Geopark -- nature protection category aiding the promotion of geotourism (Polish perspectives)

• Autorzy: Alexandrowicz Z.

Warianty tytułu

PL

Geopark -- kategoria ochrony przyrody wspierająca promocję geoturystyki (perspektywy w Polsce)

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

Geoparks constitute a chance for protection of regional values of the geological heritage, including structural landscapes and for the promotion of their significance. Geoparks are also a chance for geotourism to develop and for people to be educated and to specialize in this specific domain at the university and others education level. They may become centers with a leading role in popularizing and educating for the general public in the field of Earth Sciences, as well as centers of activities and projects related to geo- and eco-conservation. The directly relation between geotourism and geoconservation affects the popularization of the geologic knowledge, didactics and scientific studies in this domain, as well as recreation and resting forms. In Poland ten national geoparks mainly within landscape parks are preliminary designated. Two areas are preferred now: Landscape Park "Łuk Mużakowa" and Complex of Jurassic Landscape Parks jointing with Ojców National Park.

PL

Geoparki są szansą dla ochrony regionalnych wartości dziedzictwa geologicznego łącznie z krajobrazem i dla promocji ich znaczenia. Stwarzają one równocześnie dużą możliwość dla rozwoju geoturystyki oraz kształcenia uniwersyteckiego i innego w zakresie tej specyficznej dziedziny. Mogą być one ośrodkami, które spełnią istotną rolę w popularyzacji i edukacji wiedzy geologicznej dla ogółu społeczeństwa, jak również centrami działalności i realizacji projektów ukierunkowanych zarówno na potrzeby geoochrony, jak i ekoochrony. Istnieje bezpośredni związek geoturystyki z geoochroną, a ma to wpływ zarówno na popularyzację geologii, oraz dydaktykę i badania naukowe w tym zakresie, jak też na formy rekreacji i wypoczynku. Dotychczas w Polsce wstępnie wytypowano 10 obszarów odpowiadających kryteriom geoparków, głównie w obrębie istniejących parków krajobrazowych. Spośród nich dwie propozycje zasługują na szczególne wyróżnienie, a dotyczą one Parku Krajobrazowego "Łuk Mużakowa" i Zespołu Jurajskich Parków Krajobrazowych łącznie z Ojcowskim Parkiem Narodowym

Słowa kluczowe

EN

nature conservation; geopark; preliminary Polish list; geotourism

PL

ochrona przyrody; geopark; wstępna polska lista; geoturystyka

• Wydawca: Stowarzyszenie Naukowe im. Stanisława Staszica ; Wydawnictwa AGH
• Czasopismo: Geoturystyka
• Rocznik: 2006
• Tom: nr 2
• Strony: 3--12
• Opis fizyczny: Bibliogr. 33 poz., rys.

Twórcy

autor

Alexandrowicz Z.

• Institute of Nature Conservation, Polish Academy of Sciences, Av. Mickiewicza 33, 31-120 Kraków,

