Wpłw dodatków eksploatacyjnych na właściwości smarne olejów przekładniowych

• Autorzy: Białka Z. , Zwierzycki W.

Warianty tytułu

EN

Influence of exploatation addoitives on four ball characteristics of gear oils

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W artykule przedstawiono wyniki badań mających na celu poznanie charakteru i skali wpływu wybranych dodatków eksploatacyjnych (Slider 2000, NulonG-70 i Militec-1) na charakterystyki smarnościowe olejów przekładniowych (Hipol 15MF, Hipol 15F, Hipol 10F). Podjęto również próbę opracowania efektywnej metody laboratoryjnej oceny przydatności dodatków eksploatacyjnych do ochrony elementów węzłów tribologicznych w warunkach skąpego smarowania, spowodowanego np. awaryjnym wyciekiem środka smarnego. W pracy modelowano takie warunki (statycznie i dynamicznie), a podstawowe pomiary prowadzono z użyciem aparatu czterokulowego. Do interpretacji wyników posłużono się metodą oceny zdolności kompozycji smarowej (olej przekładniowy w wersji handlowej plus dodatek eksploatacyjny) do tworzenia struktur przeciwzużyciowych (AW) i przeciwzatarciowych (EP). Wypracowane podejście pozwala na wstępną selekcję preparatów smarnościowych i obniżenie w związku z tym kosztów badań eksploatacyjnych koniecznych przed wprowadzeniem tychże preparatów do użytkowania.

EN

In this paper the results of the investigations were presented, the goal was to recognise the character and the range of the influence of the chosen exploitation additions (Slider 2000, Nulon G-70, Militec-1) on the "four ball" characteristics of the gear oils (Hipol 15MF, Hipol 15F, Hipol 10F). A trial of elaborating an effective laboratory method the evaluation of the exploitation additions serviceability for tribological pair elements protection in the boundary friction conditions, caused by i.e. emergence leaking of the lubricating medium, has been taken up. In the work these conditions were modelled (statistically and dynamically) and four ball testing machines carried out a basic measurement. For the results, the interpretation of the method of estimation of the lubricating compositions (commercial gear oil plus exploitation addition) ability to create the anti-wear (AW) and anti-seizure (EP) structures, was applied.

Słowa kluczowe

PL

dodatki do olejów i smarów; olej przekładniowy

EN

oil and grease additive; gear wheel outline

• Wydawca: Stowarzyszenie Inżynierów i Techników Mechaników Polskich
• Czasopismo: Tribologia
• Rocznik: 2001
• Tom: nr 1
• Strony: 89--114
• Opis fizyczny: bibliogr. 35 poz., tab., wykr.

Twórcy

autor

Białka Z.

• Wyższa Szkoła Oficerska im. St. Czarnieckiego w Poznaniu, ul. Bukowska 34, 60-811 Poznań.

autor

Zwierzycki W.

• Instytut Maszyn Roboczych i Pojazdów Samochodowych Politechniki Poznańskiej, ul. Piotrowo 3, 60-965 Poznań.

