Preferencje pokarmowe koników polskich wypasanych w Biebrzańskim Parku Narodowym

• Autorzy: Chodkiewicz A. , Stypiński P.

Warianty tytułu

EN

Food preferences of Konik horses grazing in the Biebrza National Park

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Badania terenowe prowadzono w latach 2009 i 2010 na terenie łąk spasanych konikami polskimi w Biebrzańskim Parku Narodowym. Przez 6 dni w kwietniu, czerwcu i sierpniu prowadzono obserwacje bezpośrednie pasących się zwierząt w dwóch przedziałach czasowych: po 3 godziny rano i wieczorem. Każdego dnia obserwowano jedną losowo wybraną klacz, odnotowując miejsce pasienia się zwierzęcia oraz liczbę poszczególnych zjadanych przez nią gatunków. Zebrane dane posłużyły do obliczenia średniego udziału poszczególnych gatunków spośród roślin zgryzanych przez zwierzęta oraz współczynnika selektywności. W opracowaniu oparto się na zbiorowisku z klasy Scheuchzerio-Caricetea nigrae. W sezonie wegetacyjnym największy udział wśród zgryzanych przez zwierzęta gatunków miały turzyce, szczególnie turzyca prosowata (Carex panicea L.) oraz w mniejszym stopniu turzyca żółta (Carex flava L.). Były to gatunki preferowane we wczesnej fazie wzrostu. Spośród traw szczególnie chętnie wybierane były trzęślica modra (Molinia caeruela L. Moench) oraz mietlica psia (Agrostis canina L.), przy czym ich udział wśród gatunków zgryzanych był największy w czerwcu. Wartości współczynnika selektywności wskazują na to, że trzęślica modra (Molinia caeruela L. Moench) jest najbardziej preferowanym gatunkiem w czerwcu, turzyca prosowata (Carex panicea L.) jest gatunkiem preferowanym jedynie w kwietniu i sierpniu, natomiast mietlica psia (Agrostis canina L.) - w czerwcu. W 2010 r., w którym poziom wód gruntowych był wyjątkowo wysoki, istotnie większy udział wśród gatunków wybieranych przez koniki miały charakterystyczne dla terenów podmokłych.

EN

The aim of the study was to evaluate food preferences of free-ranging Konik horses grazing on wet meadows in the Biebrza National Park. Direct visual observation of grazing animals was performed in April, June and August (6 days in each month) in two times of the day: three hours in the morning and evening. One randomly chosen mare was observed every day. At 5-minutes intervals its first 10 bites per plant species were noted. Plants belonged to a community from Scheuchzerio-Caricetea nigrae class dominated by Carex panicea L. On each term of observations the community was described by noting plant species and visually estimating their relative cover in vegetation. During vegetative season the most frequently grazed by horses were four most abundant species. The grasslike sedge (Carex panicea L.) and Carex flava L. were preferred at early stage of their growth (April and August). From among grasses Koniks chose Molinia caerulea L. Moench and Agrostis canina L. which had a higher share in grazed species in June. Values of selectivity ratio showed that these species were most preferred in June whereas the grasslike sedge (Carex panicea L.) - in April and August. Weather conditions affected Koniks' diet. In 2010 (the year with extremely high water level) species connected with wet areas were grazed by horses more often.

Słowa kluczowe

PL

koniki polskie; preferencje pokarmowe; wypas

EN

food preferences; grazing; Konik horses

• Wydawca: Wydawnictwo ITP
• Czasopismo: Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie
• Rocznik: 2011
• Tom: T. 11, z. 2
• Strony: 33--42
• Opis fizyczny: Bibliogr. 23 poz.

Twórcy

autor

Chodkiewicz A.

autor

Stypiński P.

• Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie, Wydział Rolnictwa i Biologii, Katedra Agronomii, ul. Nowoursynowska 159, 02-776 Warszawa; tel. [phone],,

