Przyczynek do badań nad historią konserwacji zabytków w Galicji

• Autorzy: Mikrut Agata , Sikorski Krystian

Identyfikatory

DOI

10.48234/WK62GALICIA

Warianty tytułu

EN

Contribution to studies on heritage conservation in Galicia

• Języki publikacji: PL EN

Abstrakty

PL

Świadomość potencjału wynikającego z nierzadko wielowiekowej historii czyniącej obiekt zabytkowy niemym świadkiem minionych wydarzeń wygenerowała potrzebę regulacji zasad dotyczących zagadnienia konserwacji. Podstawą zrozumienia aktualnego systemu ochrony zabytków i fundamentów funkcjonowania instytucji z tym związanych jest dorobek przeszłości i wszystkie czynniki mające wpływ na jego rozwój. Artykuł w sposób chronologiczny prezentuje proces kształtowania się konserwatorstwa w Galicji. Działalność pojedynczych osób, a następnie organizacji wywodzących się z tego terenu stała się podstawą wypracowania prawnego systemu opieki nad zabytkami. Głównym celem podjętych badań było przedstawienie oraz analiza złożonego i wielowątkowego zagadnienia dotyczącego zasad i metod konserwatorskich ukształtowanych w południowo-wschodniej Polsce.

EN

Awareness of the potential arising from a structure’s history that is often many centuries long and that makes the structure a silent witness to past events, has generated a need to regulate the principles of conservation. It is the work of the past that forms the basis for understanding the current monument protection system and the foundation of the operation of its associated institutions together with the sum of factors that affected its development. This paper chronologically presents the general process of the evolution of conservation in Galicia together with the associated subject matter. The work of individuals and later organizations active in the region became the seed for formulating a legal system of monument preservation. The main goal of this study was to present and analyze the complex and multi-threaded issue of conservation methods and principles that were shaped in south-eastern Poland.

Słowa kluczowe

PL

konserwacja; ochrona zabytków; inwentaryzacja; dziedzictwo kulturowe; Galicja

EN

conservation; monument protection; survey; cultural heritage; Galicia

• Wydawca: Zarząd Główny Stowarzyszenia Konserwatorów Zabytków
• Czasopismo: Wiadomości Konserwatorskie
• Rocznik: 2020
• Tom: Nr 62
• Strony: 16--27
• Opis fizyczny: Bibliogr. 26 poz., rys.

Twórcy

autor

Mikrut Agata

• Wydział Budownictwa, Inżynierii Środowiska i Architektury Politechniki Rzeszowskiej

autor

Sikorski Krystian

• Wydział Budownictwa, Inżynierii Środowiska i Architektury Politechniki Rzeszowskiej

Bibliografia

• 1. Broński Krzysztof, Ochrona dziedzictwa kulturowego w polityce galicyjskich władz autonomicznych. Zarys problematyki, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie” 2009, nr 803, s. 63–80.
• 2. Demetrykiewicz Włodzimierz, Finansowanie galicyjskich pomników historycznych, Kraków 1886.
• 3. Demetrykiewicz Włodzimierz, Opieka prawna w Austrii dla zabytków sztuki i pomników historycznych ze szczególnym uwzględnieniem stosunków Galicyjskich, Kraków 1885.
• 4. Dettloff Paweł, Odbudowa i restauracja zabytków architektury w Polsce w latach 1918–1939. Teoria i praktyka, Kraków 2006.
• 5. Dobosz Piotr, Gaczoł Andrzej, 80. rocznica utworzenia Krajowego Urzędu Konserwatorskiego w Krakowie, „Ochrona Zabytków” 1994, nr 47/3–4 (186–187), s. 323–346.
• 6. Frycz Jerzy, Restauracja i konserwacja zabytków architektury w Polsce w latach 1795–1918, Warszawa 1975.
• 7. Gosztyła Marek, Przemiany idei i metod konserwatorskich w latach 1863–2003, Rzeszów 2006.
• 8. Kopera Feliks, Ze wspomnień konserwatora, „Ochrona Zabytków” 1949, nr 2/2 (6), s. 84–87.
• 9. Kozicki Władysław, W obronie kościołów i cerkwi drewnianych, Lwów 1913.
• 10. Kuca Jan, W oblężonej twierdzy Przemyśl (1914/1915) – w świetle wspomnień i dzienników, „Czasopismo Instytutu Historii Uniwersytetu Rzeszowskiego. Galicja. Studia i Materiały” 2018, nr 4, s. 158–174.
• 11. Lewicki Jakub, Inwentaryzacja zabytków w okresie dwudziestolecia międzywojennego, „Ochrona Zabytków” 1999, nr 52/4 (207), s. 375–390.
• 12. Łepkowski Józef, Ułamek z podróży archeologicznej po Galicyi odbytej w r. 1849 przez Józefa Łepkowskiego i Józefa Jerzmanowskiego: okolica podkarpacka: obwód sądecki, Warszawa 1850.
• 13. Małachowicz Edmund, Konserwacja i rewaloryzacja architektury w zespołach i krajobrazie, Wrocław 1994. Muczkowski Józef, Ochrona zabytków, Kraków 1914.
• 14. Pruszyński Jan, Ochrona zabytków w Polsce. Geneza, organizacja, prawo, Warszawa 1989.
• 15. Rocznik statystyki Galicji, R. I, Lwów 1886.
• 16. Rymaszewski Bohdan, Polska ochrona zabytków, Warszawa 2005.
• 17. Sobol Leszek, Zarys głównych kierunków działań Grona Konserwatorów Galicji Zachodniej z lat 1888–1905, „Wiadomości Konserwatorskie” 2008, nr 24, s. 95–102.
• 18. Sprawozdanie Wydziału Krajowego w Przedmiocie Organizacji Krajowej Rady konserwatorskiej z 25 lipca 1913.
• 19. Szablowski Jerzy, Dzieje inwentaryzacji zabytków sztuki w Polsce: w dwudziestą rocznicę Centralnego Biura Inwentaryzacji Zabytków Sztuki, „Ochrona Zabytków” 1949, nr 2/2 (6), s. 73–83.
• 20. Szmygin Bogusław, Kształtowanie koncepcji zabytku i doktryny konserwatorskiej w Polsce w XX wieku, Lublin 2000.
• 21. Szydłowski Tadeusz, Ruiny Polski, Lwów 1919. Teka Grona Konserwatorów, Kraków 1911. Teka Konserwatorska, Lwów 1892.
• 22. Tomkowicz Stanisław, Inwentaryzacja zabytków Galicji Zachodniej, „Teka Grona Konserwatorów Galicji Zachodniej” 1900, t. 1, s. 95–319.
• 23. Wojciechowski Jarosław, Co zrobiono w zakresie ochrony i konserwacji zabytków w Polsce w latach 1919–1929, Kraków 1931.
• 24. Wojciechowski Jarosław, Historia powstania i rozwoju organizacji opieki państwowej nad zabytkami sztuki w Polsce, Kraków 1931.
• 25. Zachwatowicz Jan, O polskiej szkole odbudowy i konserwacji zabytków, „Ochrona Zabytków” 1981, nr 34 (1–2, 132–133), s. 4–10.
• 26. Zachwatowicz Jan, Ochrona zabytków w Polsce, Warszawa 1965.

Uwagi

Opracowanie rekordu ze środków MNiSW, umowa Nr 461252 w ramach programu "Społeczna odpowiedzialność nauki" - moduł: Popularyzacja nauki i promocja sportu (2020).