Revitalisation of post-industrial areas through the preservation of technical heritage in Poland

• Autorzy: Lenartowicz J. K. , Ostręga A.

Warianty tytułu

PL

Rewitalizacja terenów poprzemysłowych przez ochronę dziedzictwa techniki w Polsce

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

The paper presents revitalization of postindustrial areas as a process of regeneration of physical space, natural environment, and social environment. The aim of the paper is to point out a crucial, yet rarely applied in Poland, way of revitalization through preservation of post-industrial heritage. Legal aspects of protection and adaptation of industrial infrastructures in Poland are described with the focus on the lack of adequate interrelations between legal regulations of industrial activity and monuments preservation. Some postindustrial sites in the Małopolska region are presented, which - in spite of their significant historic and architectural values - remain imperceptible and underestimated both by their owners and the local territorial authorities. Vision setting process, being an important step preceding the plant's liquidation, in which broad groups of stakeholders would participate is recommended as a proper innovative procedure.

PL

Przedmiotem artykułu jest rewitalizacja terenów poprzemysłowych rozumiana jako proces odnowy przestrzeni fizycznej, środowiska przyrodniczego i środowiska społecznego. Celem jest wskazanie istotnego, a w Polsce w niewielkim jeszcze stopniu zauważanego, sposobu rewitalizacji poprzez ochronę poprzemysłowych zabytków techniki. Omówione zostały aspekty prawne ochrony i adaptacji infrastruktury przemysłowej, ze wskazaniem na brak odpowiedniego powiązania przepisów regulujących działalność przemysłową i ochronę zbytków. Przedstawione zostały wybrane obiekty z terenu Małopolski, które mimo posiadanych znaczących walorów historycznych i architektonicznych, pozostają niezauważone i niedocenione zarówno przez właścicieli, jak i władze terytorialne. Wskazano wyprzedzające likwidację zakładu przemysłowego budowanie wizji z udziałem szerokiego grona interesariuszy jako właściwy, innowacyjny sposób postępowania.

Słowa kluczowe

EN

postindustrial areas; technical heritage; revitalization; protection; legal aspects; drilling tools factory; coal mines; oil refinery

PL

dziedzictwo techniczne; rewitalizacja; tereny poprzemysłowe; ochrona konserwatorska; aspekt prawny; fabryka narzędzi wiertniczych; kopalnie węgla kamiennego; rafinerie

• Wydawca: Wydawnictwa AGH
• Czasopismo: AGH Journal of Mining and Geoengineering
• Rocznik: 2012
• Tom: Vol. 36, no. 2
• Strony: 181--192
• Opis fizyczny: Bibliogr. 20 poz., zdj.

Twórcy

autor

Lenartowicz J. K.

• Cracow University of Technology, Faculty of Architecture, Kraków

autor

Ostręga A.

• AGH University of Science and Technology, Faculty of Mining and Geoengineering, Kraków