Bibliografia

• BARTOSZUK H., DEMBEK W., JEZIERSKI T., KAMIŃSKI J., KUPIS J., LIRO A., NAWROCKI P., SIDOR T., WASILEWSKI Z. 2001. Spasanie podmokłych łąk w dolinach Narwi i Biebrzy jako metoda ochrony ich walorów przyrodniczych. Biblioteczka Wiadomości IMUZ. Nr 98 ss. 146.
• BOKDAM J. 2003. Nature conservation and grazing management. Free-ranging cattle as a driving force for cyclic vegetation succession. PhD thesis. Wageningen. Wageningen University ss. 224.
• BOKDAM J., VAN BRAECKEL A. 2002. Suitability [online]. W: Grazing as a conservation management tool in peatland. Pr. zbior. Red. J. Bokdam, A. van Braeckel, C. Werpachowski, M. Znaniecka. Report of a Workshop held 22-26 April 2002 in Goniadz. [Dostęp 28.01.2011]. Dostępny w Internecie: http://www.ncp.wur.nl/NR/rdonlyres/F0D82B0D-B78F-4D46-B5D1-89F881778703/ 15308/BIEBRZAWORKSHOP.pdf
• CHODKIEWICZ A. 2010. Koniki polskie w Biebrzańskim Parku Narodowym - zagrożenie czy szansa? Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Agrobiznesu w Łomży. W druku.
• CHODKIEWICZ A., STYPINSKI P. 2010. The grazing selectivity of Konik horses on grasslands located in Biebrza National Park. Grassland Science in Europe. Vol. 15 s. 1024-1027.
• COSYNS E., DEGEZELLE T., DEMEULENAERE E., HOFFMAN M. 2001. Feeding ecology of Konik Horsens and donkeys in Belgian coastal dunes and its implication for nature management. Belgian Journal of Zoology. Vol. 131 (Suppl. 2) s. 111-118.
• DENISIUK Z. 1968. Wartość gospodarcza ważniejszych gatunków turzyc w Polsce. Prace Komisji Nauk Rolniczych i Komisji Nauk Leśnych. T. XXIV s. 93-122.
• DYNECKI P. 2006. Roślinność półwyspu popielniańskiego jako baza pokarmowa konika polskiego. Pr. dokt. Maszynopis. Olsztyn. Uniwersytet Warmińsko-Mazurski, Katedra Botaniki ss. 117
• GORE A.J.P., URQUHART C. 1966. The effects of waterlogging on the growth of Molinia caerulea L. Moench and Eriophorum vaginatum. Journal of Ecology. Vol. 54 no 3 s. 617-633.
• GUZIAK R., LUBACZEWSKA S. 2001. Ochrona przyrody w praktyce. Podmokłe łąki i pastwiska. Wrocław. PTPP „pro Natura” ss. 150.
• Konwencja o obszarach wodno-błotnych mających znaczenie międzynarodowe, zwłaszcza jako środowisko życiowe ptactwa wodnego, sporządzona w Ramsarze dnia 2 lutego 1971 r. Dz.U. 1978 nr 7 poz. 24 (tzw. konwencja ramiarska).
• MUSIELAK D., ROGALSKI M. 2006. The impact of extensive grazing of Polish Koniks on changes in vegetation cover of selected plant communities of coastal meadows. W: Salt grasslands and coastal meadow. Pr. zbior. Red. H. Czyż. Szczecin. Wydaw. AR s. 39-44.
• PAJĄK J., AUGUSTYN Ł., KOWALSKA M., WASILEWSKA M., SKOWRON A., SZYMAŃSKA M., KACZMARCZYK S., ZIÓŁKOWSKI P. 2004. Sprawozdanie z badań przeprowadzonych przez członków Sekcji Ochrony Przyrody w ramach obozu naukowego w Biebrzańskim Parku Narodowym. Maszynopis. Osowiec-Twierdza. Biebrzański Park Narodowy ss. 10.
• PŁAWSKA-OLEJNICZAK J., ŻYWICZKA A. 2009. Wpływ wypasu koników polskich i szkockiego bydła górskiego na florę naczyniową ekstensywnie użytkowanych Łąk Skoszewskich. Łąkarstwo w Polsce. Nr 12 s. 131-140.
• ROGALSKI M., KRYSZAK J. 1993. Badania nad smakowitością roślinnych komponentów zbiorowisk łęgowych w warunkach wypasu koników polskich. Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych. Z. 412 s. 165-167.
• STAMMEL B., KIEHL K. 2004. Do hoof prints actually serve as a regeneration niche for plant species in fens? Phytocoenologia. Vol. 35 (2) s. 271-286.
• STAŃKO B. 1962. Wzrost i rozwój turzycy prosowatej (Carex panicea L.) oraz zmiany w jej składzie chemicznych w czterech stadiach rozwojowych. Zeszyty Naukowe SGGW. Rolnictwo. Nr 6 s. 131-147.
• TAYLOR K., ROWLAND A.P., JONES H.E. 2001. Molinia cearulea (L.) Moench. Journal of Ecology. Vol. 89 s. 126-144.
• THORNTON B. 1991. Effect of nutrition on the short-term response of Molinia caerulea L. Moench to defoliation. Annals of Botany. Vol. 68 s. 569-576.
• VAN WIEREN S.E. 1996. Do large herbivores select a diet that maximizes short-term energy intake rate? Forest Ecology and Management. Vol. 88 s. 149-156.
• WARDA M., ROGALSKI M. 2004. Zwierzęta na pastwisku jako element krajobrazu przyrodniczego. Annales UMCS. Sect. E. Vol. 59 no 4 s. 1985-1991.
• WLIZŁO B., SZWED W. 2007. Roślinność ostoi konika polskiego w Roztoczańskim Parku Narodowym. Monografia. Seria: Prace Katedry Przyrodniczych Podstaw Leśnictwa Akademii Rolniczej im. Augusta Cieszkowskiego w Poznaniu. Nr 2 ss. 117.
• Zarządzenie nr 3 Ministra Środowiska z dnia 17 stycznia 2011 r. w sprawie zadań ochronnych dla Biebrzańskiego Parku Narodowego [online]. [Dostęp 28.01.2011]. Dostępny w Internecie: http://www.biebrza.org.pl/aktualizacja/data/pliki/609_Zarzadzenie_Nr_3_Ministra___rodowiska _ z_dn___17___01___2011_r__.jpg