Heavy metal distribution in organisms of hares, roe deer and foxes

• Autorzy: Wieczorek J. , Gambuś F.

Warianty tytułu

PL

Rozmieszczenie metali ciężkich w organizmach zajęcy, saren i lisów

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

The aim of research were studies on heavy metal distribution in bodies of hares, roe deer and foxes. Contents of cadmium, chromium, lead and zinc were determined in the samples of kidneys, livers, lungs, musc1es and bones of the tested animals originating from the vicinity of Kraków. A majority of the analysed material samples contained on average largest quantities of zinc, then lead and chromium and the least of cadmium. Only in the kidneys and livers of hares and roe deer cadmium concentrations were much higher than lead and chromium content in these organs. It was also noticed that more cadmium, chromium and zinc, in comparison with this metal in fox organs, accumulated in the internal organs and tissues of hares and roe deer than in the analogous fox organs. The dependency concerns particularly cadmium content in the kidneys and livers of tested herbivorous where between 20 and 30 and 3-5 times more of this metal was found, respectively in comparison with its concentrations in the same organs of rex. Lead most easily accumulated in tissues and internal organs of rex, particularly in its bones (mean 10.8 mg . kg-1 d.m.) and in the lungs (7.76 mg . kg-1 d.m.).

PL

Celem niniejszych badań było prześledzenie rozmieszczenia metali ciężkich w ciele zajęcy, saren i lisów. W próbkach nerek, wątroby, płuc, mięśni i kości osobników pochodzących z okolic Krakowa określono zawartość kadmu, chromu, ołowiu i cynku. W większości próbek analizowanych materiałów średnio najwięcej oznaczono cynku, następnie ołowiu, chromu i kadmu. Jedynie w nerkach i wątrobie zajęcy i saren koncentracja kadmu była znacznie większa od zawartości ołowiu i chromu w tych organach. Stwierdzono również, że w narządach i tkankach zajęcy i saren nagromadzało się więcej kadmu, chromu i cynku w porównaniu do analogicznych organów lisa. Zależność ta szczególnie dotyczy zawartości kadmu w nerkach i wątrobie badanych roślinożerców, gdzie oznaczono odpowiednio 20-30 i 3-5 razy więcej tego metalu w porównaniu do jego koncentracją w tych samych narządach lisa. W przypadku ołowiu najwięcej odkładało się go w organach lisa, szczególnie w jego kościach (10,8 mg) i płucach (7,76 mg . kg-I s.m.).

Słowa kluczowe

EN

heavy metals; liver; kidneys; lung; musc1e; bone; roe deer; hare; fox

PL

metale ciężkie; nerki; wątroba; płuca; mięśnie; kości; zając; sarna; lis

• Wydawca: Towarzystwo Chemii i Inżynierii Ekologicznej
• Czasopismo: Chemia i Inżynieria Ekologiczna
• Rocznik: 2005
• Tom: Vol. 12, nr 1-2
• Strony: 127--133
• Opis fizyczny: Bibliogr. 16 poz., 4 rys., 1 tab.

Twórcy

autor

Wieczorek J.

• Department of Agricultural Chemistry, Agricultural University of Cracow, al. A. Mickiewicza 21, 31-120 Kraków, Tel. [phone], tel./fax. [phone]

autor

Gambuś F.

• Department of Agricultural Chemistry, Agricultural University of Cracow, al. A. Mickiewicza 21, 31-120 Kraków, Tel. [phone], tel./fax. [phone]

• Department of Agricultural Chemistry, Agricultural University of Cracow, al. A. Mickiewicza 21, 31-120 Kraków, tel. [phone], tel./fax [phone].,

Bibliografia

• [1] Kabata-Pendias A. and Pendias H.: Biogeochemia pierwiastków śladowych. Wyd. Nauk. PWN, Warszawa 1999, 397 pp.
• [2] Markiewicz i.: [in:] Gumińska M. (red): Chemiczne substancje toksyczne w środowisku i ich wpływ na zdrowie człowieka. Komisja Nauk Medycznych PAN, Kraków 1990, 117-133.
• [3] Kołacz R., Dobrzański Z. and Bodak E.: Med. Wet., 1996, 52(11), 686-691.
• [4] Nabrzyski M.: Bromat. Chem. Toksykol., 1979, 12(4), 411-4l9.
• [5] Jaczewski S., Monkiewicz J. and Pawlina E.: Rocz. Nauk Rol., 1991, ser. B, 107(4), 179-185.
• [6] Monkiewicz J., Geringer H. and Nicpoń J.: Med. Wet., 1994, 50(4), 162-165.
• [7] Kołacz R. and Bodak E.: [in:] Bodak E. and Dobrzański Z. (red.): Ekotoksykologiczne problemy chowu zwierząt w rejonach skażeń metalami. Centrum Badawczo-Projektowe Miedzi "Cuprum", Wrocław-Rudna 1997, 43-54.
• [8] Zabłocki Z., Fudali E., Podlasińska J. and Kiepas-Kokot A.: Pozarolnicze obciążenia środowiska. Wyd. AR w Szczecinie, Szczecin 1998, 269 pp.
• [9] Brandys J. (red): Toksykologia. Wyd. UJ, Kraków 1999, 302 pp.
• [10] Krupa J.: Zesz. Nauk. AR w Krakowie, Rozprawy 220, 1997, 118 pp.
• [11] Seńczuk W.: Toksykologia. Wyd. Lekarskie PZWL, Warszawa 1999, 888 pp.
• [12] Kośla T.: Biologiczne i chemiczne zanieczyszczenie produktów rolniczych. Wyd. SGGW, Warszawa 1999, 115 pp.
• [13] Tokarz M. and Turzański P. (red): Ocena stanu zanieczyszczenia gleb województwa małopolskiego metalami ciężkimi i siarka. Bibl. Monitor. Środow., PIOŚ, Kraków 1999, 117 pp.
• [14] Szkoda J. and Żmudzki J.: Med. Wet., 2001, 57(12), 883-886.
• [15] Monkiewicz J. and Janczewski S.: Med. Wet., 1990, 46(6), 187-188.
• [16] Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 27 grudnia 2000 r. w sprawie wykazu dopuszczalnych ilości substancji dodatkowych i innych substancji obcych dodawanych do środków spożywczych lub używek, a także zanieczyszczeń, które mogą znajdować się w środkach spożywczych lub używkach. DzU nr 9, póz. 72, z 5 lutego 2001.