Wpływ dostępności transportu publicznego na zachowania transportowe mieszkańców – przykład aglomeracji poznańskiej

• Autorzy: Gadziński J.

Identyfikatory

DOI

10.4467/2543859XPKG.16.003.6301

Warianty tytułu

EN

The impact of the accessibility of public transport on the transport behavior of inhabitants – example of Poznań agglomeration

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Celem artykułu jest próba określenia stopnia, w jakim poziom dostępności transportu publicznego wpływa na zachowania transportowe mieszkańców na obszarach aglomeracyjnych, w tym na popularność różnych środków transportu oraz liczbę podróży. Badania dotyczące kształtowania i zmiany zachowań transportowych są częste w literaturze anglojęzycznej. Nieco brakuje natomiast wyników analiz prowadzonych w warunkach polskich. Artykuł ma więc za zadanie również, przynajmniej częściowo, zapełnić tę lukę. Jako teren badań przyjęto obszar aglomeracji poznańskiej. W prowadzonych analizach wykorzystano materiały z badań ruchu przeprowadzonych w Poznaniu i powiecie poznańskim w 2013 r. oraz autorski model dostępności transportu publicznego. Jako uzupełnienie pod uwagę wzięto charakterystyki związane ze specyfiką zagospodarowania przestrzeni na obszarze aglomeracji. Najważniejsze wnioski płynące z przeprowadzonych badań sugerują, że: (1) dobra dostępność transportu publicznego, charakterystyczna dla obszarów o zwartej zabudowie (głównie w centrum Poznania), wiązała się z częstszym korzystaniem przez mieszkańców z autobusów i tramwajów, (2) mieszkańcy strefy podmiejskiej o niskim poziomie dostępności transportu publicznego średnio więcej się przemieszczali, co można łączyć ze sposobem zagospodarowania przestrzeni oraz osobistymi preferencjami.

EN

The main aim of this paper is an attempt to assess the strength of relations between public transport accessibility and travel behaviours of inhabitants of urban areas (including transport mode choices and the level of mobility). In transport geography literature researches on travel behaviours are one of the most popular topics. In the same time the studies on Polish case studies seem underrepresented. Therefore with this paper I would like to fill this gap. In conducted analyses Poznan agglomeration was consider as research area. I used data from traffic studies (conducted in 2013 in Poznan and Poznan poviat) and original model for public transport accessibility. Additionally, land use characteristics were also taken into account. The most important conclusions flowing from conducted research suggest that: (1) high level of public transport accessibility (typical for compact and mixed-use development) corresponded with greater popularity of public transportation and lower frequency of private car use; (2) the inhabitants of suburban areas with low level of public transport accessibility travelled more than inhabitants in other locations – this could be connected with the characteristics of land use and individual preferences of inhabitants.

Słowa kluczowe

PL

dostępność transportowa; transport publiczny; zachowania transportowe; aglomeracja miejska; suburbanizacja

EN

transport accessibility; public transport; travel behaviours; urban agglomeration; suburbanisation

• Wydawca: Komisja Geografii Komunikacji Polskiego Towarzystwa Geograficznego ; Uniwersytet Gdański. Katedra Geografii Rozwoju Regionalnego
• Czasopismo: Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG
• Rocznik: 2016
• Tom: nr 19(1)
• Strony: 31--42
• Opis fizyczny: Bibliogr. 36 poz., rys., tab., wykr.

Twórcy

autor

Gadziński J.

• Instytut Geografii Społeczno-Ekonomicznej i Gospodarki Przestrzennej, Wydział Nauk Geograficznych i Geologicznych, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Bogumiła Krygowskiego 10, 61-680 Poznań

