Problemy kształtowania kolorystyki elewacji zabytkowych wrocławskich kamienic mieszczańskich przełomu XIX i XX w. - analiza na wybranych przykładach

• Autorzy: Pierścionek Barbara

Identyfikatory

DOI

10.5604/01.3001.0015.5101

Warianty tytułu

EN

The problems of shaping of colour scheme of the facades of historic tenement houses in Wrocław at the turn of the 19th and 20th centuries - analysis on selected examples

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W artykule poruszono tematykę rewaloryzacji wrocławskich kamienic, głównie o rodowodzie XIX-wiecznym. Obecnie jednym z istotnych problemów konserwatorskich jest kolor fasad budynków, szczególnie tynkowanych, często znacznie odbiegający od pierwotnej kolorystyki obiektów. Autorka zwróciła uwagę na odrestaurowane w przeciągu ostatnich lat elewacje kamienic zlokalizowanych w bliskim sąsiedztwie wrocławskiego Starego Miasta oraz dawnych przedmieść: Odrzańskiego, Piaskowego i Oławskiego, którym przywrócono dawną świetność. W wielu obiektach z sukcesem odtworzono oraz wyeksponowano detal architektoniczny i pierwotną fakturę materiału, a także kolorystykę, popartą rzetelnymi badaniami struktury tynku. Są także przykłady „nowych” aranżacji historycznych elewacji. Zwartą niegdyś zabudowę kwartałową już od czasów powojennych zaczęto uzupełniać plombami, mniej lub bardziej udanymi w formie oraz pod względem kolorystycznym, często bez wzięcia pod uwagę uwarunkowań historycznych oraz kontekstu miejsca. W artykule zostaną omówione wybrane przykłady kamienic mieszczańskich, objęte masterplanem dzielnicy Nadodrze, odrestaurowane w pierwszych latach realizacji tzw. Programu stu kamienic.

EN

The subject matter concerning revalorisation of tenement houses in Wroclaw, mainly of 19th-century origin, was raised in the paper. Nowadays, one of the crucial preservation problems is the facade colour, particularly of plastered buildings, which often differs considerably from their original colour scheme. The author focused on restored facades of tenement houses near the Old Town of Wroclaw and its old-time Przedmieście Odrzańskie, Piaskowe and Oławskie estates, which reverted to their former glory. The architectural details, original texture of the building material and colour scheme were successfully recreated and exposed. Their recreation was based on thorough plaster structure research. However, there are many examples of „new” arrangements of historical facades. Since the post-war years the old city’s quarter development was filled with infill buildings, more or less successful in form and colour scheme, often without considering historical conditions and location characteristics. In the paper selected tenement houses subsumed in the masterplan area of the Nadodrze estate and renovated in the first years of the “One Hundred Tenement Houses Programme” were discussed.

Słowa kluczowe

PL

kolorystyka elewacji; kamienica mieszczańska; konserwacja zabytków; Wrocław

EN

facade colour scheme; bourgeois tenement house; monument conservation; Wrocław

• Wydawca: BUILDER CORP Sp. z o.o.
• Czasopismo: Builder
• Rocznik: 2021
• Tom: R.25, nr 12
• Strony: 52--57
• Opis fizyczny: Bibliogr. 16 poz., il.

