Konsekwencje zmiany rangi dawnych traktów we współczesnym układzie komunikacyjnym na przykładzie wsi Raczkowo

• Autorzy: Mezer Ewa de

Warianty tytułu

EN

Consequences of changes in the rank of former routes in the contemporary road system, based on the village of Raczkowo

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Streszczenie Krajobraz otwarty w Polsce ulga dynamicznym przemianom. Sposób użytkowania terenów wiejskich i sposób kształtowania zabudowy domagają się redefinicji krajobrazu kulturowego wsi. Zmiany są daleko idące i mają charakter strukturalny i funkcjonalny. Ślady pozostawianie przez nie w krajobrazie nie zawsze są równie czytelne. Problemem stała się ekspansywna zabudowa mieszkaniowa nierespektująca wielowiekowej tradycji kształtowania działki siedliskowej, czy charakteru architektury wernakularnej. Uniformizacja budownictwa na terenie całego kraju grozi zatraceniem genius loci poszczególnych wsi. Harmonijnie kształtowane przez wieki dzisiaj podlega dyktatowi gospodarki Za sprawą przemian w hierarchii sieci dróg mogą zachodzić zmiany struktury osadniczej. Te ostatnie można zaobserwować analizując układ przestrzenny wsi Raczkowo położonej w Gminie Skoki (Powiat Wągrowiecki, Województwo Wielkoplskie). Wieś ta, o średniowiecznym rodowodzie, stanowić będzie ilustrację dla tematu.

EN

Open landscape in Poland is undergoing dynamic transformations and this process in the last decade seems to be constantly intensified. The land use of rural areas and management of built-up areas practically require the cultural landscape of rural areas to be re-defined. These changes are extensive and structural in character, and the complexity of underlying processes needs to be thoroughly analyzed. Traces they leave in landscape are not always equally evident. Obviously a commonly perceived problem has been related with the expansion of residential housing areas, with no respect for the tradition, dating back many centuries, concerning the development of a settlement plot or the character of vernacular architecture. Uniformity of building design throughout the country is a threat to genius loci of individual villages, located in different parts of Poland. Much less attention is paid to transformations occurring in cropland expanse, concerning the type of crops or field green. In turn, the open landscape is not only architecture, but also topographic features and land cover. For ages roads, constituting a circulatory network in the cultural landscape, have been a crucial element of the settlement structure. The role of roads in European culture is evidenced by numerous literary works with motifs of the road and quest or travel it makes possible. Roads, for centuries determined by both human needs and natural conditions, at present are defined by requirements of the economy, or even international freight logistics. Thus many formerly important routes at present are only narrow forest roads, which does not change the fact that a road still remains to a lesser or bigger extent the space of contact with open landscape. Thanks to changes in the hierarchy of the road network changes may occur in the settlement structure, both in the absolute and relative space. The latter may be observed when analyzing the spatial arrangement of the village of Raczkowo, located in the Skoki commune (the Wągrowiec county, the Wielkopolskie province). This village, dating back to the Middle Ages, will be used to illustrate the presented topic, showing dependencies between changes in the use of a road, in this case a route used for many centuries, and reorganization of the village structure.

Słowa kluczowe

PL

trakt; droga; krajobraz kulturowy; percepcja krajobrazu

EN

route; road; cultural landscape; landscape perception

• Wydawca: Komisja Krajobrazu Kulturowego Polskiego Towarzystwa Geograficznego
• Czasopismo: Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego
• Rocznik: 2009
• Tom: nr 12
• Strony: 150--157
• Opis fizyczny: Bibliogr. 8 poz., ryc.

Twórcy

autor

Mezer Ewa de

• Uniwersytetu Przyrodniczego Katedra Trenów Zieleni, Poznań, Polska

Bibliografia

• Anders, P., 2004: Puszcza Zielonka. Wydawnictwo Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej i Centrum Animacji Kultury, Poznań, s. 76-80
• Böhm, A., 2006: Planowanie przestrzenne dla architektów krajobrazu o czynniku kompozycji. Wydawnictwo PK, Kraków, s. 19-21.
• Janowski, B., 1908: O odległościach jako czynniku rozwoju kultury. [w:] Archiwum Naukowe, t. 4, s. 1-6.
• Kaczyńscy, I. i T., 2001: Polska najciekawsze zamki. Sport i Turystyka Muza SA, Warszawa, s. 155-160.
• Lipińska, B., 2003: Kultura użytkowania przestrzeni – degradacja krajobrazu wiejskiego. [w:] Zachowane-ocalone? O krajobrazie kulturowym i sposobach jego kształtowania. Liżewska I. i Knercer W., s. 128-137.
• Skrok, W., 2008: Wielkie rozdroże ćwiczenia terenowe z archeologii wyobraźni. ISKRY, Warszawa, s. 132 – 137.
• Słownik Geograficzny Królestwa Polskiego i Innych Krajów Słowiańskich, 1888: Tom IX Pożajście - Ruksze. B. Chlebowski, W. Walewski, s. 373.
• Internet: http://wiedzaiedukacja.pl/archives/1284 - wywiad z Markiem Stasiakiem „Krajobraz [nie]widzialny” – strona dostępna dnia 2.03.2009r.