Bibliografia

• [1] Badania i opracowanie Planu Transportowego Aglomeracji Poznańskiej, etap 1, 2013, Urząd Miasta w Poznaniu, Starostwo Powiatowe w Poznaniu, Poznań.
• [2] Banister D., Button K., Nijkamp P., 1999, Environment, land use and urban policy, Edward Elgar, Cheltenham.
• [3] Beim M., 2008, Modelowanie procesu suburbanizacji w aglomeracji poznańskiej z wykorzystaniem sztucznych sieci neuronowych i automatów komórkowych, Wydawnictwo Naukowe Bogucki, Poznań.
• [4] Beim M., 2009, Wpływ suburbanizacji na zmianę zachowań transportowych mieszkańców aglomeracji poznańskiej, Transport Miejski i Regionalny, 11, 2–10.
• [5] Cao X., Mokhtarian P.L., Handy S.L., 2009, Examining the impacts of residential self-selection on travel behaviour: a focus on empirical findings, Transport Review, 29(3), 359–395.
• [6] Cervero R., 1996, Traditional neighborhoods and commuting in the San Francisco Bay Area, Transportation, 23(4), 373–394.
• [7] De Vos J., Witlox F., 2016, Do people live in urban neighbourhoods because they do not like to travel? Analysing an alternative residential self-selection hypothesis, Travel Behaviour and Society, 4, 29–39.
• [8] Ewing R., Cervero R., 2010, Travel and the built environment. A meta-analysis, Journal of the American Planning Association, 76(3), 265–294.
• [9] Faron A., 2014, Wybrane czynniki struktury funkcjonalno-przestrzennej miasta, których kształtowanie może wpływać na zachowania transportowe mieszkańców, Logistyka, 3, 1666–1675.
• [10] Gadziński J., 2010, Ocena dostępności komunikacyjnej przestrzeni miejskiej na przykładzie Poznania, Biuletyn Rozwój Regionalny i Polityka Regionalna, 13, Bogucki Wydawnictwo Naukowe, Poznań.
• [11] Gadziński J., 2012, Lokalizacja przystanków a konkurencyjność transportu publicznego w aglomeracji poznańskiej [w:] M. Szymczak (red.), Transport publiczny w aglomeracji poznańskiej – propozycje usprawnień, Biblioteka Aglomeracyjna, 9, Bogucki Wydawnictwo Naukowe, Poznań, 69–90.
• [12] Gadziński J., 2013, Funkcjonowanie lokalnego systemu transportowego na tle współczesnych procesów urbanizacyjnych. Przykład aglomeracji poznańskiej, Wydawnictwo Naukowe Bogucki, Poznań.
• [13] Gadziński J., 2016, Wyznaczanie kierunków rozwoju sieci transportu publicznego na obszarach aglomeracyjnych, w opracowaniu.
• [14] Gadziński J., Radzimski A., 2015, The first rapid tramline in Poland: How has it affected travel behaviours, housing choices and satisfaction, and apartment prices? Journal of Transport Geography, 54, 451-463, (http://dx.doi.org/10.1016/j.jtrangeo. [2015.11.001]
• [15] Górny J., 2014, Wpływ członkostwa Polski w Unii Europejskiej na przemiany publicznego transportu zbiorowego w Poznaniu, Biuletyn Rozwój Regionalny i Polityka Regionalna, 27, 143–160.
• [16] Harvey R.O., Clark W.A., 1965, The nature and economics of urban sprawl, Land Economics, 41(1), 1–9.
• [17] Hass-Klau C., Crampton G., 2002, Future of Urban Transport, Learning from Success and Weaknesses: Light Rail, Environmental and Transport Planning, Brighton.
• [18] Igliński H., 2009, Kongestia transportowa w Poznaniu i wybrane sposoby jej ograniczenia, Transport Miejski i Regionalny, 3, 2–10.
• [19] Kobayashi T., Lane B., 2007, Spatial heterogeneity and transit use, 11th World Conference on Transportation Research, Berkeley, USA.
• [20] Komornicki T., 2011, Przemiany mobilności codziennej Polaków na tle rozwoju motoryzacji, IGiPZ PAN, Warszawa.
• [21] Koncepcja Kierunków Rozwoju Przestrzennego Metropolii Poznań – podejście zintegrowane, 2016, Stowarzyszenie Metropolia Poznań, Poznań.
• [22] Lane B.W., 2008, Significant characteristics of the urban rail renaissance in the United States: A discriminant analysis, Transportation Research Part A: Policy and Practice, 42(2), 279–295.
• [23] Mavoa S., Witten K., McCreanor T., O’Sullivan D., 2012, GIS based destination accessibility via public transit and walking in Aucland, New Zealand, Journal of Transport Geography, 20, 15–22.
• [24] Mokhtarian P.L., Cao X., 2008, Examining the impacts of residential self-selection on travel behavior: a focus on methodologies, Transportation Research Part B: Methodological, 43(3), 204–228.
• [25] PTAP, 2014, Plan Transportowy Aglomeracji Poznańskiej na lata 2014-2020, Urząd Miasta w Poznaniu, Starostwo Powiatowe w Poznaniu, Poznań.
• [26] Rosik P., 2012, Dostępność lądowa przestrzeni Polski w wymiarze europejskim, Prace Geograficzne, 223, IGiPZ PAN, Warszawa.
• [27] Scheiner J., 2006, Housing mobility and travel behaviour: A process-oriented approach to spatial mobility. Evidence from a new research Weld in Germany, Journal of Transport Geography, 14, 287–298.
• [28] Schwanen T., Mokhtarian P.L., 2005, What if you live in the wrong neighborhood? The impact of residential neighbourhood type dissonance on distance travelled, Transportation Research Part D: Transport and Environment, 10(2), 127–151.
• [29] Sierpiński G., 2012, Zachowania komunikacyjne osób podróżujących a wybór środka transportu w mieście, Prace Naukowe Politechniki Warszawskiej, 84, 93–106.
• [30] SUiKZP, 2008, Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Miasta Poznania, Urząd Miasta w Poznaniu, Poznań.
• [31] Szołtysek J., 2011, Kreowanie mobilności mieszkańców miast, Wolters Kluwer, Warszawa.
• [32] Van Acker V., van Wee B., Witlox F., 2010, When Transport Geography Meets Social Psychology: Toward a Conceptual Model of Travel Behaviour, Transport Reviews, 30(2), 219–240.
• [33] Van Wee B., Maat K., 2000, Land use and Transport: a review and discussion of Dutch research, International Conference on Land Use and Modal Choice, Amsterdam.
• [34] Van Wee B., 2009, Self-selection: a key to a better understanding of location choices, travel behaviour and transport externalities?, Transport Reviews, 29(3), 279–292.
• [35] Wegener M., 2004, Overview of land-use transport models, [w:] D. Hensher, K. Button, K. Haynes, P. Stopher (red.), Handbook of Transport Geography and Spatial Systems, Elsevier Ltd., Kidlington, 127–146.
• [36] Wesołowski J., 2008, Miasto w ruchu. Przewodnik po dobrych praktykach w organizowaniu transportu miejskiego, Instytut Spraw Obywatelskich, Łódź.

Uwagi

PL

Opracowanie ze środków MNiSW w ramach umowy 812/P-DUN/2016 na działalność upowszechniającą naukę (zadania 2017).