Metody prognozowania zmian właściwości wytworów z tworzyw polimerowych

• Autorzy: Jachowicz T. , Sikora R.

Warianty tytułu

EN

Methods of forecasting of the changes of polymeric products properties

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Podano podstawowe informacje dotyczące procesu starzenia tworzyw polimerowych oraz scharakteryzowano metodykę badania zachodzących w wyniku starzenia zmian ich właściwości. Przedstawiono rodzaje starzenia, a także zjawiska powodujące ten proces w tworzywach. Omówiono podstawowe zagadnienia dotyczące odporności polimerów na starzenie i określono wskaźniki porównawcze, opisujące intensywność starzenia. Przedstawiono problemy związane z prognozowaniem zmian właściwości tworzyw, w tym podstawowe metody prognozowania, ze szczególnym uwzględnieniem sposobu postępowania w odniesieniu do tworzyw polimerowych i uzyskiwanych z nich wytworów. Scharakteryzowano w związku z tym metody wykorzystujące równanie Arrheniusa, analizę rozkładu zmiennej losowej oraz równania regresji, jak również metody analizy szeregów czasowych, m.in. wyrównywanie wykładnicze.

EN

Basic information concerning the process of polymers' ageing is given and the methods of investigation of the changes of properties being the results of ageing is characterized. The types of ageing and the phenomena causing this process are presented. The basic problems concerning the resistance of polymers to ageing and comparative indices describing the intensity of ageing were defined. The problems related to forecasting of changes of polymers properties were presented in details, including the basic forecasting methods especially the procedure concerning the polymers and the products made of them. So the following methods used were characterized: Arrhenius equation (Fig. 1), analysis of random variable distribution (Fig. 2), regression equations (Fig. 3 and 4) as well as time series analysis (Fig. 5 and 6), among others exponential equalization.

Słowa kluczowe

PL

proces starzenia; tworzywa polimerowe; metodyka badań; prognozowanie zmian właściwości

EN

process of ageing; polymers; methods of investigation; forecasting of properties changes

• Wydawca: Sieć Badawcza Łukasiewicz – Instytut Chemii Przemysłowej
• Czasopismo: Polimery
• Rocznik: 2006
• Tom: T. 51, nr 3
• Strony: 177--185
• Opis fizyczny: Bibliogr. 50 poz.

Twórcy

autor

Jachowicz T.

autor

Sikora R.

• Politechnika Lubelska, Katedra Procesów Polimerowych, ul. Nadbystrzycka 36, 20-618 Lublin,

