Rozwój facjalny i paleogeografia podjednostki Siar płaszczowiny magurskiej na południe od Gorlic

• Autorzy: Kopciowski R.

Warianty tytułu

EN

Paleogeography and facies development of the Siary Subunit in the Magura Unit, south of Gorlice

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Osady obejmujące wiekowy interwał od późnego mastrychtu po późny eocen w podjednostce Siar to efekt rozwoju punktowego zasilania stożka podmorskiego, natomiast osady wczesnego oligocenu to wynik linearnie zasilanego skłonu fartuchowego w facji piaszczystej lub zasilanej wielopunktowo mułowo-piaszczystej rampy. Dane biostratygraficzne oraz przesłanki związane z rozwojem facjalnym, tempem sedymentacji i stratygrafią sekwencji wskazują na dwa etapy tworzenia się osadów podjednostki Siar, tj. etap późny mastrycht - późny eocen oraz etap wczesnooligoceński. Duże podobieństwo osadów podjednostki Siar płaszczowiny magurskiej i osadów jednostki dukielskiej pozwala przypuszczać, że ich sedymentacja była związana z tym samym subbasenem występującym w obrębie basenu Karpat fliszowych i często były zasilane z tych samych obszarów alimentacyjnych.

EN

The Late Maastrichtian to Late Eocene deposits of the Siary Subunit were accumulated as a point source submarine fan, whereas the Early Oligocene deposits were originated as linear source slope apron-sand rich or multiple source ramp-mud/sand rich. Facies development, sedimentation rate and sequence stratigraphy suggest two stages of accumulation of sediments in the present Siary succession: the Late Maastrichtian-Late Eocene and the Early Oligocene. Considerable similarity of sediments of the Siary Subunit and of the Dukla Unit suggests that accumulation of their depositional systems took place in the same basin supplied by the same alimentary areas.

Słowa kluczowe

PL

rozwój facjalny; paleogeografia; podjednostka Siar

EN

paleogeography; facies development; Siary Subunit

• Wydawca: Państwowy Instytut Geologiczny - Państwowy Instytut Badawczy
• Czasopismo: Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego
• Rocznik: 2007
• Tom: nr 426
• Strony: 91--114
• Opis fizyczny: Bibliogr. 91 poz., rys.

Twórcy

autor

Kopciowski R.

• Państwowy Instytut Geologiczny, Oddział Karpacki, ul. Skrzatów 1, 31-560 Kraków

