Fale chłodu i ciepła w przebiegu rocznym temperatury powietrza w Warszawie (1951-2010)

• Autorzy: Stopa-Boryczka M. , Boryczka J.

Warianty tytułu

EN

Cold and warm waves in annual course of air temperature in Warsaw (1951-2010

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Artykuł dotyczy fal ochłodzeń i ociepleń w przebiegu rocznym temperatury powietrza, które rozpatrzono na podstawie średnich 60-letnich (1951-2010) wartości dobowych z Warszawy Okęcia. Badanie dotyczy ochłodzeń majowych ("zimni święci"), ochłodzenia czerwcowego ("monsun europejski"), ocieplenia jesiennego ("babie lato") oraz sprawdzalności przysłowia dotyczącego temperatury w grudniu (4 i 25 XII). Cykle temperatury powietrza, tj. okresy, amplitudy i fazy, wyznaczono metodą "sinusoid regresji". Na uwagę zasługują cykle 15,2-18,3 dni występujące we wszystkich miesiącach roku; w przybliSeniu 15 dni - w styczniu i listopadzie, 16 dni - w marcu, kwietniu, maju, sierpniu, wrześniu i październiku, 17 dni - w czerwcu i grudniu oraz 18 dni w lutym i lipcu. Fale chłodu i ciepła są wynikiem interferencji cykli o długości kilku i kilkunastu dni temperatury średniej dobowej oraz cykli wieloletnich temperatury średniej miesięcznej. Fale chłodu i ciepła opisano przez odchylenia (reszty) ei wartości zmierzonych temperatury Ti od sinusoidy regresji przebiegu rocznego.

EN

The presented paper deals with cold and warm waves in yearly course of air temperature. These waves were analysed on the basis of 60-year (1951-2010) mean values from meteorological station Warsaw Okęcie. Investigation refers to cold waves in May ("Ice Saints"), "European monsoon" in June, autumnal warming (in Poland called "old woman summer") as well as to verification of Polish proverb dealing the air temperature in December 4th (Barbara) and December 25th (Christmas). Air temperature cycles, i.e. periods, amplitudes and phases, were calculated by using method of "regression sinusoid". Authors stated that 15,2-18,3 day cycles occurred in every months: about 15 days in January and November, about 16 days in March, April, May, August, September and October, about 17 days in June and December, about 18 days in February and July. The cold and warm waves are a result of interference of several days cycles in monthly course of the daily mean temperature and of several years cycles in multiannual course of the monthly mean temperature. The cold and warm waves are described by deviations (rests) e. of measured temperature values T from regression sinusoid of multiannual yearly course.

Słowa kluczowe

PL

dni osobliwe; temperatura powietrza; okresowość; fala ciepła; fala chłodu

EN

singularity analysis; air temperature; periodicity; warm waves; cold waves

• Wydawca: Polskie Towarzystwa Geofizyczne ; Komitet Geofizyki PAN
• Czasopismo: Przegląd Geofizyczny
• Rocznik: 2011
• Tom: Z. 3-4
• Strony: 181--200
• Opis fizyczny: Bibliogr. 17 poz., tab., wykr.

Twórcy

autor

Stopa-Boryczka M.

autor

Boryczka J.

• Zakład Klimatologii UW

Bibliografia

• 1.Boryczka ]., 2010, Metoda]. Boryczki "sinusoid regresji" badań okresowości zmiennych przyrodniczych. [w:] Atlas współzależności parametrów meteorologicznych i geograficznych w Polsce, t. 25, Zmiany klimatu Warszawy i innych miast Europy w XVH-XXI wieku, Wyd. UW, Warszawa.
• 2.Chromov S.R, Mamontova L. J., 1963, Meteorologićeskij slovar, Leningrad, Gidrometeoizdat.
• 3.Chrzanowski J., 1973, Barbara po lodzie. Problemy, 12.
• 4.Degirmendżić J., 2004, Fale termiczne nad Polską w zimie w zależności od pola wiatru w Europie. Prz. Geof., 49, 1-2, 11-23
• 5.Flohn H., 1942, Witterung und Klima in Deutschland. Forschugen zur Deutschen Landeskunde, t. 41,Leipzig, Verlag von S. Hirzel.
• 6.Flohn H., 1954, Witterung und Klima in Metteleuropa,. Forschungen zur Deutschen Landeskunde, t. 78, Stuttgart, S. Hirzel Verlag.
• 7.Glossary of Meteorology, 2000, red. T.S. Glickmann, American Meteorology Society, Boston.
• 8.Gumiński R., 1948, Ludowe prognostyki pogody. Gazeta Obserwatora PIHM, 1, 9, 7-9
• 9.Gumiński R., 1952, Materiały do poznania genezy i struktury klimatu Polski (fakty i problemy). Prz. Geogr., 24, 3, 3-26 oraz przedruk 1998, Prace i Studia Geograficzne, t. 22, WGiSR, Warszawa, 119-144.
• 10.Jones P.D., Jonsson T., Wheeler D., 1997, Extension to the North Atlantic Oscillation using early instrumental pressure observations from Gibraltar and South-West Iceland. Int. J. Climatol., 17, 1433-1450.
• 11.Kossowska-Cezak U., 1994, O "monsunie europejskim". Prz. Geof., 39, 1, 65-73.
• 12.Kuchcik M., 2006, Fale upałów w Polsce w latach 1933-2000. Prz. Geogr., 78, 3, 397-412
• 13.Morawska-Horawska M., 1991, Fale ciepła i chłodu w Krakowie w stuleciu 1881-1980. Wiad. IMGW, 14 (35), 1-4, 127-136
• 14.Słownik meteorologiczny, 2003, red. T. Niedźwiedź, Warszawa, TGeof./IMGW
• 15.Romer E., 1984, Przymrozki majowe. Kosmos, t. 19, 173-200.
• 16.Stopa-Boryczka M., Boryczka J, Tońska M., 2006, Fale chłodu i ciepła w przebiegu rocznym temperatury powietrza w Polsce, [w:] Prognozy pogody w przysłowiach i ich sprawdzalność w Polsce. Materiały Zakładu Klimatologii WGSR UW z X Pikniku Naukowego Radia BIS (3 VI 2006). Wyd. WGiSR UW, Warszawa.
• 17.Tońska M., 2006, Wartość prognostyczna niektórych przysłów dotyczących pogody. Praca magisterska w Zakładzie Klimatologii WGiSR UW