Bibliografia

• 1. Ghosh S., Khastgir D., Bhowmick A.: Polym. Degrad. Stab. 2000, 67,427.
• 2. Philippart J.-L., Sinturel C., Gardette J.-L.: Polym. Degrad. Stab. 1997,58, 261.
• 3. Davis W. J., Pethrick R. A.: Int. J. Polym. Mat. 2001,49, 237.
• 4. Oświęcimski W., Nowak M.: „Analiza wpływu starzenia atmosferycznego na wytrzymałość wybranych tworzyw sztucznych", w materiałach IX Seminarium „Tworzywa sztuczne w budowie maszyn", Politechnika Krakowska, Kraków 2000, str. 253—256.
• 5. Heneczkowski M.: „Wpływ wielokrotnego wtryskiwania poliamidu 6 na jego właściwości wytrzymałościowe i odporność przeciwstarzeniową", w materiałach konferencji „Postęp w przetwórstwie tworzyw sztucznych", Wydawnictwo Politechniki Częstochowskiej, Częstochowa 1997, str. 125—132.
• 6. Skonecki S.: „Wpływ parametrów wytłaczania z rozdmuchiwaniem folii PE-LD na zmiany właściwości eksploatacyjnych wywołanych starzeniem"; rozprawa doktorska. Politechnika Lubelska, Lublin 1989.
• 7. PN-88/C-89103/14. „Terminologia tworzyw sztucznych. Starzenie".
• 8. Szlezyngier W.: „Tworzywa sztuczne". Tom l, 2 i 3. Wydawnictwo Oświatowe „Fosze", Rzeszów 1998.
• 9. Kotnarowska D.: „Procesy zużywania powłok polimerowych", monografia nr 60, Politechnika Radomska, Radom 2003,212.
• 10. Klecan T.: „Wpływ warunków starzenia na wytrzymałość wysokonapełnionych poliolefin", w „Polimery i kompozyty konstrukcyjne", Politechnika Śląska, Gliwice 1996, str. 361—362.
• 11. Lundberg L., Jansson J.- E: Polymer 1996, 37,1311.
• 12. Sikora R.: „Tworzywa wielkocząsteczkowe. Rodzaje, właściwości i struktura". Wydawnictwo Politechniki Lubelskiej, Lublin 1991.
• 13. Żuchowska D.: „Polimery konstrukcyjne", WNT, Warszawa 1995.
• 14. Schwarzl F. R.: „Polymer-Mechanik. Struktur und mechanisches Yerhalten von Polymeren", Springer--Verlag, Berlin — Heidelberg — New York — London — Paris — Tokyo — Hong Kong 1990.
• 15. Chiellini E., Cinelli P, D'Antone S., Ilieva V. L: Polimery 2002, 47, 538.
• 16. Kasuya K., Takagi K., Ishiwatari S., Yoshida Y., Doi Y: Polym. Degrad. Stab. 1998, 59, 327.
• 17. Miertus S., Ren X.: Polimery 2002,47,545.
• 18. Nowak M.: „Wytrzymałość tworzyw sztucznych", Wydawnictwo Politechniki Wrocławskiej, Wrocław 1987.
• 19. Jachowicz T.: Przetwórstwo Tworzyw 1998, nr 4, 93.
• 20. Brown R.: „Handbook of Polymer Testing. Physical Methods", Marcel Dekker Inc., New York — Basel 1999.
• 21. Broniewski T., Kapko J., Płaczek W., Thomalla J.: „Metody badań i ocena własności tworzyw sztucznych", WNT, Warszawa 2000.
• 22. Jachowicz T.: Przetwórstwo Tworzyw 2004, nr 2, 36.
• 23. Ciesielska D.: „Wpływ morfologii tworzywa sztucznego na zmiany wybranych właściwości mechanicznych w wyniku przyspieszonego starzenia", w [10], str. 351.
• 24. Sikora J. W., Jachowicz T.: „Ageing of Polymer Roofing ", w materiałach konferencji „Polymers in Con-crete 2000", Rand Afrikaans University, Johannesburg 2000,157.
• 25. Kaczmarek H.: „Efekty przyspieszenia fotochemicznego rozkładu polimerów przez substancje mało-i wielkocząsteczkowe", Wydawnictwo UMK, Toruń 1998.
• 26. PN-EN ISO 2440:2001 „Elastyczne i sztywne tworzywa sztuczne porowate. Przyspieszone badania starzeniowe".
• 27. Jakubowicz L: Polimery 2004,49,321.
• 28. Sikora R., Jachowicz T.: „Ageing of Recycled Composite Polymer Film" w materiałach "International Conference on Composites/Nano Engineering", University of New Orleans, Nowy Orlean 2003, str. 359.
• 29. Koreckaja L. S., Tkaczenko T. L, Grakowicz R. L: „Komputerowa metoda prognozowania trwałości folii i pokryć polimerowych", w [5], str. 195—198.
• 30. Thakore L M., Desai S., Sarawade B. D., Devi S.: Eur. Poiym. J. 2001, 37,151.
• 31. Krasowski W.: Przetwórstwo Tworzyw 2000, nr 4—5, 89.
• 32. Boryń H., Wojtas S., Wasilenko E.: Zeszyty Naukowe Politechniki Gdańskiej — Elektryka, Gdańsk 1991, 32,3.
• 33. Buchanan F. J., Sim B., Downes S.: Biomaterials 1999, 20,823.
• 34. Choi S., Broutman L. J.: „Predicting long term strength by unaxial tensile testing", w materiałach „IX International Conference Polymer Pipes", University of Heriot Watt, Edynburg 1995, str. 335—344.
• 35. Dórner G., Lang R. W.: Po/ym. Degrad. Stab. 1998, 62, 421.
• 36. Ferguson J., Kembłowski Z.: „Reologia stosowania płynów", Wydawnictwo Marcus, Łódź 1995.
• 37. Potsch G., Michaeli W.: „Injection Molding. An Introduction", Hanser Publishers, Munich, Vienna, New York 1995.
• 38. PN 638:1994 „Systemy rurociągów i rur ochronnych z tworzyw sztucznych. Rury z tworzyw termoplastycznych. Oznaczanie właściwości przy rozciąganiu".
• 39. Materiały katalogowe firmy Rehau.
• 40. Gajek L.: „Wnioskowanie statystyczne", WNT, Warszawa 1994.
• 41. Neter J., Wasserman W., Kutner M. H.: „Applied linear regression models", Irwin Homewood 1989.
• 42. Darlington R. B.: „Regression and linear models", McGraw-Hill, New York 1990.
• 43. Zeliaś A.: „Metody statystyczne", PWE, Warszawa 2000.
• 44. Leijstróm H., Ifwarson M.: „Results and experiences obtained from SEM evaluations according to ISO/TR 9080 of polyolefin pipes", w [34], str. 325—334.
• 45. EN ISO 705:1994 „Systemy rurociągów z tworzyw sztucznych. Rury i kształtki z tworzyw termoutwardzalnych wzmocnionych włóknem szklanym. Analiza regresji i jej zastosowanie".
• 46. Box G., Jenkins C.: „Analiza szeregów czasowych", PWN, Warszawa 1983.
• 47. Grabiński T., Zeliaś A., Malina A.: „Metody analizy danych empirycznych na podstawie szeregów przekrojowo-czasowych", Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej, Kraków 2000.
• 48. Zeliaś A.: „Teoria prognozy", PWE, Warszawa 1997.
• 49. Jachowicz T.: „Prognozowanie zmian właściwości rur optotelekomunikacyjnych poddanych starzeniu naturalnemu", w materiałach konferencji „Materiały polimerowe i ich przetwórstwo", Wydawnictwo Politechniki Częstochowskiej, Częstochowa 2004, str. 265—270.
• 50. Płaska S.: „Wprowadzenie do statystycznego sterowania procesami technologicznymi", Wydawnictwo Politechniki Lubelskiej, Lublin 2000.