Oddziaływanie zanieczyszczeń przemysłowych w okolicach Olkusza na stężenie metali ciężkich w tkankach roślin

• Autorzy: Guła Alicja , Kawecki Michał , Lis Aleksandra , Misztal Klaudia , Niemiec Barbara

Warianty tytułu

EN

Impact of industrial contamination in the vicinity of Olkusz on the content of heavy metals in plant tissues

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Postępująca urbanizacja i rozwój przemysłu niosą za sobą ryzyko skażenia środowiska metalami ciężkimi. Metale te mogą być akumulowane w roślinności i przenikać do łańcucha pokarmowego, co stwarza zagrożenie zarówno dla zwierząt, jak i ludzi. Celem pracy było zbadanie zawartości wybranych metali (Fe, Zn, Pb) w roślinach występujących na terenach poprzemysłowych w okolicach Olkusza. Analizie poddano próbki mchu pochodzącego z czterech lokalizacji, Krwawnika pospolitego z trzech lokalizacji oraz Babki lancetowatej z dwóch lokalizacji. Zawartość cynku i żelaza oznaczono za pomocą atomowej spektrometrii absorpcyjnej, natomiast zawartość ołowiu oznaczono metodą woltamperometrii stripingowej. Stwierdzono, że największe zawartości żelaza (12760 ppm) oraz ołowiu (422 ppm) występują w miejscu dawnej kopalni żelaza, natomiast znaczne stężenie cynku (881 ppm) odnotowano w Płuczce Józef. W przypadku roślin jadalnych, tak wysokie zawartości metali ciężkich eliminowałyby je ze spożycia przez zwierzęta i ludzi. Tereny te nie powinny być przeznaczane pod uprawę.

EN

Progressing urbanization and industrial development carry the risk of contamination of the environment with heavy metals. These metals can be accumulated in the vegetation and penetrate the food chain, which is dangerous for both animals and humans. The aim of the study was to examine the content of selected metals (Fe, Zn, and Pb) in plants occurring in post-industrial areas in the vicinity of Olkusz. Moss samples from 4 locations, Yarrow - 3 locations and Plantain from 2 locations were analysed. The concentrations of zinc and iron were determined by means of atomic absorption spectrometry, while the concentration of lead was determined by stripping voltammetry. It was found that the highest levels of iron (12760 ppm) and lead (422 ppm) were found in the place of the former iron mine, while a significant concentration of zinc (881 ppm) was recorded in Płuczka Józef. In the case of edible plants, such high levels of heavy metals would eliminate them from animals and human consumption. These areas should not be used for cultivation.

Słowa kluczowe

PL

żelazo; ołów; cynk; spektrometria absorpcyjna atomowa; ASA; woltamperometria stripingowa; mech; krwawnik pospolity; Achilleamillefolium L.; babka lancetowata; Plantagolanceolata; Olkusz

EN

iron; lead; zinc; atomic absorption spectrometry; AAS; stripping voltammetry; mosses; common yarrow; Achilleamillefolium L.; plantain; Plantagolanceolata; Olkusz

• Wydawca: Katedra Chemii Analitycznej, Wydział Inżynierii Materiałowej i Ceramiki, Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie
• Czasopismo: Analit
• Rocznik: 2019
• Tom: Nr 8
• Strony: 28--44
• Opis fizyczny: Bibliogr. 13 poz., fot., rys., tab., wykr., wzory

Twórcy

autor

Guła Alicja

• AGH Akademia Górniczo-Hutnicza, Wydział Inżynierii Materiałowej i Ceramiki, al. Mickiewicza 30, 30-059 Kraków

autor

Kawecki Michał

• AGH Akademia Górniczo-Hutnicza, Wydział Inżynierii Materiałowej i Ceramiki, al. Mickiewicza 30, 30-059 Kraków

autor

Lis Aleksandra

• AGH Akademia Górniczo-Hutnicza, Wydział Inżynierii Materiałowej i Ceramiki, al. Mickiewicza 30, 30-059 Kraków

autor

Misztal Klaudia

• AGH Akademia Górniczo-Hutnicza, Wydział Inżynierii Materiałowej i Ceramiki, al. Mickiewicza 30, 30-059 Kraków

autor

Niemiec Barbara

Bibliografia

• [1] Agnieszka Ociepa-Kubicka, Ewa Ociepa, „Toksyczne oddziaływanie metali ciężkich na rośliny, zwierzęta i ludzi”, 2012, t. 15, nr 2, s. 169-180
• [2] Monika Siwek, „Rośliny w skażonym metalami ciężkimi środowisku poprzemysłowym. Część I. Pobieranie, transport i toksyczność metali ciężkich (śladowych)”, Wiadomości Botaniczne 52(1/2): 7–22, 2008
• [3] Zakład Molekularnej Fizjologii Roślin, Uniwersytet Warszawski, Skrypt do ćwiczeń z bioindykacyjnych metod oceny środowiska, Warszawa 2013.
• [4] mgr inż. Iwona Ufnalska, „Woltamperometria”, Politechnika Warszawska, Wydział Chemiczny, Warszawa 2015
• [5] http://www.olkusz.katowice.lasy.gov.pl/obszary-natura-2000 (odwiedzono: 10.11.2019)
• [6] http://www.olkusz.katowice.lasy.gov.pl/historia (odwiedzono: 10.11.2019)
• [7] W. Szczepaniak ,,Metody instrumentalne w analizie chemicznej” Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2002.
• [8] W. W. Kubiaka, J. Gołasia, Instrumentalne metody analizy chemicznej, AKAPIT, Kraków 2005
• [9] Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 13 stycznia 2003 r. w sprawie maksymalnych poziomów zanieczyszczeń chemicznych i biologicznych, które mogą znajdować się w żywności, składnikach żywności, dozwolonych substancjach dodatkowych, substancjach pomagających w przetwarzaniu albo na powierzchni żywności.
• [10] Rozporządzenie Komisji (UE) nr 1275/2013 z dnia 6 grudnia 2013 r. zmieniające załącznik I do dyrektywy 2002/32/WE Parlamentu Europejskiego i Rady w odniesieniu do maksymalnych zawartości arsenu, kadmu, ołowiu, azotanów (III), lotnego olejku gorczycznego i szkodliwych zanieczyszczeń biologicznych
• [11] Rozporządzenie wykonawcze Komisji (UE) 2017/2330 z dnia 14 grudnia 2017 r. dotyczące zezwolenia na stosowanie węglanu żelaza(II); chlorku żelaza(III), heksahydratu; siarczanu żelaza(II), monohydratu; siarczanu żelaza(II), heptahydratu; fumaranu żelaza(II); aminokwasowego chelatu żelaza(II), hydratu; chelatu żelaza(II) z hydrolizatami białkowymi; i glicynowegochelatu żelaza(II), hydratu jako dodatków paszowych dla wszystkich gatunków zwierząt oraz dekstranu żelaza jako dodatku paszowego dla prosiąt i zmieniające rozporządzenia (WE) nr 1334/2003 i (WE) nr 479/2006
• [12] Jarosz M. (red.) Normy żywienia dla populacji polskiej, Wyd. IŻŻ, Warszawa 2017
• [13] Kunachowicz H., Nadolna I., Przygoda B., Iwanow K. „Tabele składu i wartości odżywczej żywności.” Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2005.