Bibliografia

• Alexandrowicz , S.W. & Alexandrowicz, Z. 2003. Pattern of karst landscape of the Cracow Upland (South Poland). Acta Carsologica, 32/1; 4: 39-56.
• Alexandrowicz, S.W. & Alexandrowicz, Z. 1999. Selected geosites of the Cracow Upland. Polish Geol. Inst. Special Papers, 2: 53-60.
• Alexandrowicz, Z. (ed.) 1999. Representative geosites of Central Europe. Polish Geol. Inst. Special Papers, 2: 1-.102.
• Alexandrowicz, Z. 2003. Ochrona dziedzictwa geologicznego Polski w koncepcji europejskiej sieci stanowisk. Przegląd Geologiczny, 51; 3: 224-230.
• Alexandrowicz, Z. 2006a. Geoparki - nowe wyzwanie dla ochrony dziedzictwa geologicznego. Przegląd Geologiczny, 54; 1: 36-41.
• Alexandrowicz, Z. 2006b. Framework of European geosites in Poland. Nature Conservation, 62: 63-87.
• Alexandrowicz, Z. & Alexandrowicz, S.W. 2000. Draft project of Jurassic Geopark in the Kraków-Częstochowa Upland (Southern Poland). Ann. Meeting ProGEO, Prague. Abstracts: 6-7.
• Alexandrowicz, Z. & Alexandrowicz, S.W. 2001. Wyżyna Krakowsko-Częstochowska w koncepcji międzynarodowej sieci UNESCO - GEOPARK. W: Partyka J. (ed.), Badania naukowe w południowej części Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej. Materiały Konferencyjne, Ojcowski Park Narodowy, Ojców: 15-17.
• Alexandrowicz, Z. & Alexandrowicz, S.W. 2002. Geoturystyka a promocja dziedzictwa geologicznego. W: Partyka J(ed.), Użytkowanie turystyczne parków narodowych. Ruch turystyczny – zagospodarowanie - konflikty - zagrożenia: 91-98.
• Alexandrowicz, Z. & Alexandrowicz, S.W. 2004. Geoparks - the most valuable landscape parks in Southern Poland. Polish Geol. Inst. Special Papers, 13: 49-56.
• Alexandrowicz, Z., Dyduch-Falniowska, A. & Mróz, W. 2004. The pattern of geo- and biodiversity conservation in Poland. In: Parkes M.A. (ed.), Natural and Cultural Landscapes-The Geological Foundation: 53-56. Royal Irish Academy, Dublin.
• Alexandrowicz, Z., Urban, J. & Miśkiewicz, K. 2006. Geological values of selected Polish sites of the UNESCO World Heritage List. In: Brilha J. (ed.), Proceedings of IV Intern. Symp. ProGEO on the Conservation of the Geological Heritage. Univ. Braga, Portugal.
• Alexandrowicz, Z. & Wimbledon, W.A.P. 1999. The concept of world lithosphere reserves. Mem. Descr. Carta Geol. d'Italia, 54: 347-352.
• Badura, J., Gawlikowska, E., Kasiński, J.R., Koźma, J., Kupetz, M., Piwocki, M. & Rascher, J. 2002. Geopark „Łuk Mużakowa" - proponowany transgraniczny obszar ochrony georóżnorodności. Przegląd Geologiczny, 51: 54-58.
• Ber, A., Alexandrowicz, Z. & Balabanis, P. (eds) 2004. Proceedings of the Conference “Geological heritage concept, conservation and protection policy in Central Europe”. Polish Geol. Inst. Special Papers, 13: 1-212.
• Bieniasz , J.J., Kupetz, M. & Mielchen, V. 2005. The German-Polish Geopark “Muskau Arch - Concept and development.” 6th European Geoparks Network Meeting, Lesvos Island, Greece, Abstracts: 46-47.
• Gradziński, R., Gradziński, M. & Michalik, S. 1994. Natura i kultura w krajobrazie Jury. Zarząd Zespołu Jurajskich Parków Krajobrazowych w Krakowie, Tom Przyroda, Kraków, 119 pp.
• Hose, T. A. 2000. European `geotourism' - geological interpretation and geoconservation promotion for tourists. In: Barettino D., Wimbledon W.A.P., Gallego E. (eds), Geological Heritage its Conservation and Management: 127-146. Madrid, Spain.
• Kasiński, J. R., Koźma, J. & Gawlikowska, E. 2004. Geotopes of the proposed Muskau Arch Geopark - inventory, classification and evaluation. Polish Geol. Inst. Special Papers, 13: 73-87.
• Martini, G. 2000. Geological heritage and geo-tourism. In: Barettino D., Wimbledon W.A.P., Gallego E. (eds), Geological Heritage its Conservation and Management: 147-156.
• Matyszkiewicz , J. 1997 Microfacies, sedimentation and some aspects of diagenesis of Upper Jurassic sediments from the elevated part of the Northern peri-Tethyan Shelf: a comparative study on the Lochen area (Schwabische Alb) and the Cracow area (Cracow-Wieluń Upland, Polen). Berliner Geowiss. Abhandl., E, 21: 1-111.
• Operational Guideline for National Geoparks seeking UNESCO's assistance. UNESCO, 2004, Paris, 14 pp.
• Partyka, J. (ed.) 2002. Użytkowanie turystyczne parków narodowych. Ruch turystyczny - zagospodarowanie - konflikty - zagrożenia. Instytut Ochrony Przyrody PAN, Ojcowski P.N., Ojców: 770 pp.
• Partyka, J. (ed.) 2004a. Zróżnicowanie i przemiany środowiska przyrodniczo-kulturalnego Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej. Tom 1 Przyroda: 389 pp.
• Partyka, J. (ed.) 2004b. Zróżnicowanie i przemiany środowiska przyrodniczo-kulturalnego Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej. Tom 2 Kultura: 414 pp.
• Partyka, J. (ed.) 2005. Zróżnicowanie i przemiany środowiska przyrodniczo- kulturalnego Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej. Tom 3 Suplement: 320 pp.
• Patzak, M. 2005. UNESCO Geoparks Activities. 6th European Geoparks Network Meeting, Lesvos Island, Greece. Abstracts: 66-67.
• Patzak, M. & Eder, W. 1998. UNESCO - GEOPARK . A new programme - a new UNESCO label. Geol. Balcanica, 28, 3-4: 33-35.
• Pokorny, J. 1963. The development of mogotes in the southern part of the Cracow Upland. Bull. Acad. Pol. Sci., Ser. Geol. and Geogr., 11/3: 169-175.
• Słomka, T. 2005. Geoturystyka w Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie. Przegląd Geologiczny, 53: 109-111.
• Słomka, T. & Kicińska-Świderska, A. 2004. Geoturystyka - podstawowe pojęcia. Geoturystyka, 1: 1-7.
• Słomka, T., Kicińska-Świderska, A, Doktor, M. & Joniec, A. 2006. Katalog obiektów geoturystycznych w Polsce. Akademia Górniczo-Hutnicza w Krakowie: 260 pp.
• Urban, J. & Wróblewski, T. 2004. Chęciny-Kielce Landscape Park - an example of officially not proclaimed geopark. Polish Geol. Inst. Special Papers, 13: 131-135.