4] Tessier A., Campbell P.G.C., Sequential extraction procedure for the speciation of particulate trace metals, Anal. Chem. 1979, 51, 844-851.
• [5] McGrath D., Application of single and sequential extraction procedures to polluted and unpolluted soils, Sei. Total Environ. 1996, 178, 37-44.
• [6] Houba V.J.G., Lexmond Th.M., Novozamsky I., van der Lee J.J., State of the future developments in soil analysis for bioavailability assessment, Sei. Total Environ. 1996, 178, 21-28.
• [7] Lihong Y., Xiaorong W., Hao S., Haishi Z., The efect of EDTA on rare earth elements bioavailability in soil ecosystem, Chemosphere 1999, 38, 12, 2825-2833.
• [8] Mocek A., Drzymała S., Maszner P., Geneza, analiza i klasyfikacja gleb, Wydawnictwo Akademii Rolniczej, Poznań 1997.
• [9] Ure A.M., Single extraction schemes for soil analysis and related applications, Sei. Total Environ. 1996, 178, 3-10.
• [10] Prószyński M., Sposób uziarnienia gruntu-gleby, PIWR, Warszawa 1949.
• [11] Ostrowska A., Gawliński S., Szczubiałka, Metody analizy i oceny właściwości gleb, IOŚ, Warszawa 1991.