Wykorzystanie surowca naturalnego w wystroju wnętrza gmachu głównego Uniwersytetu Pedagogicznego im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie

• Autorzy: Wolska A. , Ciurej A. , Kowalik S.

Identyfikatory

DOI

10.5604/01.3001.0012.6878

Warianty tytułu

EN

The use of a natural resource in the interior design of the main building of the Pedagogical University of Cracow

• Konferencja: Kongres surowcowy = Raw materials congress : 5. Konferencja: Złoża kopalin - aktualne problemy prac poszukiwawczych, badawczych i dokumentacyjnych = 5th Conference: Natural resources - current problems of prospection, exploration and documentation ; 28. Konferencja: Aktualia i perspektywy gospodarki surowcami mineralnymi = 28th Conference: Updates and prospects of mineral resources management / pod red. nauk. Stanisława Z. Mikulskiego
• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W pracy przedstawiono ciekawe rozwiązanie dekoracyjne posadzki z 1973 r. znajdującej się na parterze i pierwszym piętrze gmachu głównego Uniwersytetu Pedagogicznego im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie. Posadzka ta jest ułożona z nieregularnych i różnorodnych kolorystycznie płyt surowca naturalnego, tzw. „marmurów” świętokrzyskich. Reprezentują one kilka odmian skał pochodzących z kamieniołomów z okolic Chęcin, przede wszystkim z Bolechowic (skała najczęściej wykorzystywana do celów dekoracyjnych), a także z Szewc i Łabędziowa, a być może też z Jaźwicy. Skały te tradycyjnie są nazywane marmurami. Pod względem petrograficznym nie są to jednak skały metamorficzne, lecz zwięzłe i masywne, częściowo przekrystalizowane, wapienie z liczną fauną. Są wieku paleozoicznego – środkowo- i górnodewońskie. Już od XVI w. były cennym surowcem zdobniczym. Omawiana posadzka ma walory edukacyjne i może mieć znaczenie geoturystyczne. Wybrane i opisane okazy skał, reprezentujących różne rodzaje litologiczne, mogą przyczynić się do utworzenia dydaktycznej ścieżki geoturystycznej, która będzie pomocna w zajęciach z przedmiotów związanych z naukami o Ziemi (np. geologia, paleontologia, surowce skalne).

EN

The paper presents an interesting decorative flooring solution from 1973 on the ground and first floors of the main building of the Pedagogical University of Cracow, named after the Commission of National Education. This flooring is composed of irregular, variably coloured natural stone slabs: the so-called Holy Cross Mountains „marbles”. They represent several rock types from limestone quarries near Chęciny, including mainly Bolechowice, but also Szewce, Łabędziów and Jaźwica. These rocks are traditionally called marbles. However, in fact, petrographically, they are not metamorphic rocks, but strongly lithified and massive, partially crystallized limestones with numerous fossils. They are of Paleozoic age: Middle and Upper Devonian. The type of flooring composed of irregular panels of different sizes and colours is currently rarely used in interior design despite giving an aesthetically pleasing mosaic effect with an interesting pattern. The flooring made of assorted Holy Cross Mountains “marbles” can have a great educational value and great geotouristic significance. Selected and described rocks of different lithological types can be used to create a geotouristic educational path that will be helpful in teaching of subjects related to Earth sciences (e.g. geology, paleontology, rock materials).

Słowa kluczowe

PL

posadzka; marmury świętokrzyskie; wapienie dewońskie; Uniwersytet Pedagogiczny im. KEN w Krakowie

EN

flooring; Holy Cross Mountains „marbles”; Devonian limestones; Pedagogical University of Cracow

• Wydawca: Państwowy Instytut Geologiczny - Państwowy Instytut Badawczy
• Czasopismo: Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego
• Rocznik: 2018
• Tom: nr 472
• Strony: 339--348
• Opis fizyczny: Bibliogr. 30 poz., zdj.

Twórcy

autor

Wolska A.

• Uniwersytet Pedagogiczny im. KEN w Krakowie, Instytut Geografii, ul. Podchorążych 2, 30-084 Kraków

autor

Ciurej A.

• Uniwersytet Pedagogiczny im. KEN w Krakowie, Instytut Geografii, ul. Podchorążych 2, 30-084 Kraków

autor

Kowalik S.

• Uniwersytet Pedagogiczny im. KEN w Krakowie, Instytut Geografii, ul. Podchorążych 2, 30-084 Kraków

