Zielona chemia polimerów

Pińkowska, H.

Artykuł - szczegóły

Tytuł artykułu

Zielona chemia polimerów

Autorzy

Pińkowska H.

Wybrane pełne teksty z tego czasopisma

https://ichp.vot.pl/index.php/p

Identyfikatory

Warianty tytułu

Green chemistry of polymers

Języki publikacji

Abstrakty

Artykuł stanowi przegląd najnowszej literatury (159 pozycji) dotyczącej wykorzystania zasad zielonej i zrównoważonej chemii w chemii polimerów. Omówiono zgodne z tymi zasadami procesy wytwarzania pochodzących z surowców petrochemicznych i ze źródeł odnawialnych półproduktów do syntez polimerów, a także reakcje polimeryzacji prowadzone w obecności katalizatorów metalocenowych i enzymatycznych. Scharakteryzowano alternatywne media polimeryzacji, takie jak nadkrytyczny ditlenek węgla, ciecze jonowe i woda. Szczególną uwagę zwrócono na polimery biodegradowalne oraz na recykling surowcowy i energetyczny zużytych materiałów polimerowych, zwłaszcza w obecności płynów w stanie superkrytycznym.

The article is a review of the newest literature data (159 references) concerning the application of the rules of green and sustainable chemistry in chemistry of polymers. The processes (being in agreement with these rules) of manufacturing of intermediate products for polymers syntheses, coming from oil or renewable resources, as well as the polymerization carried out in the presence of metallocene or enzymatic catalysts were described. Alternate media of polymerization reactions, such as supercritical carbon dioxide, ionic liquids and water, were characterized. Special attention has been paid to biodegradable polymers, feedstock recycling and energy recovery from polymeric materials used, especially in the presence of supercritical liquids.

Słowa kluczowe

zrównoważona i zielona chemia polimery katalizatory metalocenowe polimeryzacja enzymatyczna płyny w stanie nadkrytycznym recykling

sustainable and green chemistry polymers metallocene catalysts enzymatic polymerization supercritical liquids recycling

Wydawca

Sieć Badawcza Łukasiewicz – Instytut Chemii Przemysłowej

Czasopismo

Polimery

Rocznik

2006

Tom

T. 51, nr 11-12

Strony

836--842

Opis fizyczny

Bibliogr. 159 poz.

Twórcy

autor

Pińkowska H.

Akademia Ekonomiczna, Katedra Technologii Chemicznej, ul. Komandorska 118/120, 53-345 Wrocław, hanna.pinkowska@ae.wroc.pl

