Uwarunkowania cyrkulacyjne zmienności temperatury powietrza w Polsce w okresie 1951-2000

• Autorzy: Degirmendžić J. , Kożuchowski K. , Żmudzka E.

Warianty tytułu

EN

Circulation's requirements of the air temperature variations in Poland in the period 1951-2000

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

EN

The aim of the study is to evaluate the correlation between monthly temperature means throughout Poland in the period of 1951-2000 and the pressure and the geostrophic wind in area of the Europe (45-60°N and 10-30°E). The multiple regression equations and correlation coefficients have been calculated (table 1). Indices of circulation (components of the geostrophic wind and pressure) explain over 77 percent of the variance of temperature in January but only 20 percent in August. In winter and spring the significant trends in the changes of pressure, wind components and temperature have been estimated: rise of northern and western components and the resultant geostrophic wind and temperature in December, February, January and February, March and May respectively, and decrease of pressure in April. It was stated, that warming in Poland in the end of the 20th century was mostly controlled by the intensification of western circulation, especially after 1970.

Słowa kluczowe

PL

temperatura powietrza; cyrkulacja atmosferyczna; analiza statystyczna

EN

air temperature; atmospheric circulation; statistical analysis

• Wydawca: Polskie Towarzystwa Geofizyczne ; Komitet Geofizyki PAN
• Czasopismo: Przegląd Geofizyczny
• Rocznik: 2002
• Tom: Z. 1-2
• Strony: 93--98
• Opis fizyczny: Bibliogr. 14 poz., tab., wykr.

Twórcy

autor

Degirmendžić J.

• Zakład Dynamiki Środowiska i Bioklimatologii UŁ, Łódź, Polska

autor

Kożuchowski K.

• Zakład Dynamiki Środowiska i Bioklimatologii UŁ, Łódź, Polska

autor

Żmudzka E.

• Zakład Klimatologii UW, Warszawa, Polska

Bibliografia

• [1] Degirmendžić J., Kożuchowski K., Marciniak K., 2000a, Zmiany temperatury powietrza i opadów atmosferycznych w Polsce między dekadami 1959-1968 i 1989-1998 na tle warunków cyrkulacyjnych. Acta Universitatis Nicolai Copernici, Geografia 31, 91-110.
• [2] Degirmendžić J., Kożuchowski K., Wibig J., 2000b, Epoki cyrkulacyjne XX wieku i zmienność typów cyrkulacji atmosferycznej w Polsce. Prz. Geof., t. 45, nr 3-4, 221-238.
• [3] Heino R., Brazdil R., Førland E., Toumenvirta H., Alexandersson H., Beniston M., Pfister C., Rebetez M., Rosenhagen G., Roesner S., Wibig J., 1999, Progress in the study of climatic extremes in Northern and Central Europe. [W:] Climatic Change. 42, 151-181.
• [4] Kopcewicz T., 1959, Fizyka atmosfery. Cz. III, Warszawa, PWN, s. 403.
• [5] Kożuchowski K., 1989, Makrotypy ogólnej cyrkulacji atmosfery a temperatura powietrza w Polsce. Prz. Geof., t. 34, nr 4, 427-435.
• [6] Kożuchowski K., 1993, Variations of hemispheric zonal index since 1899 and its relationships with air temperature. Int. Journal of Climatology, t, 13, 853-864.
• [7] Kożuchowski K., 1995, Głębokie cyklony, antycyklony i cyrkulacja strefowa nad Europą (1900-1990). Prz. Geof., t. 40, nr 3, 231-246.
• [8] Kożuchowski K., Żmudzka E., 2001, Ocieplenie w Polsce: skala i rozkład sezonowy zmian temperatury w drugiej połowie XX wieku. Prz. Geof., t. 46, nr 1-2, 81-90.
• [9] Kożuchowski K., Żmudzka E., 2002, Cyrkulacja atmosferyczna i jej wpływ na zmienność temperatury powietrza w Polsce. Prz. Geogr., (w druku).
• [10] Marsz A. A., 1999, Oscylacja Północnoatlantycka a reżim termiczny zim na obszarze północno-zachodniej Polski i na polskim wybrzeżu Bałtyku. Prz. Geogr., t. 71, nr 3, 225-245.
• [11] Marsz A. A., Żmudzka E., 1999, Oscylacja Północnego Atlantyku a długość okresu wegetacyjnego w Polsce. Prz. Geof., t. 44, nr 4, 199-210.
• [12] Miętus M., 1999, Pola cyrkulacji atmosferycznej w kształtowaniu warunków klimatycznych i oceanograficznych w polskiej strefie brzegowej Morza Bałtyckiego. Materiały Badawcze IMGW, ser. Meteorologia 29, s. 157.
• [13] Niedźwiedź T., Ustrnul Z., Cebulak E., Limanówka D., 1994, Long-term climate variations in South Poland due to atmospheric circulation variability. [W:] Climate Variations in Europe, red. R. Heino, Helsinki, 263-277.
• [14] Wibig J., 2001, Wpływ cyrkulacji atmosferycznej na rozkład przestrzenny anomalii temperatury powietrza i opadów w Europie. Łódź, Wyd. UŁ, s. 208.