Modyfikacja polimerów za pomocą bombardowania jonowego. Cz. I. Historia, aktualny stan wiedzy i perspektywy rozwoju

• Autorzy: Pieczyńska D. , Ostaszewska U. , Bieliński D. M. , Jagielski J.

Warianty tytułu

EN

Modification of polymers with the application of ion beam bombardment. Part I. History, recent developments, and perspectives for development

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Artykuł stanowi przegląd literaturowy dotyczący bombardowania wysokoenergetyczną wiązką jonów (rys. 2) powierzchni materiałów polimerowych w celu jej modyfikacji. Udokumentowano wzrost zainteresowania na przestrzeni ostatnich lat tą technologią w odniesieniu do polimerów, a także metali i ceramiki (rys. 1). Przedstawiono schematycznie budowę implantatora (rys. 5) oraz opisano zasadę jego działania. Omówiono mechanizm oddziaływania rozpędzonego jonu z polimerem, uwzględniający specyfikę makrocząsteczkowej budowy materiału (rys. 3, 4, 6). Omówiono modyfikację warstwy wierzchniej polimerów za pomocą bombardowania jonowego, zwracając szczególną uwagę na zachodzące w jej wyniku zmiany w budowie chemicznej, sieciowaniu i degradacji makrocząsteczek (rys. 7, 9, 10). Zinterpretowano dane doświadczalne dotyczące wpływu obróbki wysokoenergetyczną wiązką jonów na wybrane właściwości inżynierskie: mechaniczne, tribologiczne, zwilżalność i adhezję (rys. 8, 12-17) oraz funkcjonalne polimerów takie jak: bakteriobójczość, grzybobójczość i trombozgodność (rys. 18-20). Kontynuację artykułu stanowi cz. II pracy, w której zostaną przedstawione wyniki własnych badań wpływu bombardowania jonowego na właściwości użytkowe gumy.

EN

This paper constitutes a review of the literature focusing on the high-energy ion beam bombardment (Fig. 2) for the modification of the surface layers of polymeric materials. An increase in interest in the application of this technique for the modification of polymers as well as metals and ceramics has been observed in recent years (Fig. 1). A schematic representation of the ion implanter (Fig. 5) and a detailed description of its principles of operation was presented. The mechanism of the interaction taking place between the accelerated ion and the polymer surface, taking into consideration the specific macromolecular structure of the material (Figs. 3, 4 and 6) was discussed. The modification process of the surface layer of the polymer as a result of ion bombardment was discussed with special attention on the changes in the chemical structure, crosslinking, and the degradation of the macromolecules (Figs. 7, 9, 10). The data presented in the literature from studies on the influence of high-energy ion beams on selected physical properties such as mechanical, tribological, wetness and adhesion (Figs. 8, 12-17), and also on characteristic properties of functional polymers such as antimicrobial, antifungal and thrombocompatibility (Figs. 18-20) have been evaluated. A continuation of this topic based on original data will focus on the influence of ion beam bombardment on the properties of rubber will be presented in Part II.

Słowa kluczowe

PL

polimery; bombardowanie jonowe; warstwa wierzchnia; modyfikacja

EN

polymers; ion bombardment; surface layer; modification

• Wydawca: Sieć Badawcza Łukasiewicz – Instytut Chemii Przemysłowej
• Czasopismo: Polimery
• Rocznik: 2011
• Tom: T. 56, nr 6
• Strony: 439--451
• Opis fizyczny: Bibliogr. 40 poz., rys., wykr.

Twórcy

autor

Pieczyńska D.

autor

Ostaszewska U.

autor

Bieliński D. M.

autor

Jagielski J.

• Instytut Inżynierii Materiałów Polimerowych i Barwników w Toruniu, Oddział Zamiejscowy Elastomerów i Technologii Gumy w Piastowie, ul. Harcerska 30, 05-820 Piastów,

