Egzotyki strefy krynickiej (płaszczowina magurska) i ich znaczenie paleogeograficzne

• Autorzy: Oszczypko N. , Oszczypko-Clowes M. , Salata D.

Warianty tytułu

EN

Exotic rocks of the Krynica Zone (Magura nappe) and their palaeogeographic significance

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Poziomy egzotykowe w strefie krynickiej grupują się w utworach formacji szczawnickiej, zarzeckiej i magurskiej. Wśród egzotyków skał osadowych strefy krynickiej rozpoznano: pelagiczne wapienie tytonu-neokomu oraz litotamniowe wapienie paleogenu. W egzotykach magmowych większość to wulkanity, natomiast skały metamorficzne to głównie łupki łyszczykowe i gnejsy. Egzotyki skał osadowych i krystalicznych strefy krynickiej różnią się od tych z formacji jarmuckiej (mastrycht--paleocen) jednostki Grajcarka. Egzotyki eocenu i oligocenu strefy krynickiej nie wykazują bezpośredniego związku z pienińskim pasem skałkowym, a skały krystaliczne pochodzą z erozji terranu kontynentalnego. Pochodzenie egzotyków może być związane z eoceńską ekshumacją podłoża basenu magurskiego lub z domeną wewnętrznokarpacką (wewnętrzne Dacydy i/lub terran Cisy (Tisza))

EN

Sedimentary beds containing exotic pebbles occur in the Krynica Subunit. They occur mainly in deposits of the Szczawnica, Zarzecze and Magura fms. Pelagic limestones (Tithonian- -Neocomian) and lithothamnium limestones (Palaeogene) were recognized among sedimentary rocks of the Krynica Zone. Volcanites, rarely granitoides as well as schists, gneisses, quartzites and cataclasites were found in the group of crystalline exotic pebbles. The exotic pebbles from the Eocene--Oligocene beds of the Krynica Zone differ from those found in the Jarmuta Fm (Maastrichtian--Palaeocene) of the Grajcarek Unit. The exotic pebbles of the Krynica Subunit do not have direct connection with the Pieniny Klippen Belt, whereas crystalline rocks derived from a continental terrain. The provenance of these rocks could be connected with Eocene exhumation of the Magura Basin basement or with the Inner Carpathian realm (Inner Dacides and/or Tisza terrain)

Słowa kluczowe

PL

egzotyk; obszary zasilania; basen magurski; paleogeografia

EN

exotic rocks; source areas; Magura Basin; paleogeography

• Wydawca: Wydawnictwa AGH
• Czasopismo: Geologia / Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie
• Rocznik: 2006
• Tom: T. 32, z. 1
• Strony: 21--45
• Opis fizyczny: Bibliogr. 69 poz., rys., wykr.

Twórcy

autor

Oszczypko N.

• Uniwersytet Jagielloński; Instytut Nauk Geologicznych, ul. Oleandry 2a, 30-063 Kraków

autor

Oszczypko-Clowes M.

• Uniwersytet Jagielloński; Instytut Nauk Geologicznych, ul. Oleandry 2a, 30-063 Kraków

autor

Salata D.

• Uniwersytet Jagielloński; Instytut Nauk Geologicznych, ul. Oleandry 2a, 30-063 Kraków

