Występowanie i oznaczanie progestagenów w środowisku wodnym

• Autorzy: Dudziak M. , Bodzek M.

Warianty tytułu

EN

The occurence and determination of progestogens in the water environment

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Progestageny są grupą żeńskich hormonów płciowych, wydzielanych głównie wraz z moczem zwierząt i ludzi, które zawsze były obecne w środowisku. Egzogenne progestageny są składnikiem leków, głównie skojarzonych z estrogenami, stosowanych obecnie powszechnie w medycynie, w hormonalnej terapii zastępczej i antykoncepcji. Powoduje to, że związki te są obecne w ściekach komunalnych i szpitalnych, w wodach gruntowych i powierzchniowych oraz osadach dennych rzek. Intensywny rozwój technik oznaczania tych związków, głównie chromatograficznych, umożliwia określenie profili stężeniowych progestagenów w środowisku wodnym. Przedstawiono zakresy zawartości tych związków w środowisku wodnym. Z uwagi na potwierdzony nieobojętny wpływ obecności tych związków na organizmy żywe, istnieje potrzeba opracowania objętej walidacją, szybkiej, powtarzalnej i precyzyjnej procedury oznaczenia tych związków. Omówiono podstawowe techniki chromatograficzne stosowane przy oznaczeniu progestagenów w środowiskowych próbkach wodnych, wraz z omówieniem samego procesu identyfikacji oraz potrzeb analitycznych w tym zakresie.

EN

Progestogens are female sex hormones. They are mainly excreted with human and animal urine and have always been present in the environment. Exogenous progestogens are components of drugs, especially of those estrogens-based, which are commonly used in medicine, hormone-substitutive therapy, as well as in contraception. Those factors are responsible for the presence of progestogens in municipal and hospital sewage, ground and surface waters, as well as in the bottom sediments of rivers. The developments in analytical methods (especially in the chromatographic ones) for the determination of progestogens made it possible to characterize the progestogen concentration profiles in the water environment. Based on the literature reports, this paper presents the range of concentrations at which these compounds occur in the water environment. Taking into consideration the confirmed harmful effect of progestogens on living organisms, it is desirable to develop a quick and accurate analysis method that can be repeated and valuated. The basic chromatographic methods for determining the concentrations of progestogens in water samples are discussed. Consideration is also given to the process of identifying particular progestogens and to the resulting analytical needs.

Słowa kluczowe

PL

progestagen; występowanie progestagenu; oznaczanie progestagenu; wody powierzchniowe; ścieki komunalne

EN

progestogen; occurrence; determination; surface water; municipal sewage

• Wydawca: Polskie Zrzeszenie Inżynierów i Techników Sanitarnych, Oddział Dolnośląski
• Czasopismo: Ochrona Środowiska
• Rocznik: 2005
• Tom: R. 27, nr 1
• Strony: 35--38
• Opis fizyczny: Bibliogr. 14 poz.

Twórcy

autor

Dudziak M.

autor

Bodzek M.

• Politechnika Śląska, Instytut Inżynierii Wody i Ścieków, ul. S. Konarskiego 18, 44-100 Gliwice,

Bibliografia

• 1. M. DUDZIAK, K. LUKS-BETLEJ: Ocena obecności estrogenów - steroidowych hormonów płciowych - w wybranych wodach rzecznych w Polsce. Ochrona Środowiska, 2004, nr 1, ss. 21-24.
• 2. M. J. LÓPEZ DE ALDA, D. BARECELÓ: Review of analytical methods for the determination of estrogens and progestagens in waste water. Fresenius J. Anal. Chem., 2001, 371, pp. 473-447.
• 3. M. PETROVIC et al.: Recent advances in the mass spectrametlic analysis related to endocrine disrupting compounds in aqutic environmental samples. Journal ofChromatography A., 2002, 974, pp. 23-51.
• 4. M. S. DIAZ-CRUZ et al.: Determination of estrogens and progestagens by mass spectrametry techniques (GC/MS, LC/MS and LC/MS/MS). Journal of Mass Spectrometry, 2003, 38, pp. 917-923.
• 5. M. J. LÓPEZ DE ALDA et al.: Oznaczanie pozostałości wybranych środków farmaceutycznych, steroidowych hormonów płciowych oraz alkilofenolowych środków powierzchniowo czynnych w środowisku wodnym z wykorzystaniem techniki LC-MS oraz LC-MS/MS. W: Nowe horyzonty i wyzwania w analityce i monitoringu środowiskowym, Wydawnictwo Politechniki Gdańskiej, Gdańsk 2003.
• 6. P. K. ZARZYCKI i in.: Badanie nad nowymi metodami ilościowego oznaczania wybranych mikrozanieczyszczeń typu Endocrine Disrupting Compounds. Mat. konf. "Mikrozanieczyszczenia w środowisku człowieka", Wydawnictwo Politechniki Częstochowskiej, 2004, 55, SS. 127-128.
• 7. P. K. ZARZYCKI, R. SMITH: Separalian of steraids using temperature-dependent inclusion chromatography. Joumal of Chromałography A, 2001, 912, 45-52.
• 8. P. K. ZARZYCKI, K. M. KULHANEK, R. SMITH: Chromatographic behaviour of selected steraids and their inclusions complexes with b-cyclodextrine on octadecylsilica stationary phases with different carbon loads. Journal of Chromatography A, 2002, 955, pp. 71-78.
• 9. H. M. KUCH, K. BALLSCHMITER: Detennination of endogenous and exogenous estrogensin effluents from sewage treatment plants at the ng/1-level. Fresenius J. Anal. Chem., 2000, 366, pp. 392-395.
• 10. M. J. LÓPEZ DE ALDA, D. BARECELÓ: Determination ofsteroids sex hormones and realted synthetic compounds considered as endocrine disrupters in waterby fully automated on-line solid phase extraction-liquid chromatography-diode array detection. Journal of Chromatography A., 2001,911, pp. 203-210.
• 11. M. J. SOLIMAN et al.: Rapid gas chromatography - mass spectrametry screening method for human pharmaceuticals, hormones, antioxidants and plasticizers in water. Journal of Chromatogra phy A, 2004, 1029, pp.223-237.
• 12. G. W. AHERNE, R. BRIGSS: The relevance of the presence of certain synthetic steraids in the aquatic environment. J. Pharm. Pharmacol., 1989, 41, pp. 735-736.
• 13. M. PETROVIC et al.: Analysis and environmentallevels of endocrine-disrupting compounds in freshwater sediments. Trends Anal. Chem., 2001,29, p. 637.
• 14. T. COLBORN et al.: Deve1opmental effects of endocrine-disrupting chemieais in wildlife and humans. Environ. Health Perspect., 1993, 101, p. 378.