From the Genealogy of the Environmental Thought:Marian Raciborski and Jan Gwalbert Pawlikowski

• Autorzy: Gawor Leszek

Warianty tytułu

PL

Z genealogii myśli ekologicznej:Marian Raciborski i Jan Gwalbert Pawlikowski

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

The article presents the views of two pioneers of environmental thought: Marian Raciborski and Jan Gwalbert Pawlikowski. The former was the author of a conservation programme of protecting nature which conceptualised valuable phenomena and objects of nature as natural monuments. The latter was the author of a peculiar ecological manifesto which demanded that nature should be treated as humans’ partner in the world, a partner deserving respect combined with care for its existence. In Poland, these were the first autonomous reflections at the beginning of the 20th century on the necessity of protecting nature and of humankind’s relationships with nature.

PL

Artykuł prezentuje poglądy dwóch pionierów myśli ekologicznej: Mariana Raciborskiego i Jana Gwalberta Pawlikowskiego. Pierwszy z nich był autorem konserwatorskiego programu ochrony natury konceptualizującą wartości zjawisk i obiektów natury jako pomników przyrody. Drugi był autorem specjalnego ekologicznego manifestu domagającego się traktowania natury jako ludzkiego partnera w świecie, zasługującego na szacunek i troskę o jego egzystencję. W Polsce początku XX wieku były to pierwsze autonomiczne refleksje nad koniecznością ochrony przyrody i humanitarnych związków z naturą.

Słowa kluczowe

EN

environmentalism; natural monument; nature protection; Pawlikowski Jan Gwalbert; Polish environmental thought; Raciborski Marian

PL

enwironmentalizm; pomnik przyrody; ochrona środowiska; Pawlikowski Jan Gwalbert; polska myśl ekologiczna; Raciborski Marian

• Wydawca: Lublin University of Technology
• Czasopismo: Problemy Ekorozwoju
• Rocznik: 2018
• Tom: Vol. 13, nr 1
• Strony: 87--93
• Opis fizyczny: Bibliogr. 20 poz.

Twórcy

autor

Gawor Leszek

• Uniwersytet Rzeszowski, Instytut Filozofii, Al. Rejtana 16 C, 35-959 Rzeszów, Poland

Bibliografia

• 1. ENCYCLOPEDIA PWN, entry: Ekologizm, http://www.encyklopedia.pwn.pl, (12.06.2016).
• 2. GAWOR L., 2012, Historiozoficzny aspekt ekofilozofii Henryka Skolimowskiego, in: Problemy Ekorozwoju/ Problems of Sustainable Development, vol. 7, no. 1, p. 95-103.
• 3. LENKOWA A., 1986, Ochrona przyrody na świecie, in: PAX, Warsaw.
• 4. KORNAS J., 1986, Marian Raciborski: Studia nad życiem i twórczością naukową, Jagiellonian University, Cracow.
• 5. LENKOWA A., 1986a, Ochrona przyrody w Polsce, in: Człowiek przeciw sobie?, ed. Lenkowa A., PAX, Warsaw.
• 6. ŁAPIŃSKI J., ABDURAKHMANOV G., 205, Rozwój myśli ekologicznej w Polsce i w Rosji – wybrane aspekty, EkoKul, Lublin.
• 7. ŁOBARZEWSKA A., 1981, Adam Wodziczko, Zarząd Główny LOP (the League for the Preservation of Nature), Warsaw.
• 8. OKRASKA R., 2010, Rycerz przyrody, an introduction to: Pawlikowski J.G., Kultura a natura i inne manifesty ekologiczne, Stowarzyszenie ‘Obywatele Obywatelom’ and Instytut Spraw Obywatelskich, Łódź.
• 9. PAWLIKOWSKI J.G., 1913, Kultura i natura, Lamus, vol. IV; as a separate reprint: issued by the Tatras Protection Section of the Tatra Society, publisher: Altenberg H. and Wende E., Lviv, Warsaw 1913.
• 10. PAWLIKOWSKI J.G., 1938, O lice ziemi, Lwiv.
• 11. PAWLIKOWSKI J.G., 2010, Kultura i natura in: Pawlikowski J.G., Kultura a natura i inne manifesty ekologiczne, Stowarzyszenie ‘Obywatele Obywatelom’ and Instytut Spraw Obywatelskich, Łódź.
• 12. PAWLIKOWSKI J.G., 2010a, Tatry parkiem narodowym and W obronie idei parku narodowego. Sprawa kolejki na Kasprowy Wierch, in: Pawlikowski J.G., Kultura a natura i inne manifesty ekologiczne.
• 13. PAWŁOWSKI A., Rozwój zrównoważony – idea, filozofia, praktyka, Monografie Komitetu Inżynierii Środowiska nr 51, Komitet Inżynierii Środowiska, Lublin 2008.
• 14. RACIBORSKI M., 1900, Ochrony godne drzewa i zbiorowiska roślin, in: Kosmos, no. 3-4.
• 15. RACIBORSKI M., 1908, Zabytki przyrody, Ateneum Polskie, Lviv, vol. I, January-March, p. 38-47.
• 16. RACIBORSKI M., 1947, Zabytki przyrody, przedruk z oryginału z r. 1908, Polish State Council for Nature Conservation, Cracow.
• 17. SEBESTA A., 2001, Wątki aksjologiczne i ekofilozoficzne w twórczości Jana Gwalberta Pawlikowskiego, in: Idee i eksplikacje, ed. Jaworski W., Abrys, Cracow.
• 18. SZAFER W., 1947, An introduction to: Raciborski M. Zabytki przyrody, przedruk z oryginału z r. 1908, Polish State Council for Nature Conservation, Cracow.
• 19. SZAFER W., 1973, Dzieje ochrony przyrody w Polsce i innych krajach, in: Ochrona przyrodniczego środowiska człowieka, eds. Szafer W., Michajłow W., PWN, Warsaw.
• 20. WÓJCIK W.A. (ed.), 1997, Dom pod Jedłami i jego twórca. Studia i wspomnienia, Znak, Cracow.