Bibliografia

[1] Anastas P. T., Warner J. C.: „Green Chemistry: Theory and Practice", Oxford University Press, New York 1998.
[2] Clark J. H.: Green Chem. 1999, l, 1.
[3] Earle M. J., Seddon K. R.: Pure Appl. Chem. 2000, 72, 1391.
[4] Tundo P, Anastas P T., Black D. StC, Breen J., Collins T., Memoli S., Miyamoto J., Poliakoff M., Tumas W.: Pure Appl. Chem. 2000, 72, 1207.
[5] Matlack A. S.: „Introduction to Green Chemistry", Marcel Dekker, Inc. New York 2001.
[6] Winterton N.: Green Chem. 2001, 3, G73.
[7] Burczyk B.: Wiad. Chem. 2002, 56, 709.
[8] Clark J., Macquarrie D.: „Handbook of Green Chemistry and Technology", Blackwell Sciences Ltd., Oxford 2002.
[9] Boschen S., Lenoir D., Scheringer M.: Naturwiss. 2003, 90, 93.
[10] Kirchoff M. M.: Environ. Sci. Technol. 2003, 37, 5349.
[11] Burczyk B.: Przem. Chem. 2005, 84, 162.
[12] Pińkowska H.: Przem. Chem. 2006, 85, 242.
[13] Okkerse C., Van Bekkum H.: Green Chem. 1999, l, 107.
[14] Lynd L. R., Wang M. Q.: J. Ind. Ecol 2003, 7,17.
[15] Lee S. Y, Hong S. H., Lee S. H., Park S. J.: Macromol. Biosci. 2004, 4, 157.
[16] Kijeński J.: Przem. Chem. 2005, 84, 63.
[17] Pollard G.: „Catalysis in Renewable Feedstocks. A Technology Roadmap Via. Report Number CR 7656" 2005, http:// www.bhrgroup.co.uk/extras/renewcatfull.pdf.
[18] Yaman S.: Energy Convers. Manage. 2004, 45, 651.
[19] Lempert R. J., Norling P, Pernin C., Resetar S., Mahnovski S.: „Next Generation Environmental Technologies. Benefits and Barriers", Rand Science and Technology Policy Institute 2003, http://www.rand.org/publications/MR/ MR1682/.
[20] Nonato R. N., Mantelatto P. E., Rossell C. E. V.: Appl. Microbiol. Biotechnol 2001, 57,1.
[21] Jenck J. E, Agterberg E, Droescher M. J.: Green Chem. 2004, 6, 544.
[22] Chilling L. B.: FEMS Microbiol. Rev. 1995, 16, 101.
[23] Danner H., Braun R.: Chem. Soc. lev. 1999, 28, 395.
[24] Abbenhuis H. C. L.: Angew. Chem. Int. Ed. 1999, 38, 1058.
[25] Kaminsky W.: J. Chem. Soc., Dalton Trans. 1998, 9, 1413.
[26] Alt H. G.: J. Chem. Soc., Dalton Trans. 1999,11,1703.
[27] Britovsek G. J. R, Gibson V. C, Wass D. R: Angew. Chem. Int. Ed. 1999, 38, 428.
[28] Bajgur C. S., Sivaram S.: Curr. Sci. 2000, 78, 1325.
[29] Romano U., Garbassi R: Pure Appl. Chem. 2000, 72,1383.
[30] Kaminsky W.: Chemosphere 2001, 43, 33.
[31] Coates G. W.: J. Chem. Soc., Dalton Trans. 2002, 4, 467.
[32] Evans W. J., Davis B. L.: Chem. Rev. 2002, 102, 2119.
[33] Nowakowska M.: Polimery 2002, 47, 157.
[34] Makio H., Fujita T.: Bull. Chem. Soc. Jpn. 2005, 78, 52.
[35] Kobayashi S.: J. Polym. Sci., Part A: Polymer Chem. 1999, 37, 3041.
[36] Kobayashi S., Uyama H., Ohmae M.: Bull. Chem. Soc. Jpn. 2001, 74, 613.
[37] Kobayashi S., Uyama H., Kimura S.: Chem. Rev. 2001, 101, 3793.