Bibliografia

• BEYER M.A.. 1980 - Ob istocznikach snosa w karpackom fliszowom progibie. Mat. XI Kongressa Karpato-Bałkańskoj geołogiczeskoj asocjacji: 34-38. Kijew.
• BLAICHER J., 1961 – Poziom wapiennej mikrofauny w górnym eocenie serii magurskiej. Biul. Państw. Inst. Geol., 166
• BLAICHER J., SIKORA W., 1961- Próba korelacji wiekowej dolnej granicy warstw magurskich w północnej facji wschodniej części płaszczowiny magurskiej z utworami grupy zewnętrznej. Kwart. Geol., 5, 4: 998-999.
• BOGACZ K., DZIEWAŃSKI J., JEDNOROWSKA J., WĘCŁAWIK S., 1979 - Osady paleogenu płaszczowiny magurskiej w rejonie Owczar (Beskid Niski). Rocz. Pol. Tow. Geol., 49, 1/2: 43-65.
• BOUMA A.H., 1962 - Sedimentology of some flysch deposits: A graphic approach to facies interpretation. Elsevier, Amsterdam.
• BROMOWICZ J., 1992 -Basen sedymentacyjny i obszary źródłowe piaskowców magurskich. Zesz. Nauk. AGH, Geol., 54: 1-120.
• CIESZKOWSKI M., 1995 - Utwory morskiego miocenu w rejonie Nowego Targu i ich znaczenie dla określenia czasu powstania śródgórskiego zapadliska Kotliny Orawsko-Nowotarskiej. Kwart. AGH, Geologia, 21, 2.
• CIESZKOWSKI M., ŚLĄCZKA A., ZUCHIEWICZ W., 1990 - Szczegółowa mapa geologiczna Polski w skali 1:50 000, ark. Jaśliska. Państw. Inst. Geol. Warszawa.
• CIESZKOWSKI M., ŚLĄCZKA A., ZUCHIEWICZ W., 1992 - Objaśnienia do Szczegółowej mapy geologicznej Polski w skali 1:50 000, ark. Jaśliska. Państw. Inst. Geol. Warszawa.
• COWAN D.S., 1985 - Structural styles in Mesozoic and Cenozoic melanges in western Cordillera of North America. Bull. Geol. Soc. Am., 96: 451-462.
• DURKOVIC T., KORAB T., 1961 - Submarine fossil in the South of Lopuchov. Geol. prace, Zpravy, 36. Bratislava.
• EINSELE G., 1992 - Sedimentary basins, evolution, facies, and sediment budget. Springer-Verlag.
• GRZYBOWSKI J., 1901- Otwornice warstw inoceramowych okolicy Gorlic. Rozpr. Wydz. Mat.-Przyr. PAU, 41: 219-288, Ser. B.
• GOLONKA J., 2000 - Cambrian Neogene plate tectonic maps, Wyd. Uniw. Jagiellońskiego. Kraków.
• GOLONKA J., ROSS M., SCOTESE C., 1994 - Phanerozoic paleogeography and paleoclimatic modeling maps. Canadian Soc. Petrol. Geologist, 17: 1-47.
• HELLER P.L., DICKINSON W.R., 1985 - Submarine ramp facies model for delta - fed, sand rich turbidite systems. AAPG Bull., 69: 960-976.
• HSU K.J.,1975 - Catastrophic debris streams generated by rockfalls. Bull. Geol. Soc. Am., 86: 129-140.
• JANKOWSKI L., 1997 - Warstwy z Gorlic - najmłodsze utwory południowej części jednostki śląskiej. Prz. Geol., 45, 3: 305-308.
• JANKOWSKI L., KOPCIOWSKI R.,1999 - Correlation of the Magura and Dukla units of the Polish-Slovak border area. Biul. Państw. Inst Geol., 387: 106-114.
• JANKOWSKI L., KOPCIOWSKI R., RYŁKO W., 2004 - Geological map of the Outer Carpathians: borderlends of Poland, Ukraine and Slovakia, 1:200 000. Państw. Inst. Geol. Warszawa.
• JEDNOROWSKA A, 1968 - Zespoły otwornicowe w zewnętrznych strefach jednostki magurskiej Karpat i ich znaczenie stratygraficzne. Pr. Geol. PAN, 50: 1-89.
• JURKIEWICZ H., KARNKOWSKI P.,1959 - O wieku warstw inoceramowych płaszczowiny magurskiej w okolicy Gorlic. Acta Geol. Pol., 9, 1: 17-54.
• KONIOR K., 1933 - Z badań geologicznych w Karpatach środkowych między Gorlicami a Sanokiem. Rocz. Pol. Tow. Geol., 9.
• KOPCIOWSKI R., 1996—Budowa geologiczna płaszczowiny magurskiej między Ropą a Banicą. Biul. Państw. Inst. Geol., 374: 21-39.
