Metals in the water of selected lakes in the central and the northern part of Zaborski Landscape Park

• Autorzy: Gwoździński K. , Mazur J. , Kilańczyk E. , Pieniążek A.

Warianty tytułu

PL

Metale w wodach wybranych jezior w środkowej i północnej części Zaborskiego Parku Krajobrazowego

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

Concentration of two groups of metals were estimated in waters of lakes in Zaborski Landscape .Park using atomic absorption spectroscopy. First group consists of alkaline metal s (Na, K, Ca and Mg), the second one of heavy metals (Zn, Mn, Fe, Cu, Pb and Cd). The metal s were determined in the following lakes: Kosobudno, Dybrzk, Łąckie, Głuche Duże, Głuche Małe, Śluza and Laska. First three lakes are situated in the north-western subglacial channel, while Głuche Duże and Głuche Małe - in the northern subglacial channel. Śluza and Laska belong to the group of flat lakes. The concentrations of sodium and potassium in the group of subglacial channel lakes: Kosobudno, Dybrzk, Łąckie, were approx. 6 mg/dm³ and 1.64 mg/dm³, respectively, while concentrations of magnesium and calcium - approx. 4 mg/dm³ and 42 mg/dm³. Higher concentration of calcium was found in Śluza and Laska lakes (approx. 47 mg/dm³) and Głuche Duże and Głuche Małe (approx. 50 mg/dm³). Generally the concentrations of alkaline metals in the group of flat lakes (Laska, Śluza) were intermediate between both groups of subglacial channel lakes. Larger differences were observed in the case of heavy metals. The concentrations of zinc and lead were 88 μg/dm³ and 7.5 μg/dm³, respectively in Kosobudno lake. In other lakes the measured amounts were in the following range Zn < 20 μg/dm³ and Pb 1.0-2.2 μg/dm³. The concentrations of manganese were the highest in Łąckie (152 μg/dm³) and Laska (104 μg/dm³) lakes and the lowest in Głuche Duże lake (44 μg/dm³). The concentrations of other heavy metals in the lakes were: iron 39-82 μg/dm³, copper 2-7.9 μg/dm³, and cadmium < 1 μg/dm³.

PL

Określono stężenie metali w wodach wybranych jezior w Zaborskim Parku Krajobrazowym, stosując spektrometrię absorpcji atomowej. Pierwsza grupa metali zawierała metale alkaliczne (Na, K, Ca i Mg), druga metale ciężkie (Zn, Mn, Fe, Cu, Pb i Cd). Stężenie metali określone było w następujących jeziorach: Kosobudno, Dybrzk, Łąckie, Głuche Duże, Głuche Małe, Śluza i Laska. Pierwsze trzy jeziora położone są w rynnie subglacjalnej o przebiegu północno-zachodnim, natomiast jeziora Głuche Duże i Głuche Małe znajdują się w rynnie o przebiegu południkowym. Jeziora Śluza i Laska w odróżnieniu od jezior rynnowych należą do grupy jezior płytkich i płaskich. Stężenie sodu i potasu w pierwszej grupie jezior rynnowych: Kosobudno, Dybrzk, Łąckie wynosiło odpowiednio ok. 6 mg/dm³) i 1,64 mg/dm³), natomiast stężenie magnezu i wapnia wynosiło ok. 4 mg/dm³) i 42 mg/dm³). Większe stężenia wapnia występowały w jeziorach Śłuza i Laska (ok. 47 mg/dm³)) oraz Głuche Duże i Głuche Małe (ok. 50 mg/dm³). Stężenia metali alkalicznych w grupie jezior płaskich (Śluza i Laska) były zawarte między pierwszą i drugą grupą jezior rynnowych. Większe różnice w stężeniach obserwowano w przypadku metali ciężkich. Największe stężenia cynku i ołowiu występowały w jeziorze Kosobudno i wynosiły odpowiednio 88 mg/dm³ i 7,5 mg/dm³. W innych jeziorach zawartość cynku i ołowiu mieściła się w zakresach: cynku < 20 μg/dm³ i 2,2-1,0 μg/dm³ ołowiu. Stężenie manganu było największe w jeziorach Łąckie 152 μg/dm³ i Laska 104 μg/dm³ i najmniejsze w jeziorze Głuche Duże 44 μg/dm³. Stężenia innych metali ciężkich mieściły się w następujących zakresach: żelazo 39-82 μg/dm³, miedź 2-7,9 μg/dm³, kadm < 1 μg/dm³.

