Problemy stateczności obudowy szybów w świetle doświadczeń KWK Knurów–Szczygłowice

• Autorzy: Bobek R. , Śledź T. , Twardokęs J. , Ratajczak A. , Głuch P.

Warianty tytułu

EN

Problems of shaft lining stability in the light of experience Knurów–Szczygłowice coal mine

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Szyby górnicze pełnią kluczową rolę w zapewnieniu ciągłości ruchu podziemnego zakładu górniczego (zapewnienie ciągłości wydobycia kopaliny użytecznej). Do najważniejszych zadań, jakie pełnią szyby górnicze należy zaliczyć doprowadzenie i odprowadzenie powietrza z wyrobisk podziemnych, wydobycie kopaliny na powierzchnię, dostarczenie szeroko pojętej energii do podziemnych wyrobisk górniczych oraz opuszczenie i wyciągnięcie materiałów i załogi. Obowiązujące przepisy górnicze obligują przedsiębiorców do prowadzenia monitoringu, badań i oceny stanu technicznego obudowy szybów górniczych przez stosownych rzeczoznawców ds. ruchu zakładu górniczego przy zastosowaniu coraz bardziej zaawansowanych technologii pomiarowych (skanowanie laserowe obudowy szybu, cyfrowa analiza obrazu obudowy szybu), które pozwalają w sposób precyzyjny określić rodzaj i wielkość uszkodzenia obudowy szybowej. Wszelkiego rodzaju awarie szybów, zarówno ich wyposażenia oraz ich obudowy prowadzą do ponoszenia znacznych kosztów związanych z przywróceniem funkcji użytkowej szybu w nawiązaniu do obowiązujących przepisów i norm górniczych. Z uwagi na długi czas istnienia i użytkowania szybów górniczych (sięgający czasami nawet ponad 100 lat), niejednokrotnie obserwuje się uszkodzenia obudowy szybowej mogące prowadzić do utraty jej stateczności, a nawet do zawalenia się samego szybu. W artykule przedstawiono doświadczenia kopalni Knurów–Szczygłowice w zakresie zapewnienia stateczności obudów użytkowanych szybów, obejmujące przedstawienie charakterystyki ich uszkodzeń oraz przedstawienie zakresu technologii prowadzonych napraw obudów szybowych i zastosowanych do tego celu materiałów.

EN

Mine shafts play a key role in ensuring the continuity of an underground mining plant’s operation (the continuity of the extraction of useful minerals). The main roles of the mining shafts include the supply and carrying away of the air from underground workings, serving as a passage for the extracted material and the supply of all kinds of power to the underground workings. They also serve as the passageways for both the materials and the staff. The current mining provisions obligate companies to organize monitoring, tests and appraisals of the technical condition of the mining shafts’ linings by authorized experts in mining plant operations. The increasingly advanced measurement technologies that are being applied in these measurements (laser scanning of the shaft lining, digital analysis of the image of the shaft structure), allow for a precise determination of the type and the dimensions of the damage of the shaft’s lining. All kind of failures of the shafts, both their equipment and their lining, lead to significant costs in order to restore the function of the shaft in line with the applicable regulations and standards of mining. Due to the longtime of existence and operation of the mine shafts (sometimes reaching more than 100 years), damages of shaft linings which may lead to the loss of its stability, or even to the collapse of the shaft itself, are frequently observed. The article presents the experience of the Knurów–Szczygłowice coal mine in ensuring the stability of the shaft linings, including the characteristics of their damage and the presentation of the range of technologies used in shaft repairs as well as the materials used in such repairs.

Słowa kluczowe

PL

górnictwo; obudowa szybowa; utrata stateczności; naprawa obudowy

EN

mining; shaft lining; loss of stability; repair of shaft lining

• Wydawca: Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
• Czasopismo: Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
• Rocznik: 2016
• Tom: nr 94
• Strony: 41--52
• Opis fizyczny: Bibliogr. 9 poz., rys., wykr.

Twórcy

autor

Bobek R.

• JSW SA KWK Knurów–Szczygłowice, Knurów

autor

Śledź T.

• JSW SA KWK Knurów–Szczygłowice, Knurów

autor

Twardokęs J.

• KWK Borynia–Zofiówka–Jastrzębie, Ruch Borynia

autor

Ratajczak A.

• JSW SA KWK Knurów–Szczygłowice, Knurów

autor

Głuch P.

• Politechnika Śląska, Gliwice

Bibliografia

• [1] Bobek i in. 2015 – Bobek, R., Śledź, T., Ratajczak, A., Lekan, W. i Głuch, P. 2015. Repair of Shaft Brick Lining within Clay-Stone Zone and Proposal of Alteration of the Polish Standard PN-G-14002:1997. International Mining Forum 2015, Cracow 23–27 February, s. 177–186.
• [2] Bobek i in. 2016 – Bobek, R., Śledź, T., Twardokęs, J., Ratajczak, A., Mąka, B. i Głuch, P. 2016. Naprawa uszkodzonego wlotu szybu „Aniołki” na poziomie 450 w KWK „Knurów-Szczygłowice”. Materiały Konferencyjne – XXV Szkoła Eksploatacji Podziemnej, Kraków 22–26 luty, CD-ROM – Dobre praktyki udostępnienia złóż oraz techniki i technologii głębienia szybów.
• [3] Gryczmański, M. i Kleta, H. 2009. Utrata stateczności obudowy szybu górniczego przyczyną katastrofy budowlanej. Materiały Konferencyjne – XXIV Konferencja Naukowo-Techniczna – Awarie Budowlane, Szczecin-Międzyzdroje 26–29 maj, s. 235–242.
• [4] Kleta i in. 2013 – Kleta, H., Bączek, A., Chudek, M., Cierpisz, S., Heyduk, A., Jendryś, M. i Joostberens, J. 2013. Wizualizacja metody wspomagania oceny stanu technicznego i bezpieczeństwa obudowy szybu z wykorzystaniem cyfrowej analizy obrazu. Monografia, Wydawnictwo Politechniki Śląskiej, Gliwice.
• [5] Kleta, H. 2013: Zasady oceny bezpieczeństwa szybów i ich odporność na oddziaływania górnicze. Monografia, Wydawnictwo Politechniki Śląskiej, Gliwice.
• [6] Lipecki, T. 2010: Skaning laserowy w pomiarach geometrii i deformacji obiektów oraz urządzeń górniczych. Przegląd Górniczy nr 7–8, s. 25–31.
• [7] Ratajczak i in. 2015 – Ratajczak, A., Bobek, R., Śledź, T. i Głuch, P. 2015. Doświadczenia w ograniczaniu skutków wpływu eksploatacji na wyrobiska górnicze. Przegląd Górniczy nr 10, s. 59–67.
• [8] Tokarz, A. 2015. Ocena stanu technicznego wyrobisk górniczych za pomocą skanera laserowego. Ratownictwo Górnicze – Kwartalnik Centralnej Stacji Ratownictwa Górniczego, nr 1, s. 21–27.
• [9] Wardas i in. 2015 – Wardas, A., Lekan, W. i Głuch, P. 2015: Application of Steel Segments in the Reinforcement of Shaft Lining at a Section of Sandwater Area. International Mining Forum 2015, Cracow 23–27 February, s. 177–196.

Uwagi

Opracowanie ze środków MNiSW w ramach umowy 812/P-DUN/2016 na działalność upowszechniającą naukę.