[38] Gross R. A., Kumar A., Kalra B.: Chem. Rev. 2001, 101, 2097.
[39] Matsumura S.: Macromol. Biosci. 2002, 2,105.
[40] Rydz J., Kowalczuk M.: Wiad. Chem. 2003, 57,1.
[41] Bukowski A., Osowiecka B.: Polimery 1988, 33, 41.
[42] Eissen M., Metzger J. O., Schmidt E., Schneide-wind U.: Angew. Chem. 2002,114, 402.
[43] Kobayashi S., Uyama R., Namekawa S.: Polym. Degrad. Stabil. 1998, 59, 195.
[44] Kalra B., Gross R. A.: Green Chem. 2002, 4, 174.
[45] McCabe R. W., Taylor A.: Green Chem. 2004, 6, 151.
[46] Maruyama T., Noda S., Kamiya N., Goto M.: J. Chem. Eng. Jpn. 2003,36,307.
[47] Mita N., Maruichi N., Tonami H., Nagahata R, Tawaki S. L, Uyama H., Kobayashi S.: Bull. Chem. Soc. Jpn. 2003, 76, 375.
[48] Uyama H., Takamoto T., Kobayashi S.: Polymer J. 2002, 34, 94.
[49] Takamoto T., Uyama H., Kobayashi S.: e-Polymers 2001,004, l, http://www.e-polymers.org.
[50] Kumar R., Shakil N. A., Chen M. H., Parmar V. S., Samuelson L. A., Kumar J., Watterson A. C.: J. Macromol. Sci., Part A — Pure Appl. Oiem. 2002, 39,1137.
[51] Kumar R., Tyagi R., Parmar V. S., Samuelson L. A., Watterson A. C., Kumar J.: J. Macromol. Sci., Part A — Pure Appl Chem. 2003, 40, 1283.
[52] Kumar R., Tyagi R, Parmar V. S., Samuelson L. A., Kumar J., Watterson A. C: Green Chem. 2004, 6, 516.
[53] Oguchi T, Tawaki S., Uyama H., Kobayashi S.: Bull Chem. Soc. Jpn. 2000, 73, 1389.
[54] Shoda S. L, Izumi R, Fujita M.: Bull. Chem. Soc. Jpn. 2003, 76, 1.
[55] Klemm D., Heublein B., Fink H. R, Bohn A.: Angew. Chem. Int. Ed. 2005, 44, 3358.
[56] Varma L K., Albertsson A. C., Rajkhowa R., Srivastava R. K.: Prog. Polym. Sci. 2005, 30, 949.
[57] Kumar R., Bruno R, Parmar V. S., Kumar J., Watterson A. C., Chittibabu K. G., Samuelson L. A.: Chem. Commun. 2004, 7, 862.
[58] Bisht K. S., Svirkin Y. Y., Henderson L. A., Gross R. A.: „2nd Annual Green Chemistry and Engineering Conference", Washington D.C. 1998, str. 36.
[59] Matsumura S., Tsukada K., Toshima K.: Int. J. Biol Macromol 1999,25,161.
[60] Kalra B., Gross R. A.: Green Chem. 2002, 4,174.
[61] Kalra B., Gross R. A.: Biomacromolecules 2000, 1,501.
[62] Cansell R, Rey S., Beslin R: Revue De L 'Institut 'Francais Du Petrole 1998, 53, 71.
[63] Kirby C. R, McHugh M. A.: Chem. Rev. 1999,99,565.
[64] Kendall J. L., Canelas D. A., Young J. L., DeSimone J. M.: Chem. Rev. 1999, 99, 543.
[65] Cooper A. L: J. Mater. Chem. 2000, 10, 207.
[66] Kazarian S. G.: Polymer Sci., Ser. C. 2000, 42, 78.
[67] Cooper A. L: Adv. Mater. 2001, 13, 1111.
[68] Oakes R. S., Clifford A. A., Rayner C. M.: J. Chem. Soc., Perkin Transl. 2001, 9, 917.
[69] Beckman E. J.: Ind. Eng. Chem. Res. 2003, 42,1598.
[70] Cooper A. L: Adv. Mater. 2003,15,1049.