Bibliografia

• 1. BROMOWICZ J., 1994 – Bloczne kamienie Polski. W: Materiały IV Konferencji z cyklu „Aktualia i perspektywy gospodarki surowcami mineralnymi”. Zakopane, 5–7 października 1994 r. Centrum Podstawowych Problemów Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN.
• 2. BROMOWICZ J., 2014 – Geologiczna ocena możliwości produkcji bloków skalnych z polskich złóż położonych poza Dolnym Śląskiem. Prz. Geol., 62, 3: 144–147.
• 3. BROMOWICZ J., FIGARSKA-WARCHOŁ B., 2012 – Kamienie dekoracyjne i architektoniczne południowo-wschodniej Polski – złoża, zasoby i perspektywy eksploatacji. Gosp. Sur. Miner., 28, 3: 5–22.
• 4. CZARNOCKI J., 1952 – Marmury świętokrzyskie. W: Materiały do znajomości skał w Polsce. Biul. Państw. Inst. Geol., 80: 27–48.
• 5. CZARNOCKI J., 1958 – Surowce mineralne w Górach Świętokrzyskich. Surowce skalne. Pr. Państw. Inst. Geol., 21: 128–160.
• 6. DADLEZ R., JAROSZEWSKI W., 1995 – Tektonika. Wydaw. Nauk. PWN, Warszawa.
• 7. DUNHAM R.J., 1962 – Classification of carbonate rocks according to depositional texture. W: Classification of carbonate rocks (red. W.E. Ham). AAPG Memoir, 1: 108–121.
• 8. EMBRY A.F., KLOVAN J.S., 1971 – A late Devonian reef tract on northeastern Banks Island, N.W.T. Bull. Can. Petrol. Geol., 4: 730–781.
• 9. GĄGOL J., 1996 – Kamienie budowlane w Polsce. Państw. Inst. Geol., Warszawa–Kielce.
• 10. GĄGOL J., KRÓL P., URBAN J., 2017 – Kartki z dziejów „Marmurów Kieleckich”. Kiel. Tow. Nauk., Kielce.
• 11. GLOGIER M., 2006 –Tutaj rozkwitała nasza młodość: przewodnik historyczno-sentymentalny po siedzibach WSP/AP. Konspekt, 1, 25: 104–115.
• 12. GUZIK K., KOT-NIEWIADOMSKA A., 2015 – Środowiskowe ograniczenia eksploatacji złóż kamieni blocznych w Sudetach i Górach Świętokrzyskich. Zesz. Nauk. IGSMiE PAN, 91: 67–80.
• 13. JĘDRYCHOWSKI J., 2014 – Kamień w architekturze regionu świętokrzyskiego. Wydaw. Georaj, Kielce.
• 14. KARWOWSKI Ł., CZAJA M., RACKI G., 1993 – Silification in the Devonian limestones of the Holy Cross Mts. and Cracow–Silesia region. Geologia, 12/13: 175–198.
• 15. KAŹMIERCZAK J., 1971 – Morphogenesis and systematics of the Devonian stromatoporoidea from the Holy Cross Mountains, Poland. Palaeont. Pol., 26: 5–147.
• 16. KIEŁCZEWSKA J., 2013 – Świętokrzyskie marmury i wapienie – mały przewodnik po polskich zabytkach. Cz. 1. Internet: http://www.surowce-naturalne.pl/strona/swietokrzyskie-marmury-i-wapienie-%E2%80%93-maly-przewodnik-po-polskich-zabytkach-cz-i (dostęp: październik 2018).
• 17. NARKIEWICZ M., RACKI G., WRZOŁEK T., 1990 – Litostratygrafia dewońskiej serii stromatoporoidowo-koralowcowej w Górach Świętokrzyskich. Kwart. Geol., 34: 433–456.
• 18. NARKIEWICZ M., RACKI G., SKOMPSKI S., SZULCZEWSKI M., 2006 – Zapis procesów i zdarzeń w dewonie i karbonie Gór Świętokrzyskich. W: Materiały konferencyjne. Przewodnik LXLVII Zjazdu Nauk. PTG (red. S. Skompski, A. Żylińska). Ameliówka k. Kielc, 28–30 czerwca 2006: 51–77.
• 19. RACKI G., 1993 – Evolution of the bank of reef complex in the Devonian of the Holy Cross Mountains. Acta Palaeont. Pol., 37: 87–182.
• 20. RAJCHEL J., 2005 – Kamienny Kraków. Spojrzenie geologa. Uczel. Wydaw. Nauk.-Dydakt. AGH, Kraków.
• 21. RAJCHEL J., 2008 – The stony Cracow: geological valors of its architecture. Prz. Geol., 56, 8/1: 653–662.
• 22. RÓŻKOWSKA-DEMBIŃSKA M., 1949 – Korale dewońskie Gór Świętokrzyskich. Wiad. Muz. Ziemi, 4: 187–220.
• 23. STĘPIEŃ P.M., 2009 – Konserwacja Wawelu w świetle doktryn konserwatorskich. Ochrona Zabytków, 62, 1: 83–100.
• 24. SZUFLICKI M., MALON A., TYMIŃSKi M. (red.), 2016 – Bilans zasobów złóż kopalnych w Polsce wg stanu na 31.12.2015. Państw. Inst. Geol. – PIB, Warszawa.
• 25. TOŁKANOWICZ E., 2001 – Marmury Polskie. Świat Kamienia, 4: 15–20.
• 26. TSIEN H.H., 1981 – Devonian paleogeography and reef development of northwestern and Central Europe. Can. Soc. Petrol. Geol. Memoir, 14: 341–358.
• 27. URBAN J., 1986 – Bloczne skały węglanowe w paleozoiku zachodniej części Gór Świętokrzyskich. Kwart. Geol., 31, 1: 238–239.
• 28. WARDZYŃSKI M., 2014 – „Marmury” świętokrzyskie i ośrodek kamieniarsko-rzeźbiarski w Chęcinach w XVI–XIX wieku. W: Projekt „Aedifico et Conservo III. Eskalacja jakości kształcenia zawodowego w Polsce” (red. W. Przybyszewski): 1–44. Fundacja hereditas, Warszawa.
• 29. ZŁONKIEWICZ Z., FIJAŁKOWSKA-MADER A., 2018 – Kamień w architekturze zespołu kościelno-klasztornego na Karczówce w Kielcach (Góry Świętokrzyskie). Prz. Geol., 66, 7: 421–435, 458.
• 30. ZŁONKIEWICZ Z., GUZIK K., OSTROWSKI, S., 2016 – Szczegółowa charakterystyka litologiczno-surowcowa złoża wapieni dewońskich Szewce. Gór. Odkryw., 57: 14–22.