Bibliografia

• Aroldi C., 2001. The Pienides in Maramures - sedimentation, tectonics and paleogeography. Cluj University Press, 1-156.
• Birkenmajer K., 1977. Jurassic and Cretaceous lithostratigraphic units of the Pieniny Klippen Belt, Carpathians. Stud. Geol. Pol., 45, 1-159.
• Birkenmajer K., 1986. Stages of structural evolution of the Pieniny Klippen Belt, Carpathians. Stud. Geol. Pol., 88, 7-32.
• Birkenmajer K., 1988. Exotic Andrusov Ridge: Its role in plate-tectonic evolution of the West Carpathian Foldbelt. Stud. Geol. Pol., 91, 7-37.
• Birkenmajer K., 2001. Pieniny Klippen Belt. W: Birkenmajer K. & Krobicki M. (eds), Carpathian Paleogeography and Geodynamics, a multidisciplinary approach. 12th Meeting Assoc. Europ. Geol. Soc., Field trip C, 99-141.
• Birkenmajer K. & Oszczypko N., 1989. Cretaceous and Palaeogene lithostratigraphic units of the Magura Nappe, Krynica Subunit, Carpathians. Ann. Soc. Geol. Pol., 59, 145-181.
• Birkenmajer K. & Wieser T., 1990. Exotic rock fragments from Upper Cretaceous deposits near Jaworki, Pieniny Klippen Belt, Carpathians, Poland. Stud. Geol. Pol., 97, 7-67 (English Summary).
• Burtan J., Chowaniec J. & Golonka J., 1984. Preliminary results of studium on exotic carbonate rocks in the western part of the Polish Flysch Carpathians. Biul. IG, 346, 147-159.
• Bystricka H., Lesko B. & Samuel O., 1970. Stratigrafia paleogennych serie severne od Male Domase. Geol. Prace, Spravy, 51, 149-163.
• Chrząstowski J., Nescieruk P. & Wójcik A. 1991. Szczegółowa Mapa Geologiczna - arkusz 1052 Muszyna. Państwowy Instytut Geologiczny, Warszawa.
• Chrząstowski J., Nescieruk P. & Wójcik A. 1993. Objaśnienia do Szczegółowej Mapy Geologicznej Polski, arkusz Muszyna i Leluchów. Państwowy Instytut Geologiczny, Warszawa, 1-44.
• Elias M., 1961. Prehledna sedimentarne petrograficka charakteristika hornin magurskeho flyse na listech generalni mapy CSSR. Zpravy o Vysk., 137-140.
• Elias M. & Eliasova H., 1984. Facies and palaeogeography of the Jurassic in the western part of the Outer Carpathians in Czechoslovakia. Sbornik geolog. Ved, Geologie, 39, 105-170.
• Geroch S. & Nowak W., 1984. Proposal of zonation for the Late Tithonian-Late Eocene based upon arenaceous foraminifera from the Outer Carpathians, Poland. W: Oertli H.J. (ed.), Benthos' 83; 2nd Int. Symp. Benthic Foraminifera (Pau, April 1983) - Elf Aquitane, Esso REP: and Total CFP, Pau and Bordeoux, 1984, 225-239.
• Golonka J., Oszczypko N. & Ślączka A., 2000. Late Carboniferous - Neogene geodynamic evolution and paleogeography of the circum-Carpathian region and adjacent areas. Ann. Soc. Geol. Pol, 70, 107-136.
• Golonka J., Krobicki M., Oszczypko N., Ślączka A. & Słomka T., 2003a. Geodynamic evolution and paleogeography of the Polish Carpathians and adjacent areas during the Neo-Cimmerian and preceding events (latest Triassic-earliest Creteceous). W: McCann T. & Saintot A. (eds), Tracing tectonic deformation using the sedimentary record, Geol. Soc. Lond. Sp. Publ, 208, 137-158.
• Golonka J., Ślączka A. & Picha F., 2003b. Geodynamic evolution of the Oregon: the West Carpathians and Ouachitas case studies. Ann. Soc. Geol. Pol., 73, 145-167.
• Haas J. & Csaba P., 2004. Mesozoic evolution of the Tisza Mega-unit. Int. J. Earth Sci., 93, 297-313.