[71] Woods H. M., Silva M. M. C. G., Nouvel C., Shakesheff K. M., Howdle S. M.: J. Mater. Chem. 2004, 14, 1663.
[72] Said-Galiyev E. E., Yygodskii Y. S., Nikitin L. N., Yinokur R. A., Gallyamov M. O., Pototskaya L V., Kireev V. V., Khokhlov A. R., Schaumburg K.: J. Supercrit. Fluids. 2003, 26,147.
[73] Butler R., Davies C. M., Cooper A. L: Adv. Mater. 2001,13, 1459.
[74] Butler R., Davies C. M., Hopkinson L, Cooper A. L: Polym. Prepr. 2002, 43, 744.
[75] Zhang H., Cooper A. L: Chem. Mater. 2002, 14, 4017.
[76] Wells S. L., DeSimone J. M.: Angew. Chem. Int. Ed. 2001, 40, 518.
[77] Nikitin L. N., Gallyamov M. O., Vinokur R. A., Nikolaec A. Y, Said-Galiyev E. E., Khokhlov A. R., Jespersen H. T., Schaumburg K.: J. Supercrit. Fluids. 2003, 26, 263.
[78] Dong Z., Liu Z., Hań B., He J., Jiang T., Yang G.: J. Mater. Chem. 2002, 12, 3565.
[79] Wang C. T., Lin W. R: J. Chem. Eng. Jpn. 2001, 34,244.
[80] Joung S. N., Kim H. S., Yoo K. R, Kim S. Y, Yong K. J., Park Y H.: „The 6th Annual Green Chemistry & Engineering Conference", Washington D.C. 2002, str. 161.
[81] Kikic L, Yecchione V.: Curr. Opin. Solid State Mater. Sci. 2003, 7, 399.
[82] Tomasko D. L., Han X., Liu D., Gao W.: Curr. Opin. Solid State Mater. Sci. 2003,7,407.
[83] Hebb A. K., Senoo K., Bhat R., Cooper A. L: Chem. Mater. 2003, 15, 2061.
[84] Holbrey J. D., Seddon K. R.: Clean Products Processes 1999, l, 223.
[85] Welton T.: Chem. Rev. 1999, 99, 2071.
[86] Wasserscheid R, Keim W.: Angew. Chem. Int. Ed. 2000, 39, 3772.
[87] Zhao D., Wu M., Kou Y, Min E.: Catal Today 2002, 74, 157.
[88] Anthony J. L., Brennecke J. R, Holbrey J. D., Maginn E. J., Mantz R. A., Rogers R. D., Trulove P. C., Visser A. E., Welton T. w pracy zbiorowej: „Ionic Liquids in Synthesis" (red. Wasserscheid R, Welton T.), Wiley-VCH, Weinheim 2003, str. 41—126.
[89] „Technical Summaries on ionic Liquids in Chemical Processing". Prepared for the Chemical Industry Yision 2020, Technology Partnership Workshop, Barriers to ionic Liquids Commercialization 2003, http:// www.chemicalvision2020.org/pdfs/tech_summary.pdf.
[90] Sheldon R. A.: Green Chem. 2005, 7, 267.
[91] Earle M., Olivier-Bourbigou H., Forestier A., Wasserscheid R: w [88], str. 174—288.
[92] Carmichael A. J., Haddleton D. M.: w [88], str. 319—335.
[93] Kubisa R: Prog. Polym. Sci. 2004, 29, 3.
[94] El Abedin S. Z., Borissenko N., Endres R: Electrochem. Commun. 2004, 6, 422.
[95] Pringle J. M., Efthimiadis J., Howlett P. C, Efthimiadis J., MacFarlane D. R., Chaplin A. B., Hali S. B., Officer D. L., Wallace G. G., Forsyth M.: Polymer 2004, 45, 1447.
[96] Sekiguchi K., Atobe M., Fuchigami T.: J. Electroanal. Chem. 2003, 557, 1.
[97] Biedroń T., Kubisa R: J. Polym. Sci, Part A: Polymer Chem. 2004, 42,3230.