• KOPCIOWSKI R., 1998 - Budowa geologiczna płaszczowiny magurskiej strefy Siar między Ropą a Krempną. Konf. Naukowo- Techniczna „Dzień dzisiejszy przemysłu naftowego. 50-lecie Oddziału Gorlice SITPNIG: 55-59. Wysowa 27-30.05.1998.
• KOPCIOWSKI R., 2000a - Szczegółowa mapa geologiczna Polski w skali 1:50 000, ark. Zborów. Centr. Arch. Geol. Państw. Inst. Geol. Warszawa.
• KOPCIOWSKI R., 2000b - Objaśnienia do Szczegółowej mapy geologicznej Polski w skali 1:50 000, ark. Zborów. Centr. Arch. Geol. Państw. Inst. Geol. Warszawa.
• KOPCIOWSKI R., ZIMNAL Z., CHRZĄSTOWSKI J., JANKOWSKI L., SZYMAKOWSKA F., 1997a - Szczegółowa mapa geologiczna Polski w skali 1:50 000, ark. Gorlice. Centr. Arch. Geol. Państw. Inst. Geol. Warszawa.
• KOPCIOWSKI R., ZIMNAL Z., CHRZĄSTOWSKI J., JANKOWSKI L., SZYMAKOWSKA F., 1997b - Objaśnienia do Szczegółowej mapy geologicznej Polski w skali 1:50 000, ark. Gorlice. Centr. Arch. Geol. Państw. Inst. Geol. Warszawa.
• KOPCIOWSKI R., ZIMNAL Z., JANKOWSKI L.,1997c - Szczegółowa mapa geologiczna Polski w skali 1:50 000, ark. Osiek. Centr. Arch. Geol. Państw. Inst. Geol. Warszawa.
• KOPCIOWSKI R., ZIMNAL Z., JANKOWSKI L., 1997d - Objaśnienia do Szczegółowej mapy geologicznej Polski w skali 1:50 000, ark. Osiek. Centr. Arch. Geol. Państw. Inst. Geol. Warszawa.
• KOPCIOWSKI R., GARECKA M., 1996 - Najmłodsze utwory strefy Siar - jednostki magurskiej. Prz. Geol., 44, 5: 486-488.
• KORAB T, 1983 - Regionalne geologicke mapy Slovenska, l: 50 000 – Geologicka mapa nizkych Beskyd-wychodna cast. Bratislava.
• KORAB T., DURKOVIC T.;1973 - Sedimentologia a paleogeografia podmenilitovych vrstiev dukelskej jednotky. Geol. prace, Spr., 60: 85-119.
• KOSZARSKI A., KOSZARSKI L., 1985 - Geology of the Middle Carpathians and the Carpathian Foredeep. Carpatho-Balkan Geological Association XIII. Cracow, stop 52. Pol. Geol. Inst. Poland.
• KOSZARSKI L., 1977 - Rozwój najmłodszych osadów wschodniej części płaszczowiny magurskiej. Spraw. z Pos. Komis. Nauk. PAN: 174-175.
• KOSZARSKI L., SIKORA W., WDOWIARZ S., 1974 – Tectonics of the Carpathian Balkan Regions: 180-197. Bratysława.
• KOZIKOWSKI H., 1947 - Zarys budowy geologicznej płaszczowiny magurskiej w okolicy Męciny Wielkiej koło Gorlic i jej stosunek do przedpola. Nafta,10: 295-298, 11: 338-342, 12: 382-385.
• KOZIKOWSKI H., 1956 - Geologia płaszczowiny magurskiej i jej okien tektonicznych na południowy zachód od Gorlic. Biul. Inst. Geol., 110: 47-91.
• KSIĄŻKIEWICZ M., 1958 - Stratygrafia serii magurskiej w Beskidzie Średnim. Biul. Inst. Geol., 135: 43-96.
• LESZCZYŃSKI S., 1996 - Origin of lithological variation in the sequence of the sub-menilite Globigerina Marl at Znamirowice (Eocene-Oligocene transition, Polish Outer Carpathians). Rocz. Pol. Tow. Geol., 66, 3-4: 245-267.
• LESZCZYŃSKI S., 1997 - Origin of the sub-menilite Globigerina Marl (Eocene-Oligocene transition), in the Polish Outer Carpathians. Ann. Soc. Geol. Pol., 67, 4: 367-427.
• LOWE D.R., 1982 - Sediment gravity flows, II. Depositional models with special reference to the deposits of high-density turbidity currents. J. Sediment. Petrol., 52: 279-297.
• NOTH J., 1915 - Foraminiferen aus Unter und Oberkreide des Osterreichischen Anteils an Flysh, Helvetikum und vorlandvorkomen. Jahrbuch Geol. Bundesand. BD. 3. Wien.
• MALATA E., OSZCZYPKO N., WĘCŁAWIK S., 1990 - Stratygrafia osadów płaszczowiny magurskiej w rejonie Uścia Gorlickiego. Spraw. z Pos. Komis. Nauk PAN, 35: 332-324.
• OBERC J., 1950 - Fałd gorlicki i brzeg płaszczowiny magurskiej na wschód od Gorlic. Biul. Państw. Inst. Geol., 7: 1-55.