• Jaksa-Bykowski Cz., 1925. Przyczynek do charakterystyki petrograficznej fliszu magurskiego okolic Krościenka nad Dunajcem. Arch. Prac. Miner. Tow. Nauk. Warszawa, 1, 123-130.
• Krobicki M. & Olszewska B., 2005. Urgonian-type microfossils in exotic pebbles of the Late Cretaceous and Paleogene gravelstones from the Sromowce and Jarmuta formations. W: Tyszka J., Oliwkiewicz-Miklasińska M., Gedl P. & Komiński M.A. (eds), Methods and applications in micropalaeontology. Stud. Geol. Pol., 124, 53-66.
• Kruglov S.S. & Cypko A.K., 1988. Tectonics of Ukraine. Trudy Uknigri, Publishers „Ne- dra”, Moscow, 36, 1-255 (in Russian).
• Książkiewicz M. (red.), 1962. Atlas geologiczny Polski. Zagadnienia stratygraficzno-facjalne. Kreda i starszy trzeciorzęd w polskich Karpatach zewnętrznych. Instytut Geologiczny, Warszawa (English Summary).
• Lesko B. & Samuel O., 1968. Geologia vychodnioslovenkeho flysu. Vydav. Slov. Akad. Vied., Bratislava, 1-245.
• Lexa J., Bezak V., Elecko M., Mello J., Polak M., Potfaj M. & Vozar J., 2000. Geological map of Western Carpathians and adjacent areas 1:500,000. Geol. Surv. Slovak Republic, Bratislava.
• Marschalko R., 1975. Depositional enviroment of conglomerate as interpreted from sedimentological studies (Paleogene of Klippen Belt and adjacent tectonic units of East Slovakia). Nauka o Zemi, Geologica, Vieda, 10, 1-134 (English Summary).
• Matasovski M., 2002. Sedimentologicke studium vybranych litostratygrafickych jednotiek na styku bradloveho pasma a magurskeho prikrovu severne od Humenneho. Diplomova praca, Prirodovedecka fakulta Univerzity Kamenskoho, Bratislava, 100.
• Matyszkiewicz J., Olszewska B., Krobicki M. & Golonka J., 2004. Ewolucja późnojurajskiej platformy węglanowej na podstawie badań egzotyków z utworów paleocenu warstw jarmuckich (pieniński pas skałkowy, jednostka Grajcarka). W: Krobicki M. (ed.), Egzotyki karpackie - znaczenie w rekonstrukcjach paleogeograficzno-geotektonicznych, 33-35, Wydawnictwo AGH, Kraków.
• Misik M., Sykora M. & Jablonsky J., 1991a. Strihovske zlepence a juhomagurska kordilera. Zapadne Karpaty, ser. geol., 14, 7-72.
• Miśik M., Sykora M., Mock R. & Jablonsky J., 1991b. Paleogene Proc conglomerates of the Klippen Belt in the Western Carpathians, material from Neopieninic Exotic Ridge. Acta Geologica et Geografia UK, Geologica, 46, 9, 101.
• Nemcok J., Korab T., & Durkovic T., 1968. Lithological investigation of conglomerates of Magura Flysch in East Slovakia. Geol. Prace, Spravy, 44-45, 105-118.
• Nemcok J., 1990a. Geological Map of Pieniny, Lubovnianska Vrchovina Highland and Cergov Mts. Geologicky Ustav D. Stura, Bratislava.
• Nemcok J., 1990b. Explanations to the Geological Map of Pieniny, Lubovnianska Vrchovina Highland and Cergov Mts. Geologicky Ustav D. Stura. Bratislava, 131.
• Nemcok M., Nemcok J., Wojtaszek M., Ludhova L., Klecker R.A., Sercombe W.J., Coward M.P. & Keith F.I jr., 2000. Results of 2D balancing along 201 and 21120'longitude and pseudo-3D in the Smilno Tectonic Window: implications for shortening mechanisms of the West Carpathian accretionary wedge. Geol. Carp., 51, 5, 281-300.
• Olszewska B., 1997. Foraminiferal biostratigraphy of the Polish Outer Carpathians: a record of basin geohistory. Ann. Soc. Geol. Pol., 67, 2-3, 325-338.
• Ostrowicka H., 1966. Profil litologiczny gruboławicowych piaskowców Piwnicznej. Sprawozdania z Posiedzeń Komisji Naukowych PAN, Oddział w Krakowie, 10, 2, 608-610.