[98] Biedroń T., Bednarek M., Kubisa R: Macromol. Rapid Commun. 2004, 25,878.
[99] Carmichael A. J., Haddleton D. M., Bon S. A. R, Seddon K. R.: Chem. Commun. 2000, 14, 1237.
[100] Scott M. R, Brazel C. S., Benton M. G., Mays J. W., Holbrey J. D., Rogers R. D.: Chem. Commun. 2002,13,1370.
[101] Adams C. J., Earle M. J., Seddon K. R.: Green Chem. 2000, 2, 21.
[102] Ritter H., Tabatabai M.: „Grune Polymerchemie — Polymerisationsverfahren in Wasser unter Yerwendung von Cydodextrinen“, http:// www.uni-duesseldorf.de/HHU/Jahrbuch/2002/PDF/ pagesritter.pdf.
[103] Storsberg J., Ritter H.: Macromol. Rapid Commun. 2000, 21, 236.
[104] Ritter H., Tabatabai M.: Prog. Polym. Sci. 2002, 27,1713.
[105] Schwarz-Barać S., Ritter H.: J. Macromol. Sci., Part A — Pure Appl. Chem. 2003, 40, 437.
[106] Storsberg J., Ritter H.: Macromol. Chem. Phys. 2002, 203, 812.
[107] Casper P, Glockner P, Ritter H.: Macromolecules 2000, 33, 4361.
[108] Miertus S., Ren X.: Polimery 2002, 47, 545.
[109] Chiellini E., Cinelli P, D'antone S., Ilieva V. L: Polimery 2002, 47, 538.
[110] Witt U., Yamamoto M., Seeliger U., Miiller R. J., Warzelhan V.: Angew. Chem. Int. Ed. 1999, 38,1438.
[111] Mecking S.: Angew. Chem. Int. Ed. 2004,43,1078.
[112] Polaczek J., Dziki E., Pielichowski J.: Polimery 2003, 48, 61.
[113] Tylek E., Polaczek J., Pielichowski J.: Polimery 2005, 50, 341.
[114] Garlotta D.: J. Polym. Environ. 2001, 9, 63.
[115] Foltynowicz Z., Jakubiak P: Polimery 2002, 47, 769.
[116] Duda A., Penczek S.: Polimery 2003, 48,16.
[117] Vink E. T. H., Rabago K. R., Glassner D. A., Gruber P R.: Polym. Degrad. Stabil. 2003, 80, 403.
[118] Gruber P R: J. Ind. Ecol 2003, 7, 209.
[119] Coates G. W., Moore D. R.: Angew. Chem. Int. Ed. 2004, 43, 6618.
[120] Steinbuchel A.: Macromol. Biosci. 2001, l, 1.
[121] Braunegg C., Bona R., Schellauf E, Wallner E.: Polimery 2002, 47, 479.
[122] Kahar P, Tsuge T., Taguchi K., Doi Y: Polym. Degrad. Stabil. 2004, 83, 79.
[123] Lenz R. W., Marchessault R. H.: Biomacromolecules 2005, 6, 1.
[124] Kahar P, Agus J., Kikkawa Y, Taguchi K., Doi Y, Tsuge T.: Polym. Degrad. Stabil. 2005, 87,161.
[125] Madison L. L., Huisman G. W.: Microbiol. Mol. Biol. Rev. 1999, 63, 21.
[126] Gerngross T. U., Slater S. (tłum. Kaim A.): Świat Nauki 2000, 11, 57.
[127] Kijeński J., Polaczek J.: Polimery 2004, 49, 669.
[128] Bogoczek R., Pińkowska H.: Przem. Chem., artykuł przyjęty do druku.
[129] Fang Z., Smith R. L., Inomata H., Arai K.: J. Supercrit. Fluids 1999, 15, 229.
[130] Kazarian S. G., Martirosyan G. G.: Phys. Chem. Chem. Phys. 2002, 4, 3759.
[131] Sato O., Arai K., Shirai M.: Fluid Phase Equilibr. 2005, 228—229, 523.
[132] Tagaya H., Katoh K., Kadokawa J. L, Chiba K.: Polym. Degrad. Stabil. 1999, 64, 289.