Bibliografia

• [1] Antoniak P., Cherka M., Elżanowski F. M., Wąsowski K. A.: Ustawa o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami. Komentarz. LEX 2010. Stan prawny: 05.07.2010 r.
• [2] Convention Concerning the Protection of the World Cultural and Natural Heritage, adopted in Paris on November 16, 1972. The General Conference of the United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization meeting in Paris from October 17 to November 21, 1972, at its seventeenth session (J.L. of 1976 No. 32, item 190).
• [3] Lazaro J.M., Del Rio G.: The Regentif Project. A Network for Enhancing Innovation in Regenerating Old Industrial Facilities. Czasopismo Techniczne, z. 8-A/2006 (rok 103), nr specjalny: Lenartowicz J.K., Maciąg D. (red.) Od terenów przemysłowych do ... Regentif, sieć intensyfikacji innowacji w dziedzinie regeneracji obszarów poprzemysłowych, p. 32-37.
• [4] Lenartowicz J.K., Maciąg D., Bujas P., Czupryński P.: Projekt Regentif. Sieć dla intensyfikacji innowacji w dziedzinie regeneracji starych obiektów przemysłowych [in Polish]. Czasopismo Techniczne, z. 8-A/2006 (rok 103), nr specjalny: Lenartowicz J.K., Maciąg D. (red.) Od terenów przemysłowych do ... Regentif, sieć intensyfikacji innowacji w dziedzinie regeneracji obszarów poprzemysłowych, p. 39-48.
• [5] Lenartowicz J.K.: O społeczeństwie obywatelskim, partycypacji i terenach poprzemysłowych [in Polish]. Czasopismo Techniczne, z. 8-A/2006 (rok 103), nr specjalny Lenartowicz J.K. i Maciąg D. (red.): Od terenów przemysłowych do . Regentif, sieć intensyfikacji innowacji w dziedzinie regeneracji obszarów poprzemysłowych, p. 361-381.
• [6] Lenartowicz J.K.: Zarządzanie a społeczność lokalna — konflikt, współpraca czy przejęcie władzy? [in Polish]. [w:] Kleczkowski P. (red.) Metody zarządzania odnową miast. Kraków, Dom Wydawnictw Naukowych 2008, p. 83-97.
• [7] Lenartowicz J.K.: Partycypacja, kultura, rewitalizacja [in Polish]. [w:] Nyka L., Szczepański J. (red.) Kultura dla rewitalizacji — rewitalizacja dla kultury. Gdańsk, CSW Łaźnia 2010, p. 93-110.
• [8] Lenartowicz J.K.: Potencjał dziedzictwa techniki w rewitalizacji. Państwowa Kopalnia Węgla Kamiennego Jawiszowice jako ognisko Strategicznej Interwencji w gminie - prolegomena projektu rewitalizacji [in Polish]. Czasopismo Techniczne, z. 1-A/2011 (rok 108), p. 49-58.
• [9] Lenartowicz J.K.: Glimar - rafineria ropy naftowej, Gorlice. Architektura wybranych obiektów. Wstępna ocena stanu technicznego i wartości historycznych i architektonicznych [in Polish]. Unpublished, 2011.
• [10] Ostręga A., Uberman R.: Formalno-prawne problemy rewitalizacji terenów poprzemysłowych, w tym pogórniczych [in Polish]. [w:] Górnictwo i Geoinżynieria, 2005, R. 29, z. 4. p. 115-127.
• [11] Ostręga A.: The Renewal of Cities through the Regeneration of Post-Industrial Areas - Examples and Method. [In:] Kleczkowski P. (ed.), Methods for the management of city revitalization. Kraków, Dom Wydawnictw Naukowych 2008, p. 43-61.
• [12] Ostręga A. (kier.): Program rewitalizacji miasta Brzeszcze na lata 2008-2015 [in Polish]. Uchwała Nr XXIV/291/08 Rady Miejskiej w Brzeszczach z dnia 30 grudnia 2008 r. w sprawie: uchwalenia Programu rewitalizacji dla Miasta Brzeszcze na lata 2008-2015.
• [13] Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 14 czerwca 2002 r. w sprawie planów ruchu zakładów górniczych (Dz.U. Nr 94, poz. 840, z późn. zm.).
• [14] Szewczyk A.: Sowliny — ostatni ośrodek przemysłu naftowego na Karpacko-Galicyjskim Trakcie Naftowym — stan istniejący, problemy rewitalizacji [in Polish] [w:] Ostręga A. (red.), 1-sze Polsko-Niemieckie Forum „Rekultywacja i rewitalizacja obszarów pogórniczych”, Wisła-Jawornik, 8-9 marzec 2012, Wydawnictwo AKNET, p. 93-105.
• [15] Ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (tj. z 2010 r. Dz.U. Nr 243, poz. 1623).
• [16] Ustawa z dnia 3 lutego 1995 r. o ochronie gruntów rolnych i leśnych (tekst jedn. z 2004 r. Dz.U. Nr 121, poz. 1266, z późn. zm.).
• [17] Ustawa z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz.U. nr 80, poz. 717, z późn. zm.).
• [18] Ustawa z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami (Dz.U. Nr 162, poz. 1568, z późn. zm.).
• [19] Ustawa z dnia 9 czerwca 2011 r. Prawo geologiczne i górnicze (Dz.U. Nr 163, poz. 981).
• [20] Zaborska-Jagiełło A.: PKWK Jawiszowice w Brzeszczach. Historia, stan istniejący, architektura, wizja rewitalizacji z udziałem przemysłów kreatywnych [in Polish]. [w:] Ostręga A. (red.), 1-sze Polsko-Niemieckie Forum “Rekultywacja i rewitalizacja obszarów pogórniczych”, Wisła-Jawornik, 8-9 marzec 2012, Wydawnictwo AKNET, p. 125-140.