Zmienność parametrów ilościowych i jakościowych wód mineralnych źródeł Rymanowa-Zdroju

• Autorzy: Lewkiewicz-Małysa A. , Winid B.

Warianty tytułu

EN

Variability of quantitative and qualitative parameters of Rymanów mineral water springs

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W źródłach rejonu Rymanowa Zdroju wypływają wody o różnej mineralizacji. Są to wody słabozmineralizowane (ujęcie Żelaziste, Hubin) średniozmineralizowane i wysokozmineralizowane: Ignacy, Tytus, Klaudia, Celestyna i Basenowe. Wody słabo i średnio zmineralizowane są typu HCO3-Ca. Wody wysokozmineralizowane są typu Cl-HCO3-Na. Są to szczawy zawierające składniki swoiste takich jak jod i kwas metaborowy. Wydajność badanych źródeł wód wysoko zmineralizowanych wynosi od 1,04 do 16,18 l/min. W pracy omówiono parametry reżimu źródeł: Tytus, Klaudia, Celestyna, Basenowe. Na podstawie pomiarów przeprowadzonych w latach 2004-20011 przedstawiono korelacje między parametrami ilościowymi i jakościowymi oraz dyskusję występujących zależności. Analizowane źródła wód leczniczych Tytus, Klaudia i Celestyna oraz Basenowe są źródłami VI klasy wydajności wg Meinzera. Na podstawie pomiarów wydajności w okresie ostatnich ośmiu lat można powiedzieć, ze są źródłami mało zmiennymi z wyjątkiem źródła Celestyna, które jest źródłem zmiennym. Wahania parametrów fizykochemicznych analizowane w oparciu o średnie miesięczne mieszczą się w zakresie dopuszczalnym dla parametrów leczniczych. Zależności między wydajnościami ujęć oraz zawartościami głównego składnika - jonu chlorkowego potwierdzają więzi hydrauliczne źródeł. Źródła zasilane są z tego samego zbiornika, a zróżnicowane wartości współczynników korelacji mogą wskazywać na skomplikowane warunki przepływu.

EN

Springs of different mineralization water occur in Rymanów-Zdrój. These are lowly-mineralized water (Żelaziste, Hubin intake), medium-mineralized and highly-mineralized waters: Ignacy, Tytus, Klaudia, Celstyna and Basenowe. Lowly mineralized and medium mineralized waters are of HCO3-Ca type. Highly mineralized waters are of Cl-HCO3-Na type. There are carbonated water containing such specific components as iodine and metabromine acid. Spring discharge of highly mineralized water ranges from 1.04 to 16.18 dm3/min. The paper presents the parameters of Tytus, Klaudia, Celestyna and Basenowe spring regime. On the basis of measurements carried out during 2004-2011 shows the correlation between quantitative and qualitative parameters, and discusses existing relationships.

Słowa kluczowe

PL

Rymanów-Zdrój; wody mineralne; korelacje; źródła

EN

Rymanów-Zdrój; mineral waters; springs; correlation

• Wydawca: AGH University of Science and Technology Press
• Czasopismo: AGH Drilling, Oil, Gas
• Rocznik: 2012
• Tom: Vol. 29, no. 1
• Strony: 253--263
• Opis fizyczny: Bibliogr. 11 poz., tab., wykr.

Twórcy

autor

Lewkiewicz-Małysa A.

• AGH Akademia Górniczo-Hutnicza, Wydział Wiertnictwa, Nafty i Gazu, Kraków

autor

Winid B.

• AGH Akademia Górniczo-Hutnicza, Wydział Wiertnictwa, Nafty i Gazu, Kraków

Bibliografia

• [1] Ciężkowski W., Kiełczawa B., Latour T., Liber E., Przylibski T., Sziwa D., Żak S.: Dopuszczalne wahania eksploatacyjnych i fizykochemicznych parametrów wód leczniczych zasady ustalania. Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej, 84s, Wrocław 2007.
• [2] Dokumentacja hydrogeologiczna zasobów dyspozycyjnych wód mineralnych w Uzdrowisku Rymanów Zdrój 1990.
• [3] Dowgiałło J., Kleczkowski A.S, Macioszczyk T., Różkowski A. (red): Słownik hydrogeologiczny. PIG 461s, 2002.
• [4] Jaworski M., Uliasz A.: Źródła i zdroje rymanowskie. Rocznik Rymanowa Zdroju, t. IX, 2006, 19-60.
• [5] Lenahan M., Bristow K.L., Caritat P.: Detecting induced correlations in hydrochemistry. Chemical Geology, 284, 2011, 181-192.
• [6] Lewkiewicz - Małysa A., Roszczynialska K.: Badania chemizmu wód mineralnych z obszaru należącego do Uzdrowiska Rymanów. 1996-2011 (prace niepublikowane).
• [7] Pazdro Z., Kozerski: Hydrogeologia ogólna. Wydawnictwa Geologiczne Warszawa.
• [8] Pomiary stacjonarne ujęć Tytus, Klaudia, Celestyna, Basenowe, Materiały Uzdrowiska Rymanów S.A., 1990.
• [9] Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 13 kwietnia 2006 r. w sprawie zakresu badań niezbędnych do ustalenia właściwości leczniczych naturalnych surowców leczniczych i właściwości leczniczych klimatu, kryteriów ich oceny oraz wzoru świadectwa potwierdzającego te właściwości Dz. U. nr 30, poz. 565.
• [10] Sobczyk M.: Statystyka. Wyd. PWN, Warszawa 1997, 328s.
• [11] Suchecki W.: Metody opracowania wyników pomiarów. 56s dostępny w internecie, 1999, http://www.wsuchecki.pw.plock.pl/ps&pdf/opracwyn.pdf.