Cytadela Petersberg w Erfurcie jako przykład kompleksowej rewitalizacji

• Autorzy: Leonowicz J. , Skrzyńska A.

Warianty tytułu

EN

Revitalization of the citadel Petersberg in Erfurt as an example of holistic approach

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Stolica Turyngii - Erfurt - to miasto historyczne, będące niegdyś siedzibą biskupów i książąt Moguncji. Do najważniejszych jego zabytków należą niewątpliwie katedra i kościół św. Sewera, wzniesione tuż obok siebie na stromym wzgórzu katedralnym. Za nimi zaś, na łagodniejszym nieco wzgórzu Petersberg, wznosi się twierdza, zbudowana raczej przeciwko miastu niż dla jego obrony, obecnie, dzięki niezwykle konsekwentnie prowadzonej rewitalizacji, serce i powód dumy Erfurtu. Dzieje Petersbergu sięgają wieków średnich, kiedy na wzgórzu działał benedyktyński klasztor oraz istniała romańska bazylika. Szkoła klasztorna stała się zaczątkiem powstałego w 1392 r. uniwersytetu erfurckiego. Warowna historia wzgórza zaczyna się w XVII stuleciu. Na przestrzeni wieków Petersberg był fortyfikowany w trzech etapach. W latach 1665.1707 powstały umocnienia w stylu nowowłoskim (Antonio Petrini), następnie w okresie 1707.1726 nastąpiła modernizacja w stylu nowofrancuskim (Maximilian von Welsch),a za panowania Fryderyka Wilhelma III - w latach 1815-1868 - według szkoły nowopruskiej. Od lat 70. XIX w. datuje się schyłek świetności cytadeli. Od tego czasu już nigdy nie miała ona pełnić funkcji bojowych, jakkolwiek praktycznie do 1990 r. zawsze znajdowała się we władaniu wojska. Pierwsze działania konserwatorskie zostały podjęte po zjednoczeniu Niemiec. Najbardziej owocne były lata 2000.2003, kiedy to z rozmachem zrealizowano większą część szeroko zakrojonych planów. Rewitalizacja obejmowała nie tylko poszczególne obiekty na wzgórzu, lecz również odbudowę znaczenia przestrzennego Petersbergu w skali miasta. Obecnie trwają dalsze prace zmierzające ku temu, by dawna cytadela z szeregiem budowli historycznych stała się "ogrodem nad miastem". Wzgórze stopniowo odzyskuje dawny splendor i staje się przedmiotem dumy mieszkańców. Poprzez ich włączenie do prac renowacyjnych twierdza zaczęła wrastać w świadomość i tożsamość współczesnego Erfurtu.Ten godny pozazdroszczenia sukces nie byłby możliwy bez starannego planowania całego przedsięwzięcia i ścisłej współpracy wielu urzędów i instytucji.

EN

The capital of Thuringen, Erfurt, is a historic city, which once was the seat of bishops and dukes of Mainz. The cathedral and St. Severus Church belong to the most important monuments. On the neighbouring hill there is the Petersberg citadel, which was built rather against the proud city than for its protection. Nowadays, it can be called the heart and jewel of the city, thanks to the successful revitalization. The history of Petersberg dates from the Middle Ages when it belonged to the Benedictines, who erected there their monastery and a Romanesque basilica. Benedictine school gave later the beginning to the Erfurt University, which was founded in 1392. Starting from the 17th century, Petersberg was fortified in three stages: firstly, in 1665-1707 in the new Italian system (by Antonio Petrini), than in 1707-1726 in new French system (by Maximilian von Welsch) and finally according to the principles of the Prussian fortification system in 1815-1868.From 1870-ties dates the slow decline of Petersberg's meaning. Although it stayed in military possession until 1990, it completely lost its combat function. When in 1990 Germany united, the monument conservation begun. It reached its peak in the years 2000-2003 when most of ambitious plans were realized. Not only the separate worthy buildings were renovated, but also the spatial impact of the citadel in the city context has been restored. It could not have been possible without careful planning of the process, co-operation of several city council departments and public participation of the inhabitants of Erfurt. The citadel regains its splendour and a vision of Petersberg as a green garden above the city is being materialized.

Słowa kluczowe

PL

fortyfikacje; miasto historyczne; planowanie miast; renowacja; rewitalizacja

EN

fortification; historic city; renovation; revitalization; urban planning

• Wydawca: Wydawnictwo Politechniki Krakowskiej im. Tadeusza Kościuszki
• Czasopismo: Czasopismo Techniczne. Architektura
• Rocznik: 2005
• Tom: R. 102, z. 13-A
• Strony: 103--119
• Opis fizyczny: Bibliogr. 4 poz., fot., rys.

Twórcy

autor

Leonowicz J.

• Instytut Architektury Krajobrazu, Wydział Architektury, Politechnika Krakowska

autor

Skrzyńska A.

• Instytut Architektury Krajobrazu, Wydział Architektury, Politechnika Krakowska

Bibliografia

• [1] Nehls J., Citadelle Petersberg zu Erfurt. Ein Gang durch die Geschichte, Erfurt 1999.
• [2] Wiesmeier R., Die Zitadelle Petersberg im Nutzungsgefüge der Stadt, [w:] Erhalt und Nutzung historische Zitadellen. Ergebnis internationaler Fachtagung 06-09 Juni 2001, praca zbiorowa pod red. H.-R. Neumanna, Mainz am Rhein 2002, s. 277-278.
• [3] Grobe K., Zitadelle Petersberg Erfurt. Bau- und festungstechnische Besonderheiten einer Stadtfestung in Thüringen vom 17. Jh. bis zur 1. Hälfte des 20. Jh's, [w:] Erhalt und Nutzung historische Zitadellen. Ergebnis internationaler Fachtagung 06-09 Juni 2001, praca zbiorowa pod red. H.-R. Neumanna, Mainz am Rhein 2002.
• [4] Walter K.-H., Die Zitadelle Petersberg Erfurt: Sanierung eines Festungsareals über ABM-Projektgruppen, [w:] Erhalt und Nutzung historische Zitadellen. Ergebnis internationaler Fachtagung 06-09 Juni 2001, praca zbiorowa pod red. H.-R. Neumanna, Mainz am Rhein 2002.