Twórcy

autor

Pierścionek Barbara

• Politechnika Opolska, Wydział Budownictwa i Architektury

• https://orcid.org/0000-0003-4980-570X

Bibliografia

• [1] Ziątkowski, L., 2011. Fundatorzy i mecenasi wrocławskich budowli na przestrzeni wieków, Leksykon architektury Wrocławia, red. R. Eysmontt, J. Ilkosz, A. Tomaszewicz, J. Urbanik; wyd. Via Nova, Wrocław, s. 160.
• [2] Ludwin, K., 2017. O kolorze w architekturze, Wydawnictwo Politechniki Krakowskiej, Kraków.
• [3] Guttmejer, K., 2010. Kolor na fasadach. O konieczności badań naukowych, „Krajobraz Warszawski”, red. E. Nekanda-Trepka, nr 16/11.2010, Warszawa, s. 2-7.
• [4] Urbanik, J., Gryglewska, A., 2005. Awangardowe nurty formalne i kolorystyczne w architekturze okresu międzywojennego w Niemczech. Ich obecność w architekturze Wrocławia, Nie tylko zamki, red. M. Chorowska, O. Czerner, J. Dobesz, K. Hawrylak-Brzezowska, W. Kononowicz, E. Niemczyk, E. Różycka-Rozpędowska, E. Trocka-Leszczyńska; Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej, Wrocław, s. 311-328.
• [5] Rek-Lipczyńska, A., 2012. Transformaja kolorem, czyli jak kolorystyka elewacji zespołów śródmiejskich kształtuje nową tożsamość miejsca na przykładach zabudowy śródmiejskiej Szczecina, źródło: https://depot.ceon.pl/bitstream/handle/123456789/3023/REK-LIPCZYNSKA_do%20druku.pdf?sequence=1&isAllowed=y (dostęp: 15.09.2021).
• [6] Żak, Z., 2011. Programy rewaloryzacji kamienic, Leksykon architektury Wrocławia, red. R. Eysmontt, J. Ilkosz, A. Tomaszewicz, J. Urbanik; wyd. Via Nova, Wrocław.
• [7] Tomaszewicz, A., 2000. Wpływ przepisów budowlanych na sposób kształtowania wielorodzinnej zabudowy mieszkaniowej w dziewiętnastowiecznym Wrocławiu, „Architectus” nr 2(8)/2000, Wrocław, s. 31-42.
• [8] Białobocka, K. 2015., Kolorystyka architektury przedwojennego Wrocławia a farby KEIM, „Renowacje i Zabytki” nr 2/2015, s. 174-177.
• [9] Tarajko-Kowalska, J., Kowalski, P., 2007. Kształtowanie harmonii wizualnej między krajobrazem a architekturą w oparciu o kolor, „Czasopismo Techniczne”, Architektura 104 (5-A), s. 99-101.
• [10] Setkowicz, P., 2010. Barwa - bagatelizowany wymiar środowiska mieszkaniowego, „Architecturae et Artibus”, nr (3)1/2010, Białystok 2010, s. 70-76.
• [11] Gminny program opieki nad zabytkami na lata 2010-2013, Załącznik do uchwały Nr L/1468/10 Rady Miejskiej Wrocławia z dn. 20 maja 2010 r.; źródło:edzienniki.duw.pl/duw/WDU_D/2010/115/1795/Zalacznik1.doc (dostęp: 10.09.2014).
• [12] https://zzk.wroc.pl/index.php/strefa-mieszkancow/remonty/program-rewitalizacji-wroclawski-kamienic/ (dostęp: 18.08.2021).
• [13] Schmidt, F. Ch., 1790. Der bürgerliche Baumeister, oder Versuch eines Unterrichts für Baulustige, s. 410, źródło: https://digi.ub.uni-heidelberg.de/diglit/schmidt1790/0410 (dostęp: 14.09.2021).
• [14] Wojtasik, M., 2003. Kolorystyka elewacji obiektów zabytkowych, „Wiadomości Konserwatorskie” nr 13/2003, s. 71-74.
• [15] Doleżyńska-Sewerniak, E., 2013. Kolorystyka fasad zabytkowych budynków z przełomu XIX i XX wieku z Olsztyna i małych miast Warmii i Mazur, „Acta Universitatis Nicolai Copernici”, Zabytkoznawstwo i Konserwatorstwo XLIV, Toruń, s. 349-378.
• [16] Banaś, B., 2011. Kamienica ul. Bolesława Prusa 5, Leksykon architektury Wrocławia, red. R. Eysmontt, J. Ilkosz, A. Tomaszewicz, J. Urbanik; wyd. Via Nova, Wrocław, s. 862.

Uwagi

Artykuł umieszczony w części "Builder Science"