• OLSZEWSKI B.; 1885 - Die Rohlgruben in Kryg bei Gorlice.
• OSZCZYPKO N., 1992 - Late Cretaceous through Paleogene evolution of Magura Basin. Geol. Carpath., 43: 333-338.
• OSZCZYPKO N., 1999 - From remnant oceanic basin to collision-related foreland basin; a tetative history of the Outer We- stern Carpathians. Geol. Carpath., 50:161-163, Special issue.
• OSZCZYPKO N.; ŻYTKO K., 1987 - Main stages in evolution of the Polish Carpathians during the Late Paleogene and Neogene times. W: Global correlation of tectonic movements. (red. Y.G. Leonov, V.E. Khain): 187-198. John Wiley & Sons.
• OSZCZYPKO N., DUDZIAK J., MALATA E., 1990 - Stratygrafia osadów płaszczowiny magurskiej (kreda-paleogen) w Beskidzie Sądeckim, Karpaty Zewnętrzne. Stud. Geol. Pol., 97: 109-18L
• OSZCZYPKO N., ANDREYEVA-GRIGOROVICH A.S., MALATA E., OSZCZYPKO-CLOWES M., 1999 - The Lower Miocene deposits ofthe Raca Subunit near Nowy Sącz (Magura Nappe, Polish Outer Carpathians). Geol. Carpath., 50, 6: 1-15.
• OSZCZYPKO-CLOWES M., 2000 - Wiek i rozwój najmłodszych osadów w środkowej części płaszczowiny magurskiej w świetle badań nanoplanktonu wapiennego (polskie Karpaty fliszowe). Rozprawa doktorska. Arch. Inst. BiNoZ. Kraków.
• PICKERING K.T., STOW D.A.V., WATSON M., HISCOTT R.N.,1986 - Deep-water facies, processes and models: a review and classification scheme fore modern and ancient sediments. Earth Sc. Rev., 22: 75-174.
• POSAMENTIER H. W., JERVEY M.T., VAIL P.R.,1988 - Eustatic controls on clastic deposition I conceptual framework. W: Sea-level changes - An integrated approach (red. C.K. Wilgus, B.S. Hastings, C.G. Kendall, H.W. Posamentier, C.A. Ross, J.C. Wagoner). Spec. Publ. Soc. Econ. Paleont., Miner., 42: 109-124.
• RAKUS M., MISIAK J., MOCK R., DURKOVIC T., KORAB T., MARSCHALKO R., MELLO J., POLAK M., JABLONSKY J., 1990 - Paleographic Development of the West Carpathians: Anisian to Oligocene. IGCP Project 198 ESRI. South Carolina.
• READING H.G., 1996 - Sedimentary Environments: Processes, Facies and Stratigraphy. Blackwell Science, Oxford.
• READING H.G., RICHARDS M.. 1994 - Turbidite systems in deep-water basin margins claasifield by grain size and feeder system. Bull. Am. Ass. Petrol. Geol., 78: 792-822.
• REMANE J. i in.. 1996 – Explanatory note to the International Stratigraphic Chart, Courtesy of the Division of Earth Sciences, UNESCO.
• ROGL F., 1999 – Mediterrranean and Paratethys. Facts and hypotheses of an Oligocene to Miocene paleogeography (short overwiev). Geol. Carpath., 50, 4: 339-345.
• SANGREE J.B., VAIL P.R., 1989 - Applications of sequences stratigraphy. STGS Seminar, 74th Ann. Conv. AAPG, San Antonio, Texas.
• SHANMUGAM G., MOIOLA R.J., 1988 - Submarine fan: characteristic, models, classification and reservoir potential. Earth Sc. Rev., 27: 383-428.
• SIKORA W., 1963 -Uwagi o stratygrafii serii magurskiej w okolicy Szymbarku Ruskiego. Kwart. Geol., 7, 2: 269-281.
• SIKORA W., 1967 - Szczegółowa mapa geologiczna (bez utworów czwartorzędowych) 1:50 000. Państw. Inst. Geol. Warszawa.
• SIKORA W.,1970 - Budowa geologiczna płaszczowiny magurskiej między Szymbarkiem Ruskim a Nawojową Biul. Inst. Geol., 235: 5-121.
• SIKORA W., ŻYTKO K., 1960 - Budowa Beskidu Wysokiego na południe od Żywca. Biul. Inst. Geol., 141: 61-204.
• STOW D.A.V., 1985 - Deep-sea clastics: where are and we going. Sedim. Spec. Publ. Geol. Soc., 18: 67-97.