[133] Sasaki M., Iwaya T., Genta M., Goto.: Mat. konf. „Third International Symposium on Feedstock Recycling of Plastics" (red. Muller-Hagedorn M., Bockhorn H.), Universitatsverlag, Karlsruhe 2005, str. 263, http:// www.uvka.de/univerlag/volltexte/2005/81/pdf.
[134] Smith R. L., Fang Z., Inomata H., Arai K.: J. Appl. Polym. Sci. 2000, 76, 1062.
[135] Meng L., Zhang Y, Huang Y., Shibata M., Yosomiya R.: Polym. Degrad. Stabil 2004, 83, j 389.
[136] Dai Z., Hatano B., Kadokawa J. L, Tagaya H.: Polym. Degrad. Stabil. 2002, 76, 179.
[137] Suzuki Y L, j Tagaya H., Asou T., Kadokawa J. I., Chiba K.: Ind. Eng. Chem. Res. 1999, 38, 1391.
[138] Tagaya H., Shibasaki Y, Kato C., Kadokawa J. L, Hatano B.: J. Mater Cycles Waste Manag. 2004, 6,1.
[139] Shibasaki Y, Kamimori T., Kadokawa J. L, Hatano B., Tagaya H.: Polym. Degrad. Stabil. 2004,83,481.
[140] Fang Z., Smith R. L., Inomata H., Arai K.: J. Supercrit. Fluids 2000,16, 207.
[141] Watanabe M., Hirakoso H., Sawamoto S., Adschiri T., Arai K.: J. Supercrit. Fluids. 1998, 13, 247.
[142] Su X., Zhao Y, Zhang R., Bi J.: Fuel Process. Technol. 2004, 85,1249.
[143] Park K. C., Tomiyasu H.: Chem. Commun. 2003, 6, 694.
[144] Fang Z., Koziński J. A.: J. Appl. Polym. Sci. 2001, 81, 3565.
[145] Lilac W. D., Lee S.: Adv. Environ. Res. 2001,6,9.
[146] Kubatova A., Lagadec A. J. M., Hawthorne S. B.: Environ. Sci. Technol. 2002, 36, 1337.
[147] Takeshita Y, Kato K., Takhashi K., Sato Y, Nishi S.: J. Supercrit. Fluids. 2004, 31,185.
[148] Chen D. T., Perman C. A., Reichert M. E., Hoven J.: J. Hazard. Mater. 1995, 44, j 53.
[149] Park S., Gloyna E. R: Fuel 1997, 76, 999.
[150] Park Y., Hool J. N., Curtis C. W., Roberts C. B.: Ind. Eng. Chem. Res. 2001, 40, 756.
[151] Goto M., Koyamoto H., Kodama A., Hirose T., Nagaoka S., McCoy B. J.: AIChE J. 2002, 48, 136.
[152] Genta M., Iwaya T., Sasaki M., Goto M., Hirose T.: Ind. Eng. Chem. Res. 2005, 44, 3894.
[153] Genta M., Yano R, Kondo Y, Matsubara W., Oomoto S.: Mitsubishi Heavy Industries, Ltd. Technical Rev. 2003, 40, 1.
[154] Zhang H. H., Xiang H. W., Yang Y, Xu Y. Y., Li Y. W.: J. Appl. Polym. Sci. 2004, 92, 2363.
[155] Zhang C., Zhang H., Yang J., Liu Z.: Polym. Degrad. Stabil. 2004, 86, 461.
[156] Shibata M., Masuda T., Yosomiya R., Hui M. L.: J. Appl Polym. Sci. 2000, 77, 3228.
[157] Pinero R., Garcia J., Cocero M. J.: Green Chem. 2005, 7,380.
[158] Asahi N., Sakai K., Kumagai N., Nakanishi T., Hata H., Katoh S., Moriyoshi T.: Polym. Degrad. Stabil. 2004, 86, 147.
[159] „The Role of Polymer Research in Green Chemistry and Engineering", http://www.umass.edu/tei/neti/neti_pdf/ Green%20Chemistry%20of%20Polymers.pdf.

Typ dokumentu

Bibliografia

Identyfikator YADDA

bwmeta1.element.baztech-article-BAT8-0001-0028