Bibliografia

• 1.Białka Z.: Wpływ dodatków eksploatacyjnych na własności smarne olejów przekładniowych. Rozprawa doktorska. Wydział Maszyn Roboczych i Pojazdów Politechniki Poznańskiej, 1999 r. (promotor – W. Zwierzycki).
• 2.Wiślicki B.: Niekonwencjonalne dodatki do olejów smarowych. Paliwa, oleje i smary w eksploatacji, Nr 17/95, s. 22-28.
• 3.Wiślicki B., Korycki J., Gutowski J.: Laboratoryjne badania właściwości smarnych olejów z dodatkami PTFE. Tribologia, Nr 5/1991, s. 103-117.
• 4.Wiślicki B., Zawadzki A., Lizys A.: Tribologiczno-silnikowe badania skuteczności niektórych specjalnych środków smarowych, VII Krajowe Sympozjum Eksploatacji Urządzeń Technicznych, Tribologia nr 4-5/1993, s. 407.
• 5.Gutkowski J., Korycki J., Wiślicki B.: Efektywność działania dodatków PTFE w cieczach roboczych, Materiały na IX Sympozjum Paliw Płynnych i Produktów Smarowych w Gospodarce Morskiej, Referat nr 13, Gdańsk 21-23 maja 1991.
• 6.Starczewski L., Szumniak J.: Ocena użytkowych własności dodatków do smarów tworzących na powierzchniach tarcia niskotarciowe pokrycia. XX Jesienna Szkoła Tribologiczna, cz. II. Zjawiska w strefie tarcia, Radom 1992, s. 191.
• 7.Starczewski L.: Oddziaływanie cząstek PTFE zawieszonych w oleju z powierzchnią tarcia metali. XVIII Jesienna Szkoła Tribologiczna Kołobrzeg 21-24 września 1992 r., cz. II, Komunikaty na prawach rękopisu. Międzyresortowe Centrum Naukowe Eksploatacji Majątku Trwałego, Radom 1992, s. 175-179.
• 8.Białka Z., Kędzierski K.: Korektory do olejów smarowych. Tribologia, nr 5-6/97 (155-156), VIII Krajowy Kongres Eksploatacji Urządzeń Technicznych, s. 510-519.
• 9.Kałdoński T., Wachal A.: Powstawanie ładunków elektrycznych podczas tarcia metali o teflon. Trybologia, nr 4-5/1980, s. 14-16.
• 10.Kałdoński T., Wachal A.: Rola środka smarnego w tworzeniu mikroprądów tarcia, Trybologia, nr 6/1979, s. 174-176.
• 11.Baczewski K.: Wpływ preparatów teflonowych na filtracje oleju. Paliwa, oleje, smary w eksploatacji, nr 5/93, s. 8-9.
• 12.Katalog wyrobów firmy WYNN'S.
• 13.Zwierzycki W. i inni: Wpływ dodatków firmy WYNN'S na własności smarnościowe olejów silnikowych i przekładniowych. Opracowanie Instytutu Maszyn Roboczych i Pojazdów Samochodowych Politechniki Poznańskiej dla F. AUTOMARKET z Wrocławia, 1992.
• 14.Starkowski A., Janecki J., Nadolny K., Zwierzycki W.: Ocena dodatków smarnościowych firmy WYNN'S przy pomocy aparatu czterokulowego. XVIII Jesienna Szkoła Tribologiczna, cz. II. Zjawiska w strefie tarcia, komunikaty na prawach rękopisu, Radom '92, s. 203.
• 15.Kłopocki J., Sikora J., Majewski W.: Ocena tribologicznych efektów niektórych dodatków uszlachetniających oleje smarowe. Zeszyty Naukowe Politechniki Gdańskiej, Mechanika 1996.
• 16.Kłopocki J., Sikora J., Majewski W.: Wpływ dodatków uzupełniających na właściwości tribologiczne wybranych olejów smarowych. Journal of KONES, Internal Combustion Engines Vol. 2, Warsaw-Poznań, 5-8 September 1995.
• 17.Braithwaite E.R., Greene A. B.: A critical analisis of the perfomance of molybdenum componnds in motor vehicles. Wear, 46, Nr 2 (1998), p. 405-132.
• 18.Marczak R.: Badanie przeciwciernych własności olejów kompozycji dwusiarczku molibdenu. Praca doktorska. Politechnika Poznańska, Wydział Maszyn Roboczych i Pojazdów, Poznań 1971.
• 19.Molykote – katalog wyrobów, 1992.
• 20.Kałdoński T.: Wpływ rodzaju smaru plastycznego i azotku boru na proces samosmarowania łożyska porowatego. Krajowy Kongres Eksploatacji, Krynica 1997.
• 21.Kałdoński T.: Złożony mechanizm samosmarowania łożyska porowatego – dwa modele. Krajowy Kongres Eksploatacji, Krynica 1997.
• 22.Kałdoński T., Nosal S., Zwierzycki W.: Wpływ zawartości azotku boru na właściwości antyfrettingowe substancji smarujących. IV Konferencja „POLTRIB' 97" Białobrzegi 1997 r., s. 119-124.
• 23.Laber A., Laber S.: Własności smarne olejów przekładniowych modyfikowanych dodatkami miedziowymi. Zbiór prac konferencyjnych, Problemy niekonwencjonalnych układów łożyskowych, Łódź 09-10 maja 1995, s. 167-174.
• 24.Shpenkov G.: Selektywne przenoszenie w praktyce. Paliwa, oleje i smary w eksploatacji, Nr 13/1994, s. 22-26.
• 25.Kragielskij I. V., Alisina V.V.: Trenie, iznashivanie i smazka, Spravochnik, Mashinostroenije, t. 1, Moskwa 1978.
• 26.Guzik J., Marczak R.: Istota, model i możliwości wykorzystania zjawiska Garkunowa w technice. Zbiór prac konferencyjnych, Problemy niekonwencjonalnych układów łożyskowych, Łódź 09-10 maja 1995 s. 159-166.
• 27.Lapteva V. G.: Baza danych dotyczących tribotechnicznych charakterystyk par tarciowych, realizujących efekt bezzużyciowy. XX Jesienna Szkoła Tribologiczna, Materiały konferencyjne, Spała '95 s. 183-189.
• 28.Reznikov W.: Współczesne oleje silnikowe a dodatki uzupełniające. Paliwa, oleje i smary w eksploatacji, nr 15/94 s. 8-10.
• 29.Czytelnicy pytają - specjaliści odpowiadają. Paliwa, oleje i smary w eksploatacji nr 47/98, s. 36-38.
• 30.Bojanowski T., Giersz E., Pawlak Z.: Badanie niektórych właściwości dodatków uszlachetniających w olejach smarowych. Materiały na VII Sympozjum Paliw Płynnych i Produktów Smarowych w Gospodarce Morskiej. Kołobrzeg 01.12-03.12. 1987. Wydawnictwo Instytutu Morskiego, Gdańsk 1987.
• 31.Marczak R., Ozimina D., Senatorski J., Scholl H.: Ocena aktywności tribologicznej dodatków do smarów i cieczy technologicznych. Tribologia, nr 5-6/97 (155-156), VIII Krajowy Kongres Eksploatacji Urządzeń Technicznych, s. 765-772.
• 32.Kulczycki A.: Metoda przewidywania trwałości warstwy granicznej oparta na analizie wpływu oleju smarowego na strukturę warstwy wierzchniej elementów maszyn, Wybrane problemy tribologii, PWN, Warszawa 1990.
• 33.Kulczycki A.: Ocena działania dodatków smarnościowych w olejach przekładniowych, Politechnika Poznańska - Rozprawy, nr 324, Poznań 1997.
• 34.Kulczycki A.: Badanie wpływu procesu sorpcji dodatków do olejów przekładniowych na kształtowanie eksploatacyjnej warstwy wierzchniej w procesie tarcia mieszanego. Tribologia 2/1998, s. 169-192.
• 35.Piekoszewski W., Szczerek M., Tuszyński W.: Modyfikacja czterokulowego testu tribologicznego. Tribologia nr 5-6/97, s. 818-825.