• Ostrowicka H., 1979. Litostratigraphy of the Magura nappe in the vicinity of Piwniczna (Polisch Flysch Carpathians). Rocz. Pol. Tow. Geol., 49, 67-84.
• Oszczypko N., 1975. Exotic rocks in the Palaeogene of the Magura nappe between Dunajec and Poprad rivers, Carpathians, Poland. Ann. Soc. Geol. Pol., 45, 3-4, 403-431.
• Oszczypko N., 1979. Budowa geologiczna północnych stoków Beskidu Sądeckiego między Dunajcem a Popradem (płaszczowina magurska). Ann. Soc. Geol. Pol., 49, 293-325.
• Oszczypko N., 1992. Late Cretaceous through Paleogene evolution of Magura Basin. Geol. Carp., 43, 6, 333-338.
• Oszczypko N., 1999. From remnant oceanic basin to collision-related foreland basin - a tentative history of the Outer Western Carpathians. Geol. Carp., 50, special issue, 161-163.
• Oszczypko N., 2004. The structural position and tectonosedimentary evolution of the Polish Outer Carpathians. Przegląd Geologiczny, 52, 8/2, 780-791.
• Oszczypko N. & Porębski S., 1985. Explanations to stop 68-Życzanów Stream. W: Birkenmajer K. (ed.), Main Geotraverse of the Polish Carpathians (Kraków - Zakopane). Guide to Excursion 2, Geological Institute of Poland, 175-178.
• Oszczypko N. & Salata D., 2005. Provenance analyses of the Late Cretaceous-Palaeocene deposits of the Magura Basin (Polish Western Carpathians) - evidence from the heavy minerals study. Acta Geol. Pol., 55, 237-276.
• Oszczypko N., Dudziak J. & Malata E., 1990. Stratygrafia osadów płaszczowiny magurskiej (kreda-paleogen) w Beskidzie Sądeckim, Karpaty Zewnętrzne. Stud. Geol. Pol., 47, 109-181.
• Oszczypko N., Węcławik S., Uchman A. & Hoffmman M., 1992. Stratygrafia i sedymentologia fomacji zarzeckiej (fm), B.1.3. W: Zuchiewicz W. & Oszczypko N. (eds), Przewodnik LXIII Zjazdu Polskiego Towarzystwa Geologicznego, Koninki, 134-139, Wydawnictwo ING PAN, Kraków.
• Oszczypko N., Malata E., Oszczypko-Clowes M. & Duńczyk L., 1999. Budowa geologiczna Krynicy (płaszczowina magurska). Przegląd Geologiczny, 47, 6, 549-559.
• Oszczypko N., Oszczypko-Clowes M. & Salata D., 2003. Origin and position of Magura Basin source areas (Western Carpathians, Poland). Geodynamic and tectonic evolution of the Carpathian Arc and its foreland - The Fourth Stephan Muller Conference of the European Geosciences Union, Southern Carpathians, Romania, Abstract Book, 96-67.
• Oszczypko N., Oszczypko-Clowes M., Golonka J. & Krobicki M., 2005a. Position of the Marmarosh Flysch (Eastern Carpathians) and its relation to Magura Nappe (Western Carpathians). Acta Geol. Hung., 48, 259-282.
• Oszczypko N., Oszczypko-Clowes M., Golonka J. & Marko F., 2005b. Oligocene-Lower Miocene sequences of the Pieniny Klippen Belt and adjacent Magura Nappe between Jarabina and Poprad River (East Slovakia and South Poland): their tectonic position and paleogeographical implications. Geol. Quart., 49, 379-402.
• Oszczypko-Clowes M., 2001. The nannofossils biostratigraphy of the youngest deposits of the Magura nappe (East of the Skawa river, Polish Flysh Carpathians) and their palaeoenviromental conditions. Ann. Soc. Geol. Pol., 71, 3, 139-188.
• Pescatore T. & Ślączka A., 1984. Evolution models of two flysch basins: the Northern Carpathians and Southern Apennines. Tectonophysics, 106, 49-70.