Słowa kluczowe

EN

alkaline metals; heavy metals; lakes; Zaborski Landscape Park; Tucholskie Forest

PL

metale alkaliczne; metale ciężkie; jeziora; Bory Tucholskie; Zaborski Park Krajobrazowy

• Wydawca: Towarzystwo Chemii i Inżynierii Ekologicznej
• Czasopismo: Chemia i Inżynieria Ekologiczna
• Rocznik: 2004
• Tom: Vol. 11, nr 10
• Strony: 1075--1082
• Opis fizyczny: Bibliogr. 15 poz., rys., tab.

Twórcy

autor

Gwoździński K.

• Department of Molecular Biophysics, University of Łódź, ul. Banacha 12/16, 90-237 Łódź, tel. [phone], fax: [phone]

autor

Mazur J.

• Department of Molecular Biophysics, University of Łódź, ul. Banacha 12/16, 90-237 Łódź, tel. [phone], fax: [phone]

autor

Kilańczyk E.

• Department of General Biophysics, University of Łódź

autor

Pieniążek A.

• Department of Molecular Biophysics, University of Łódź, ul. Banacha 12/16, 90-237 Łódź, tel. [phone], fax: [phone]

Bibliografia

• [1] Cuvin-Aralar M.L.A. and Aralar E.: Buli. Environ. Contam. Toxicol., 1993, 50, 891-897.
• [2] Viarengo A. and Nott A.; Comp. Biochem. Physiol., 1993, 104, 355-372,
• [3] Struck B.D., Pelzer R., Ostapczuk, P, Emons H. and Mohl C.: Sci. Total Environ., 1997, 207, 29-42.
• [4] Roche H. and Boge G.: Toxicol. Vitro, 1993, 7, 623-629.
• [5] Knight J.A. and McClellan L.: Ann. Clin. Lab. Sci., 1989, 19, 377-382.
• [6] Gwoździński K., Gonciarz M., Kilańczyk E., Kowalczyk A., Pieniążek A. and Sztiller M. [in:): Bory Tucholskie - zasoby i ich ochrona Gwoździński K. (ed.) Wyd. Uniwcrsyteui Łódzkiego. Łódź, 2001, pp. 139-151.
• [7] Gwoździński K., Gonciarz M., Kilańczyk E., Kowalczyk A., Pieniążek A.and Sztiller M. (iir]: Bory Tucholskie - zasoby i ich ochrona Gwoździński K. (ed.) Wyd. Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź, 2001, pp. 21-32.
• [8] Hermanowicz W., Dożańska W., Dojlido J. and Koziorowski B.: Fizykochemiczne badanie wody i ścieków, Arkady, Warszawa 1976, pp. 52-416.
• [9] Choiński A.: Katalog Jezior Polski, Wyd. Nauk. UAM. Poznań 1991. pp. 97- 188.
• [10] Jańczak J.: Atlas jezior Polski, Wyd. Nauk. Bogucki. Poznań 1997. pp. 13-109.
• [11] Cieściński J.. Ciechalski J., Borsuk S.. Dąbkowski R., Chodakowski K. and Wiśniewska M. [in:]; Bory Tucholskie - Biosphere Conservation, Gondko R. and Gabryelak T. (eds.) University ot Łódź, Łódź 1996, pp. 35-34.
• [12] Gwoździński K., Mazur J. and Kilańczyk E.: Chem. Inż. Ekol. 2004, 11. 157-163.
• [13] Jutrowska E. and Goszczyński J. [in:]: Park Narodowy Bory Tucholskie. Banaszak J. and Tobolski K. (eds.) Wyd. Uczel. Akademii Bydgoskiej, Bydgoszcz 2000. pp. 115-134.
• [14] Gwoździński K. and Mazur J. [in:]: Park Narodowy Bory Tucholskie, Banaszak J. and Tobolski K. (eds.) Homini, Charzykowy 2002, pp. 43-52.
• [15] Kraska M. and Piotrowicz R. [in:]: Jeziora lobeliowe, charakterystyka, funkcjonowanie i ochrona. Kraska M. (ced.) Sorus, Poznań 1994, pp. 67-84.