Identyfikatory
Warianty tytułu
Języki publikacji
Abstrakty
Varying frequency of the occurrence of coal interbeds and thin, medium and thick coal beds in the paralic and the limnic coal-bearing series was determined in the Upper Silesian Coal Basin. Thin coal beds occur in the basin most frequently. Typically, the ash content and Zn and Pb content decrease with the increasing thickness of the beds. The highest ash content and content of Zn and Pb occur in thin coal beds, less than 0.3 m thick (especially in the limnic series) and thin beds of coal shales 0.3-0.7 m thick. The average ash content of coal and average content of Zn and Pb mainly reflect a content in thin beds (0.7-1.5 m in the limnic series and below 0.7 m in the paralic series), most frequently occurring in the basin. Variability of Zn and Pb content is closely associated with ash-forming substances in coal. The presently varying levels of concentrations of Zn and Pb in coal beds are assumed to result from sorption-diffusion processes of coal enrichment, which involved the entire thickness in thin beds, though affected only in near-top and near-bottom parts of thick beds.
Badaniami objęto 153 próbki pokładowe węgli, 1185 próbek wiertniczych węgli i 28 próbek łupków węglowych, pobranych z obszaru Górnośląskiego Zagłębia Węglowego. W próbkach oznaczono zapopielenie (500°C) oraz zawartości cynku i ołowiu metodami AAS i XRF. Węgle i łupki węglowe scharakteryzowano z uwzględnieniem podziału pokładów na podzbiory o grubości: < 0,3, 0,3-0,7, 0,7-1,5, 1,51, 4-8 i > 8 m. Ustalono, że w serii paralicznej GZW najczęściej występują pokłady o grubości 0,3-0,7 m (48,28%) i < 0,3 m (30,17%), natomiast w serii limnicznej pokłady o grubości 0,7-1,5 m (44,01 %) i 0,3-0,7 m (29,57%). Pokłady grube (> 4 m) zalegają tylko w serii limnicznej zagłębia. Zapopielenie (11,46%) oraz zawartości w węglach cynku (46 ppm) i ołowiu (25 ppm) są zbliżone do wartości przeciętnych, określonych dla węgli GZW (przez B. Ptak i A. Różkowskŕ, 1995) i dla węgli kamiennych złóż świata (przez J. E. Judowicza i in., 1985). Przeciętne zapopielenie i zawartości oznaczonych metali odzwierciedlają głównie ich zawartości w najczęstszych w Zagłębiu cienkich pokładach (< 0,7 m - w serii paralicznej, 0,7-1,5 m w serii limnicznej). Odnotowano ponadto zależność między zapopieleniem węgli, łupków węglowych oraz zawartości w nich cynku i ołowiu a grubością pokładów. W serii paralicznej zapopielenie węgli oraz zawartości w nich cynku i ołowiu nieznacznie zwiększają się w miarę zwiększania się grubości pokładów. Natomiast w serii limmicznej jest odwrotnie, zapopielenie i zawartości metali zmniejszają się, idąc od wkładek o grubości < 0,3 m do pokładów o grubości > 8 m. W tym samym kierunku zmniejsza się zapopielenie i zawartość ołowiu w łupkach węglowych. Z kolei zawartości w nich cynku mają rozkład paraboliczny, z maksimum w przedziale grubości pokładów 0,3-0,7 m. Stwierdzono także silną korelację dodatnią między zawartością cynku w węglach oraz zawartością ołowiu w łupkach węglowych a zapopieleniem. Brak zależności odnotowano między zawartością cynku w łupkach węglowych a ich zapopieleniem. Stwierdzone prawidłowości empiryczne wskazują na wpływ dyfuzyjno-sorpcyjnych procesów wzbogacania pokładów węgli i łupków węglowych na kontakcie ze skałami otaczającymi w pierwiastki śladowe i substancje popiołotwórcze. W rezultacie tych procesów węgle i łupki węglowe w przystropowych i przyspągowych częściach pokładów grubych oraz pokłady cienkie w całej objętości mają większe zapopielenie i zawartości pierwiastków niż środkowe części pokładów grubych. Przeważająca część cynku i ołowiu występuje w materii nieorganicznej węgli. Z kolei w łupkach węglowych cynk jest pochodzenia organicznego, a ołów nieorganicznego. Infiltracja wód w serii paralicznej prawdopodobnie wywołała wymywanie pierwiastków śladowych i substancji popiołotwórczych z węgli - z większym nasileniem w pokładach cienkich niż grubych.
Czasopismo
Rocznik
Tom
Strony
365--374
Opis fizyczny
wykr., bibliogr. 58 poz.
Twórcy
autor
autor
autor
- Institute of Geochemistry, Mineralogy and Petrography, Silesian University, Będzińska 60, PL-41-200 Sosnowiec, Poland
Bibliografia
Typ dokumentu
Bibliografia
Identyfikator YADDA
bwmeta1.element.baztech-article-BUS1-0013-0054
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.