• STRANIK Z.,1965 - Geologie magurskeho flyse Cerchovskeho pohori a zapadni casti Ondavske vrchoviny. Sbor. geol. vied. Zap. Karpaty, 3: 125-178.
• SZAJNOCHA W., 1886 - Studia geologiczne w Karpatach Galicyi zachodniej. Cz. 2. Okolice Gorlic, Jasła, Krosna. Kosmos, 9. Lwów.
• SZYMAKOWSKA F., 1966 -Płaty magurskie w okolicy Jasła oraz ich stosunek do strefy przedmagurskiej. Rocz. Pol. Tow. Geol., 36, 1: 41-63.
• SZYMAKOWSKA F., 1976 - Olistostromy z warstw krośnieńskich jednostki skolskiej i śląskiej - Karpaty Środkowe. Spraw. z Posiedz. Komis. Oddz. PAN, 19/2, VII-XII 1975: 39-54.
• SZYMAKOWSKA F., 1989 - Nowe obserwacje nad stratygrafią płaszczowiny magurskiej w rejonie półwyspu Harklowej. Spraw. z Pos. Komis. Nauk PAN, 31, 1: 180-181.
• ŚLĄCZKA A., 2000 - Dukla unit a key between western and eastern Carpathians, 90th Annual Meeting- Geology 2000: 109. Vienna.
• ŚWIDZIŃSKI H., 1931 - Sprawozdanie z badań geologicznych wykonanych w r. 1930 na arkuszu Jasło-Dukla i Gorlice-Grybów. Pos. Nauk Państw. Inst. Geol., 30: 43-46.
• ŚWIDZIŃSKI H., 1932 - Sprawozdanie z badań geologicznych, wykonanych w 1931 r. na arkuszu Gorlice-Grybów. Pos. Nauk. Państw. Inst. Geol., 36: 38.
• ŚWIDZIŃSKI H, 1933 - Sprawozdanie z badań geologicznych, wykonanych w r.1932 w okolicy Bednarki i Harklowej na arkuszu Jasło. Pos. Nauk Państw. Inst. Geol., 36: 27-30.
• ŚWIDZIŃSKI H., 1934 - Badania geologiczne w grupie magurskiej. Sprawozd. Państw. Inst Geol., 8, 1: 18- 20.
• ŚWIDZIŃSKI H., 1935 - O budowie płaszczowiny magurskiej w dorzeczu Górnej Ropy i Białej (arkusz Gorlice i Krynica). Pos. Nauk Państw. Inst. Geol., 42: 15-16.
• ŚWIDZIŃSKI H., 1936 - Dalsze badania geologiczne na arkuszu Gorlice, wykonane w r. 1936. Pos. Nauk. Państw. Inst. Geol., 48: 14-17.
• ŚWIDZIŃSKI H., 1958 - Mapa geologiczna Karpat Polskich 1:200 000, cz. wschodnia. Inst. Geol. Warszawa.
• ŚWIDZIŃSKI H., 1973a - Budowa geologiczna i roponośność rejonu Szymbarku koło Gorlic. Pr. Geol. PAN, 80: 1-63.
• ŚWIDZIŃSKI H.,1973b-BudowageologicznarejonuRopica-Siary Górne. Pr. Geol. PAN; 80: 63-75.
• THORE J.A., SWIFT D.J.P. 1991 - Sedimentation on continental margins, VI: a regime model for depositional sequences, their component system tracts, and bounding, surfaces. Stratigraphy, Spec. Publ. Int. Ass. Sediment., 14: 189-255.
• TOKARSKI A., 1946 - Zachodnia część fałdu Mrukowej oraz możliwości ropne terenów Pielgrzymki i Folusza. Nafta, 2,10-12: 378-385, 416-422. Kraków.
• TOŁWIŃSKI K., 1922 - Dyslokacje poprzeczne oraz kierunki tektoniczne w Karpatach Polskich. Pr. Geogr. 6: 27-47.
• UHLIG V., 1882 - Vorkommen von Nummuliten in Ropa in West-Galizien. Verh. Geol. R.- A: 71-72. Wien.
• VAIL P.R., AUDEMARD F., BOWMAN S.A, EISNER P.N. & PEREZ-CRUZ., 1991- The Stratigraphic Signatures of Tectonics, Eustasy and Sedimentology-an Overview. W: Cycles and Events in Stratigraphy (red: G. Einsele, W. Ricken, A. Seilacher): 617-659. Springer-Verlag. Berlin.
• VAN ANDEL, 1975 - Mesozoic/Cenozoic calcite compensation depth and global distribution of calcareous sediments. Earth Planet. Sci. Lett., 26: 187-194.
• WALTER H., DUNIKOWSKI E., 1882 - Geologiczna budowa naftonośnego obszaru zachodnio-galicyjskich Karpat. Kosmos, 7: 263, 353, 449.
• WĘCŁAWIK S., 1969 -Budowa geologiczna płaszczowiny magurskiej między Ujściem Gorlickim a Tyliczem. Pr. Geol. PAN, 59: 1-96.
• ŻYTKO K., 1999 - Symetryczny układ późnoalpejskich rysów podłoża północnych Karpat oraz ich przedpola i zagórza; szef orogenu i kratonu. Pr. Państw. Inst. Geol., 168: 165-194.