• Plasienka D., 2000. Paleotectonic controls and tentative palinspastic restoration of the Carppatgian realm during the Mesozoic. Slov. Geol. Mag., 6, 2-3, 200-204.
• Plasienka D., 2002. Origin and growth of the West Carpathian orogenic wedge during the Mesozoic. Geol. Carp., 53, special issue, 132-135.
• Plasienka D., 2003. Dynamics of Mesozoic pre-orogenic rifting in the Western Carpathians. Mitt. Osterr. Geol. Ges., 94, 79-98.
• Poprawa P., Malata T. & Oszczypko N., 2002. Ewolucja tektoniczna basenów sedymentacyjnych polskiej części Karpat zewnętrznych w świetle analizy subsydencji. Prz. Geol., 11, 1092-1108.
• Poprawa P., Malata T., Pecskay Z., Banaś M., Skulich J., Paszowski M. & Kusiak M., 2004. Geochronology of crystalline basement of the Western Outer Carpathians sediment source areas - preliminary data. Mineralogical Society of Poland - Special Papers, 24, 329-332.
• Salata D., 2003. Charakterystyka mineralogiczno-geochemiczna frakcji ciężkiej górnokre- dowo-paleoceńskich piaskowców środkowej części płaszczowiny magurskiej. Rozprawa doktorska na Wydziale Biologii i Nauk o Ziemi Uniwersytetu Jagiellońskiego, Biblioteka Jagiellońska, 1-213.
• Sandulescu M., 1988. Cenozoic tectonic history of the Carpathians. W: Royden L.H. & Horvath F. (eds), The Pannonian Basin a study in basin evolution, AAPG Memoire, 45, 17-26.
• Sikora W., 1971. Outline of the tectogenesis of the Pieniny Klippen Belt Zone in Poland in the light of the new geological data (in Russian). Ann. Soc. Geol. Pol., 51,1, 221-240.
• Słomka T., Golonka J., Krobicki M., Matyszkiewicz J., Olszewska B., Oszczypko N. & Wieczorek J., 2004. Znaczenie egzotyków w rekonstrukcji budowy geologicznej obszarów źródłowych i geotektonicznej ewolucji basenów karpackich. W: Krobicki M. (red.), Egzotyki karpackie - znaczenie w rekonstrukcjach paleogeograficzno-geotektonicznych, 5-8, Wydawnictwo AGH, Kraków.
• Smirnov S.E., 1973. Paleogene of the Marmarosh and Pieniny zones of the Ukrainian Carpathians. Nedra Press, Moskva, 1-120.
• Sotak J., 1990. Study of Mesozoic rocks in flysch zones, and its contribution to information about microfacies paleogeography and paleotectonics of West Carpathians (English Summary). Sedimentologicke Problemy Zapadnych Karpat, Geol. Ustav. D. Stura (Bratislava), 45-68.
• Świdziński H., 1961. La Serie die Richvald dans Karpates Flischeues. Bull. Acad. Pol. Sc. Ser. Sc. Geol. Geogr., 9, 2, 109-119.
• Świdziński H., 1972. Geologia i wody mineralne Krynicy. Prace Geologiczne PAN, 70, 1-105.
• Wieser T., 1970. Exotic rocks from the deposits of the Magura nappe. Biul. IG, 235, 123-161.
• Winkler W. & Ślączka A., 1992. Sediment dispersal provenance in the Silesian, Dukla and Magura flysch nappes (Outer Carpathians, Poland). Geol. Rund., 81, 2, 371-382.
• Winkler W. & Ślączka A., 1994. A Late Cretaceous to Paleogene geodynamical model for the Western Carpathians in Poland. Geol. Carp., 45, 71-82.
• Żytko K., 1999. Correlation of the main structural units of the Western and Eastern Carpathians. Prace PIG, 168, 135-164.
• Żytko K., Gucik S., Ryłko W., Oszczypko N., Zając R., Garlicka I., Nemcok J., Elias M., Mencik E. & Stranik Z., 1989. Map of the Tectonic Elements of the Western Outer Carpathians and their Foreland. W: Poprawa D. & Nemcok J. (eds), Geological Atlas of the Western Outer Carpathians and their Foreland, PIG Warszawa, GUD Bratislava, UUG Praha.