Bibliografia

• 1. Hirvonen J. K.: Annu. Rev. Muter. Sci. 1989, 19, 401.
• 2. Iwaki M.: Rev. Sci. Instrum. 2002, 73, 863.
• 3. Bieliński D. M., Jagielski J., Lipiński R, Pieczyńska D., Ostaszewska U., Piątkowska A.: American Instrum. Phys.: Conf. Proc. Ser. 2009, 1099, 357.
• 4. Pruitt L. A.: Adv. Polym. Sci. 2003, 162, 63.
• 5. Fleischer R. L., Price P. B., Walker R. M.: Science 1965, 149, 383.
• 6. Denker A., Homeyer H., Kluge H., Opitz-Coutureau J.: Nucl. Instrum. Methods Phys. Res. Sect. B 2005, 240 (1-2), 61.
• 7. Manso M., Valesia A., Lejeune M., Gilliand D., Ceccone G., Rossi R: Acta Biomater. 2005, 1 (4), 431.
• 8. Jagielski J.: Vacuum 2005, 78 (2-4), 409.
• 9. Hartley N. E. W.: Thin Solid Films 1979, 64, 177.
• 10. Jagielski J., Thome L., Nowicki L., Turos A.: Nucl. Instrum. Methods Phys. Res. Sect. B 2005, 240 (1-2), 111.
• 11. Koval Y.: J. Vac. Sci. Technol. B 2004, 22 (2), 843.
• 12. Sviridov D. V, Odzhaev V. B., Kozlov I. P: „lon-Implanted Polymers” rozdz. 11 w „Electrical and Optical Polymer Systems. Fundamentals, Methods and Applications” (red. Wise D. L., Wnęk G., Trantolo D. J., Cooper T. M., Gresser J. D.), Marcel Dekker, New York 1998.
• 13. Kondyurin A., Bilek M.: „łon Beam Treatment of Polymers. Application Aspects from Medicine to Space”, rozdz. 9, Elsevier, Oxford-Amsterdam 2008.
• 14. Nenadovic T. M.: Materiali in Tehnologije 2005, 39 (1-2), 9.
• 15. Bieliński D. M., Ślusarski L., Affrossman S., Hartshorne M., Pethrick R. A.: J. Appl. Polym. Sci. 1995, 56, 853.
• 16. Burakowski T, Wierzchoń T.: „Inżynieria powierzchni metali”, WNT, Warszawa 1995.
• 17. Jagielski J., Turos A., Bieliński D. M., Abdul-Kader A. M.: Nuci. Instrum. Methods Phys. Res. Sect. B 2007, 261, 690.
• 18. Bieliński D. M., Lipiński P, Ślusarski L., Grams J., Paryjczak T., Jagielski J., Turos A., Madi N. K.: Surf. Sci. 2004, 564, 179.
• 19. Turos A., Jagielski J., Piątkowska A., Bieliński D. M., Ślusarski L., Madi N. K.: Vacuum 2003, 70, 201.
• 20. Dong H., Bell T.: Surf. Coat. Technol. 1999, 111, 29.
• 21. Bertrand P, De Puydt Y, Beuken J.-M., Lutgen P, Feyder G.: Nucl. Instrum. Methods Phys. Res. Sect. B1987, 19-20 (2), 887.
• 22. Endrskt R., Skvorckik V., Rybka V., Hnatovicz V.: Radiat. Eff. Defect. S. 1995, 137 (1-4), 25.
• 23. www.spirecorp.com/spire-biomedical/surface-treatment/technology-overview/ion-implantation.php
• 24. Bieliński D. M., Tranchida D., Lipiński P, Jagielski J., Turos A.: Vacuum 2007, 81, 1256.
• 25. Turos A., Abdul-Kader A. M., Grambole D., Jagielski J., Piątkowska A., Madi N. K., Al-Maadeed M.: Nucl. Instrum. Methods Phys. Res. Sect. B 2006, 249, 660.
• 26. Bieliński D. M., Ślusarczyk C, Jagielski J., Lipiński P: Polimery 2007, 52, 329.
• 27. Bieliński D. M., Jagielski J., Pankiewicz D.: Gummi Fasern Kunstst. 2009, 62 (4), 201.
• 28. ”Fundamentals of lon-Irradiated Polymers” (red. Fink D.), cz. II, rozdz. 4, Springer-Yerlag, Berlin-Heidelberg 2004.
• 29. Rodriguez R. J., Garcia J. A., Sanchez R., Perez A., Garrido B., Morante J.: Surf. Coat. Technol. 2002, 158-159, 636.
• 30. Radwan R.-M., Abdul-Kader A.-M., El-Hag Ali A.: Nuci. Instrum. Methods Phys. Res. Sect. B 2008, 266 (16), 3588.
• 31. Biedermann H., Slavinska D.: „Ion Bombardment of Organic Materials and its Potential Application” w materiałach „The International Conference on łon Implantation” (red. Matsuo J., Takaoka G., Hamada I.), Kyoto 1998, str. 815.
• 32. Bieliński D. M., Ślusarski L., Lipiński R, Turos A., Jagielski J.: Przem. Chem. 2003, 82, 885.
• 33. Piątkowska A., Jagielski J., Turos A., Ślusarski L., Bieliński D. M.: Optica Aplicata 2002, 32, 267.
• 34. Pat. US 7 563 505 (2009).
• 35. Bowden F. R, Tabor D.: „Friction an Introduction to Tribology”, Anchor Press, Doubleday Garden City, New York 1973.
• 36. Moore D. R: „The Friction and Lubrication of Elastomers”, Pergamon Press, Oxford-New York-Toronto-Sydney-Braunschweig 1972.
• 37. Bieliński D. M., Lipiński R, Urbaniak M., Jagielski J.: Tribol. Lett. 2006, 23 (2), 139.
• 38. Borutto A., Crivellone G., Marani R: Wear 1998, 222, 57.
• 39. Lipiński R, Bieliński D. M., Okrój W, Jakubowski W, Klimek L., Jagielski J.: Vacuum 2009, 83, S200.
• 40. Huang N., Yang R, Leng Y. X.: Surf. Coat. Technol. 2004, 186 (1-2), 218.